علمای گیلان از پیشتازان در مبارزه با رژیم پهلوی و همراهی با نهضت امام خمینی بودند/ نقش علمای گیلان باید بازگو شود تا جوانان با هویت خود آشنا شوند

نشست تخصصی گیلان و آغاز نهضت امام خمینی در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ با تاکید بر فعالیت و راهبری علمای گیلان با ارائه آقای میثم عبدالهی برگزار شد.

مشروح سخنان جناب آقای میثم عبدالهی در نشست تخصصی گیلان و آغاز نهضت امام خمینی در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به این شرح است:

در آغاز نهضت امام در سال ۱۳۴۱ سه موضوع تصویبنامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، انقلاب سفید و ماجرای حمله به مدرسه فیضیه در عید سال ۴۲، از مهمترین موضوعاتی هستند که باید به آنها پرداخته شود و علمای گیلان هم نقش مهمی در همراهی با اهداف امام خمینی داشتند.

آقای میثم عبدالهی افزودند: در ۱۴ مهر ۱۳۴۱ تصویبنامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در هیئت دولت اسدالله علم به تصویب رسید. امام خمینی (ره) در روز ۱۷ مهر مخالفت خود را با این تصویبنامه اعلام کرده و به دنبال ایشان سایر مراجع تقلید نیز مخالفت‌شان را با اصول ضداسلامی این تصویبنامه بیان کردند.

گیلان که رژیم پهلوی اهمیت زیادی داشت، به همین خاطر محمدرضا پهلوی تنها یک روز بعد از تصویب این تصویبنامه، به اولین نقطه ای که مسافرت کرد گیلان بود. او در ظهر روز ۱۵ مهر ۱۳۴۱ سفر ۳ روزه ای را به گیلان آغاز کرد و از مسیر گردنه حیران وارد آستارا شد و سپس به شهرهای طالش، رضوانشهر، بندر انزلی، رشت، لشت نشا، کوچصفهان، لاکان، لاهیجان، لنگرود و رودسر رفت و در هر کدام از آنها توقف کرده و با مردم هرمنطقه جداگانه صحبت کرد و در صدد بود تا مردم گیلان را با خود همراه کند.

ایشان گفتند: در رشت تجمعاتی در حمایت از نهضت امام تشکیل گردید که مهم ترین آنها در صبح روز جمعه ۱۱ آبان ۱۳۴۱ در مسجد جامع کاسه فروشان به دعوت آیت الله سیدحسن بحرالعلوم و آیت الله سیدمحمود ضیابری صورت گرفت. آیت الله بحرالعلوم واعظ و منبری نبود که برای مردم سخنرانی کند ولی در این مجلس خاص که بحث روشنگری و افشا کردن چهره واقعی رژیم مطرح بود، ایشان خودش سخنرانی را بر عهده گرفت. ایشان در پایان قطعنامه‌ای را که تهیه کرده بود خواند و جمعیت آن را تایید کردند. قطعنامه به امضای ۱۴ تن از روحانیون برجسته و نیز تایید و تصویب پانزده هزار جمعیت حاضر رسید و موقع بیرون رفتن از مسجد ۲۵۰ نفر از مردم این قطعنامه را امضا نمودند و ۱۵ هزار نفر از مردم حاضر در مسجد و اطراف آن، قطعنامه را تایید کردند.

حضرات آیات سیدحسن بحرالعلوم، سیدمحمود ضیابرى و شیخ محمدکاظم صادقی فومنی به عنوان بزرگان جامعه روحانیت گیلان، تلگراف‌هایی به امام خمینی، آیت الله خوانساری، آیت الله بهبهانی، آیت الله میلانی و آیت الله مرعشی در محکومیت تصویبنامه ارسال کرده و حمایت خود را در آغازین روزهای نهضت، اعلام نمودند. و همچنین هر شب جلساتی درباره این ماجرا داشتند و به مشورت می پرداختند.

این پژوهشگر تاریخ معاصر درباره مخالفت علمای گیلان با اصول ششگانه انقلاب به اصطلاح سفید و پیشتازی آنان در همراهی با امام خمینی افزود: مردم رشت در ۲ بهمن ۱۳۴۱ در مسجد کاسه‌فروشان اجتماع بزرگی را تشکیل دادند و آیت الله بحرالعلوم و آیت الله ضیابری شخصا به منبر رفته و علیه انقلاب سفید سخنرانی کردند. آیت الله بحرالعلوم سخنانی را در نقد لوایح ششگانه انقلاب سفید مطرح کرد که در کشور بازتاب یافت. ایشان گفته بود: «طراح لوایح ششگانه انقلاب سفید ـ یعنی شاه ـ از طرف بیگانگان به شش ماده، آبستن است که معلوم نیست فردا چه بزاید!»

این سخنان باعث شد هنگام حرکت آیت الله بحرالعلوم و آیت الله ضیابری و آیت الله مهدوی لاهیجی برای پیوستن به تحصن و اعتصاب علما در تهران، در میان راه در قزوین، توسط ساواک رژیم پهلوی بازداشت شوند و یکسره به زندان قزل قلعه روانه گردند و در ماه مبارک رمضان آن سال به همراه تعداد بسیاری از علمای سایر بلاد در بازداشت باشند.

حضرت امام نیز در میان حدود ۷۰ عالم سرشناس بازداشت شده فقط برای این دو عالم گیلانی به صورت اختصاصی پیام تلگراف فرستاد و جویای سلامتی آنان در زندان شد.

آقای میثم عبدالهی گفت: بعد از آزادی این علما از زندان، مردم رشت استقبال گسترده ای از آیت الله ضیابری که به رشت بازگشته بود کردند ولی آیت الله بحرالعلوم به قم رفته و دیداری با امام خمینی انجام داد و مورد تجلیل و احترام امام خمینی قرار گرفت.

در سال ۱۳۴۲ و در ماجرای حمله عوامل رژیم ستمشاهی به مدرسه مبارکه فیضیه نیز تنها شهید این ماجرا یک طلبه گیلانی به نام شهید حجت الاسلام سید یونس رودباری بود که بعد از مدتی پدر و مادر قد خمیده این شهید با امام دیدار کردند و امام از این دیدار نیز یاد کرده است.

این شهید گیلانی، اولین شهید نهضت امام بود که خونش باعث رونق مبارزه و گرم شدن تنور نهضت گردید و برکات بسیاری داشت.

شایان توجه است که در این نشست به وقایع شش ماهه اول نهضت امام خمینی و نقش مردم و علمای گیلان پرداخته شد.

به امید اینکه ادامه مباحث در جلسات اتی ادامه پیدا کند.