مقام معظم رهبری: در طول تاریخ، رنگ های گوناگون بر سیاست این کشور پهناور سایه افکند؛ اما رنگ ثابت مردم گیلان، رنگ ایمان بود.
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - Friday 29 Mar 2024
محتوا
یادی از امیرحسین فردی نویسنده ۳ کتاب درباره میرزاکوچک

یادی از امیرحسین فردی نویسنده ۳ کتاب درباره میرزاکوچک

میثم عبدالهی
اولین کتابی که توسط فردی نوشته شد یک نمایشنامه با نام «میرزا کوچک خان جنگلی» در سال ۱۳۶۰ توسط حوزه اندیشه و هنر اسلامی (حوزه هنری) منتشر شد. این نمایشنامه، اولین کتاب مستقل منتشر شده فردی است که در بیست و چهار صحنه برای اجرا تنظیم شده است.

سه‌شنبه 9 ژوئن 2015 - 08:32

میثم عبدالهی

اسم «امیرحسین فردی» را سالهای کودکی، در مجله کیهان بچه ها دیده بودم و این چنین نام او با خاطرات شیرین دوران کودکی‌ام گره خورده بود. رمان «اسماعیل» اش باعث شد تا بار دیگر نامش بر سر زبان ها بیفتد. چاپ های متعددی که بر این کتاب خورد نام او را بیشتر مطرح کرد. بعدها مشتری پروپاقرص مطالبی که فردی در روزنامه کیهان می نوشت بودم و جشنواره داستانی شهید حبیب غنی‌پور از آخرین برنامه هایی بود که با نام امیرحسین فردی گره خورده بود.

اما هیچ کدام از اینها دلیل بر اینکه در سایت رنگ ایمان و سایر سایت های گیلانی، یادی از امیرحسین فردی کنیم نبود. بلکه آنچه باعث شد تا در سایت های گیلانی از او یاد کنیم ۳ عنوان کتابی است که درباره میرزاکوچک جنگلی نگاشته است.

img09050624

نمایشنامه میرزا کوچک خان جنگلی – سال ۱۳۶۰

اولین کتابی که توسط فردی نوشته شد یک نمایشنامه با نام «میرزا کوچک خان جنگلی» در سال ۱۳۶۰ توسط حوزه اندیشه و هنر اسلامی (حوزه هنری) منتشر شد. این نمایشنامه، اولین کتاب مستقل منتشر شده فردی است که در بیست و چهار صحنه برای اجرا تنظیم شده است. خلاصه داستان نمایشنامه از این قرار است: میرزا کوچک‌خان و یارانش علیه حکومت رضاخان و حضور انگلیسی‌ها در ایران قیام کرده و نهضت جنگل را پایه‌گذاری کرده‌اند. شوروی و کمونیست‌ها به او خیانت می‌کنند و علیرغم حمایت اولیه، دست از کمک به نهضت برمی‌دارند. احسان‌الله خان و خالو قربان دو نفر از مجاهدان جنگل نیز به میرزا خیانت می‌کنند. نمایندگان روس از او می‌خواهند تا حکومت رضاخان را به رسمیت بشناسد اما میرزا حاضر به سازش نمی‌شود و همچنان به مبارزه ادامه می‌دهد و در آخر تنها گائوک آلمانی در کنارش باقی می‌ماند و به همراه و به سمت کوه‌های پربرف فرار می‌کند.[۱]

img09044413

رمان کوچک جنگلی – سال ۱۳۸۰

دومین کتابی که فردی درباره میرزا کوچک نوشت یک رمان به نام «کوچک جنگلی» در ۲۴۰ صفحه بود که در سال ۱۳۸۰ توسط انتشارات قدیانی در تهران منتشر گردید و چاپ های متعددی بر آن صورت گرفت به طوری که در سال ۱۳۹۱ به چاپ هفتم رسید. در سال ۱۳۸۸ این کتاب با همان محتوا ولی با طرح جلدی متفاوت در انتشارات انجمن قلم ایران به چاپ رسید. و الان هر دو چاپ این کتاب در بازار وجود دارد. این کتاب در دهمین جشنواره کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در بخش زندگینامه در سال ۱۳۸۱ برگزیده شد.

اما رمان امیرحسین فردی درباره میرزاکوچک، اولین رمان درباره نهضت جنگل نبود و پیش از آن نیز رمان هایی درباره میرزاکوچک نوشته شده بود که رمان «دختر رعیت» نوشته محمود اعتمادزاده (م. ا. به آذین) در سال ۱۳۳۱ و بعد از این نیز رمان هایی در این موضوع نوشته شد. رمان «سکوت پرهیاهو» نویسنده فریده چوبچیان در سال ۱۳۹۰ که نشر شالان و پرسمان به طور مشترک منتشر کرده‌اند تازه ترین رمانی است که بخشی از تاریخ نهضت جنگل را به صورت داستانی روایت می کند.

اما آنچه که رمان فردی را از سایر رمان هایی که درباره میرزاکوچک نوشته متمایز می کند نگاهی است که فردی به جریانات و رهبر نهضت جنگل دارد. فردی با نگاهی اسلامی، نهضت جنگل و رهبری روحانی آن میرزاکوچک را به نظاره نشسته است و آن را برای ما روایت کرده است.

اولین قسمت داستان بازگشت مخفیانه میرزاکوچک از تبعید است. او با دوستان قدیمی چون میرزا اسماعیل جنگلی و دکتر حشمت مطلاقات می کند و قرارهای مبارزه گذاشته می شود. کم کم مردم هم به آنها ملحق می شوند و قدرت شان افزایش می یابد. هر جا ظلم و تعدی رخ دهد چوب شجاعان جنگل را بالای سر خود خواهد دید و این مسئله دولت روسیه را نگران کرد و منافع او را در گیلان به خطر انداخت. اما نهضت به همینجا منحصر نماند بلکه اهداف بزرگتری را مطرح کرد، مقابله با استبداد داخلی و استعمار انگلیس و روسیه هدف اصلی نهضت اعلام شد. نهضت بزرگی بر پا شد و جمهوری انقلابی تشکیل شد. مردم گیلان سر از پا نشناخته و به نهضت کمک می کردند. در شمال ایران خون تازه دمیده شد و همه خود را برای مقابله با استعمارگران آماده دیدند. در همین زمان در روستایی خیالی به نام «صنوبر سرا» یک ماجرای عاشقانه در حال وقوع است تا بر جذابیت داستان اضافه شود.

نویسنده به خوبی توانسته نفوذ عناصر کمونیست را به نهضت و قسمتی از خیانت های نیروهای کمونیست به رهبری احسان الله خان را در به بن بست کشاندن نهضت و شهادت میرزاکوچک به تصویر بکشد.

یکی از منتقدین درباره این رمان چنین می نویسد: «حوادث رمان در فضاى رئال شکل مى گیرند و نویسنده با آفرینش شخصیت هاى غیرتاریخى چون کدخدا، مناف، مونس و نریمان در پى بسط داستان و افزودن بر جذابیت آن است. نثر فردى در این رمان نثرى است روان با توصیف هایى زنده و ملموس که عطف به فضاى رئالیستى کار – به عهد – از اغراق هاى شاعرانه فاصله مى گیرد. کوچک جنگلى – در سى و پنج فصل نوشته شده، کوتاه بودن فصل ها به خوانش متن ضربآهنگى دور از اطناب و ملال مى دهد. در ترتیب و تدوین فصول از روند تداوم خطى حوادث تخطى شده تا داستان کششى دو چندان یابد. روایت فصل به فصل میان شخصیت هاى داستانى یعنى مناف و نریمان و مونس و شخصیت هاى واقعى جا به جا مى شود، با داستانى فرعى یعنى عشق نریمان و موس – دختر مناف – به پیش مى رود، دو داستان تاریخى و خیالى با هم تداخل مى کنند و در پایان فرجامى غمبار مى یابند.» (رمان «کوچک جنگلى» نویسنده امیر حسین فردى، رضا لیمودهى، هفته نامه پگاه حوزه، شماره شماره ۲۶۸ ، آذر ۱۳۸۸، ص ۳۹٫)

img09053499

کتاب کودک میرزا کوچک خان – سال ۱۳۹۰

اما سومین کتابی که از امیرحسین فردی درباره میرزاکوچک منتشر شده کتابی با ادبیات کودک به نام «میرزا کوچک خان» است. این کتاب زندگی و مبارزات میرزاکوچک را به صورت مصور برای کودکان به تصویر کشیده است. این کتاب در ۲۴ صفحه و در قطع خشتی به صورت تمام رنگی و با تصویرگری راشین خیریه توسط انتشارات مدرسه در سال ۱۳۹۰ منتشر شده است. شامل دو بخش است: بخش اول داستان کوتاهی با نام «قله پر از برف» و بخش دوم شرح حالی کوتاه از زندگی میرزا و نهضت جنگل است.

درگذشت امیرحسین فردی در ۶ اردیبهشت ۱۳۹۲ داغی بزرگ برای ادبیات انقلاب است و اینکه چطور این خلا باید پر شود جای سوال دارد.

خوشا به حال «فردی» که ولی فقیه اش و امامش از او راضی بود و در رفتن او داغدار شد. برای یک مومن چه سعادتی از این بالاتر که امامش در فراغش سوگوار شود و چنین بفرماید: ‌«درگذشت تأسف‌بار هنرمند و نویسنده‌ی متعهد و مجاهد آقای امیرحسین فردی رحمه‌الله‌علیه را به همه‌ی اصحاب ادبیات و هنر انقلاب و به خانواده و بازماندگان و یاران همراه ایشان تسلیت عرض می‌کنم … در شمار برجستگانی بود که نهال پرطراوت هنر انقلاب را در برابر دشمنان عنود و همراهان سست عنصر، با انگیزه و ایمان راسخ خویش پاسداری کردند و به شکوفایی و باروری امروز رساندند.»

دعا می کنیم که ادبیات انقلاب هر روز پرو بال بیشتری بگیرد و در طرازی که شایسته «جمهوری اسلامی» است بدرخشد. و به یاد امیرحسین فردی فاتحه ای می خوانیم. بسم الله الرحمن الرحیم، الحمد لله …

————————————————

پاورقی:

[۱] . «امیرحسین فردی؛ کسی که رهبر انقلاب او را بنیان‌گذار هسته هنر انقلاب خواندند»، نسیم آنلاین، شنبه ۵ اردیبهشت ۱۳۹۴۹:۲۷. به آدرس:

http://www.nasimonline.ir/Content/Detail/996395/

ارسال دیدگاه

enemad-logo