مقام معظم رهبری: در طول تاریخ، رنگ های گوناگون بر سیاست این کشور پهناور سایه افکند؛ اما رنگ ثابت مردم گیلان، رنگ ایمان بود.
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - Friday 29 Mar 2024
محتوا
مطالبات فرهنگی رهبری از آقای زین العابدین قربانی

مطالبات فرهنگی رهبری از آقای زین العابدین قربانی

میثم عبدالهی
رهبر معظم انقلاب با توجه به اوضاع گیلان و فضای عمومی کشور، نکاتی را بیان کردند که آن نکات باید در لاهیجان اجرا می ‌شد و آن خلاها باید پر می گشت. در این میان رهبری مطالبات فرهنگی ای را از آقای قربانی داشتند خصوصا درباره لزوم معرفی شخصیت های ارزشمندی که هویت مردم گیلان و خصوصا مردم شرق گیلان هستند.

سه‌شنبه 20 نوامبر 2018 - 20:36

میثم عبدالهی

آقای قربانی در دوران امامت جمعه لاهیجان چند بار نزد رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای، برای ارائه گزارش رسید. در این دیدارها رهبری با توجه به اوضاع گیلان و فضای عمومی کشور، نکاتی را بیان کردند که آن نکات باید در لاهیجان اجرا می ‌شد و آن خلاها باید پر می گشت. در این میان رهبری مطالبات فرهنگی ای را از آقای قربانی داشتند خصوصا درباره لزوم معرفی شخصیت های ارزشمندی که هویت مردم گیلان و خصوصا مردم شرق گیلان هستند. تحقق این مطالبات با بسیج امکانات و نیروهای دولتی و مردمی در لاهیجان و در سایر مناطق ممکن بود و آقای قربانی در این مسیر فعالیتهایی را انجام داد. در اینجا برخی از مطالبات فرهنگی رهبری از آقای قربانی و نیز عملکردی که آقای قربانی در قبال آن مطالبه داشته اند را اشاره می‌کنیم:

  1. برگزاری کنگره برای حزین لاهیجی و انتشار آثار او

آقای قربانی در زمان امامت جمعه لاهیجان، کنگره ای ملی برای بزرگداشت ملا عبدالرزاق فیاض لاهیجی در روزهای ۲۳ و ۲۴ تیر ۱۳۷۲، در لاهیجان برگزار کرد. بعد از برگزاری کنگره، برای ارائه گزارش، خدمت رهبر معظم انقلاب اسلامی رسید و گزارش این کنگره را به ایشان داد. رهبری در این دیدار نکات مهمی را درباره لاهیجان فرمودند که باید آقای قربانی برای انجام کارهای بزرگی برنامه ریزی می‌کرد. رهبری در این دیدار تاکید کردند که باید برای علامه حزین لاهیجی یک کنگره گرفته شود و آثار او منتشر شود و این عالم برجسته قرن دهم که در عرصه های مختلف نظم و نثر تالیفات ارزشمندی دارد، احیا گردد. مقام  معظم رهبری فرمودند: «شهر لاهیجان در مقاطع خاصی از تاریخ، در ابعاد مختلف، شخصیت‌های علمی عظیمی داشته که متاسفانه اکثر آنها حتی برای مردم آن سامان نیز ناشناخته باقی مانده‌اند، از جمله همین شخصیت قابل احترام یعنی محمدعلی حزین لاهیجی است. از این رو بر شما فرض است به منظور مقابله با تهاجم فرهنگی غرب و عنایت مردم به هویت فرهنگی و مذهبی خویش، از یک سو با بزرگداشت و تجلیل مقام علمی و فرهنگی حزین لاهیجی، به معرفی آثار علمی و ادبی و چگونگی زندگی و معیشت وی بپردازید، و از سوی دیگر با تدوین تذکره علمای لاهیجان به شناخت مردم در کسب این هویت، کمک نمایید.»[۱]

کنگره حزین لاهیجی در روزهای ۱۵ و ۱۶ شهریور ۱۳۷۵ در دانشگاه آزاد لاهیجان برگزار شد و اقدامات خوبی برای معرفی این شخصیت انجام گرفت. از میان ۲۶۵ کتاب و رساله ارزشمندی که این علامه بزرگ تالیف کرده، تنها ۶۵ اثر باقی مانده و انتظار این بود که اکثر این آثار در همین کنگره به چاپ می‌رسید ولی تنها کتابهای: «دیوان حزین لاهیجی» به کوشش ذبیح الله صاحبکار، «فتح السُبُل» به کوشش ناصر باقری بیدهندی، «تذکره المعاصرین» به کوشش معصومه سالک، ۱۲ رساله او در قالب یک کتاب توسط عده ای محققین کار شد و در سال ۱۳۷۵ منتشر شدند و یک کتابشناسی برای حزین لاهیجی توسط معصومه سالک نگارش یافت و در زمستان ۱۳۷۴ انتشار یافت و نیز مجموعه مقالاتی هم که به این کنگره رسیده بود، منتشر گردید.

  1. کتابی درباره معرفی علمای لاهیجان

همان طور که اشاره شد رهبری در دیدار بعد از کنگره فیاض لاهیجی در سال ۱۳۷۲ به آقای قربانی فرمودند که کتابی درباره شرح حال علمای لاهیجان نوشته شود: « … از سوی دیگر با تدوین تذکره علمای لاهیجان به شناخت مردم در کسب این هویت، کمک نمایید.»[۲]

برای پاسخ به این مطالبه رهبری، کتابی با عنوان «پیشینه تاریخی و فرهنگی لاهیجان و بزرگان آن» با اشراف آقای قربانی توسط پسرش محمدعلی قربانی نوشته شد. این کتاب در ۸۸۸ صفحه، در سال ۱۳۷۵ توسط نشر سایه در تهران منتشر شد. این کتاب در سه بخش کلی تدوین شده که بخش اول «پیشینه گیل و دیلم»، بخش دوم «پیشینه لاهیجان» است که به تاریخ لاهیجان پرداخته است. مهمترین بخش کتاب «شرح حال بزرگان لاهیجان» است که بیشترشان علمای لاهیجان هستند و از صفحه ۳۱۷ تا پ ۸۸۲ به همین موضوع اختصاص دارد. در این کتاب، مطالب خوب و جامعی راجع به لاهیجان، تاریخ آن، بزرگان و علمای آنجا ذکر شده و به شرح حال ۱۰۶ نفر پرداخته شده است.[۳] این کتاب را می‌توان پاسخ مناسبی به این مطالبه رهبری دانست.

اشکال عمده‌ای که به این کتاب وارد است آن است که آقای قربانی شهر «لاهیجان» را طوری تعریف کرده است که کل منطقه شرق گیلان را شامل شده است و مناطق لنگرود، رودسر، اشکورات، املش، آستانه اشرفیه، و حتی تنکابن در استان مازندران را، جزئی از شهر لاهیجان دانسته است! و بزرگان تمام مناطق شرق گیلان و حتی بخشی از مازندران را به اسم لاهیجان، مصادره کرده است! در حالی که این ادعا، مبنای علمی ندارد.

اشکال دیگر آن است که شخصیت‌های بزرگی که در تاریخ، صرفا به گیلانی بودن آنها تصریح شده و اطلاعی درباره اینکه به کدام شهر تعلق دارند وجود ندارد، را آقای قربانی به نام شهر لاهیجان مصادره کرده است! شخصیت‌هایی مانند یوحنای دیلمی، وهرز دیلمی، فیروز دیلمی، فراء دیلمی، اطروش، مهیار دیلمی، سلار دیلمی، شیخ حسن دیلمی و… از کسانی هستند که در قرون اول اسلامی و قبل از آن، که به کل منطقه گیلان، «دیلم» می‌گفتند، در تواریخ به دیلمی بودن اینها تصریح شده است ولی آقای قربانی شرح حال اینها را در زمره بزرگان لاهیجان درج کرده است!

مرحوم استاد علی دوانی ـ تاریخ‌نگار مشهور ـ که از سخنرانان این مراسم بود، ۴ مقاله نیز برای این کنگره ارسال کرده بود که حاوی مطالب بسیار ارزشمندی درباره لاهیجان بودند. آقای دوانی ‌می‌گوید «به آقای قربانی دبیر کنگره گفتم … که به جاست هر چهار اثر ما را یک‌جا در یک جلد کتاب چاپ و منتشر سازند، وعده آن را دادند.»[۴] چهار مقاله شامل «شرح حال فیاض لاهیجی»، «شرح حال حزین لاهیجی»، مقاله «دانشمندان لاهیجان» و «اسامی شعرای لاهیجان» بود و استاد دوانی مقالات را که با عجله و در فرصت کم تدوین شده بود، تکمیل کرد ولی آقای قربانی اقدامی برای چاپ این مقالات انجام نداد و باعث ناراحتی آقای دوانی گردید. مرحوم دوانی می‌نویسد: «مقالات نیاز به بازنگری و تکمیل داشت، گفتم پس از خاتمه، کار آماده است تا در یک جلد چاپ شود. ولی چون از آنجا خبری نشد، ناگزیر بدین گونه که می‌بینید در آمد و زحمت انتشار آن را هم خود به عهده گرفتم. حال آن که جا داشت این کار را آنها کنند که اهل لاهیجان هستند و از پرتو کنگره ملا عبدالرزاق، امکاناتی دارند.»[۵] مرحوم دوانی این کتاب را به عنوان جلد هفتم از سری «مفاخر اسلام» قرار داد و عنوان فرعی «دانشمندان لاهیجان» را روی جلد درج کرد و مقدمه‌ای در تاریخ ۱ مهر ۱۳۷۲ برایش نوشت. این کتاب در ۵۲۰ صفحه توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی در سال ۱۳۷۵ منتشر گردید.

این کتاب مرحوم دوانی، پاسخی به مطالبه رهبری یعنی کتابی درباره علمای لاهیجان بود. ولی آقای قربانی به جای آن که از آن استقبال کند و ارج و احترامی ویژه برای این کتاب قائل شود و آن را به صورت مستقل چاپ کند، به آن بی‌اعتنایی کرد که جای تاسف دارد. اگر آقای قربانی موفق می‌شد این کتاب را در سری کتاب‌های آن کنگره چاپ کند، برای او افتخار بزرگی بود.

  1. برگزاری ۱۰۰ کنگره برای ۱۰۰ شخصیت لاهیجانی

کنگره حزین لاهیجی در روزهای ۱۵ و ۱۶ شهریور ۱۳۷۵ در دانشگاه آزاد لاهیجان برگزار شد. رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای کنگره بزرگداشت علامه حزین لاهیجی در روز ۱۲ شهریور ۱۳۷۵ که آقای قربانی ریاست آنها را به عهده داشت، فرمودند: «در لاهیجان از این قبیل شخصیت ها و فقهاء خیلی هستند؛ علی ای حال هیچ بعید نیست که ما بگوییم: حداقل صد شخصیت قابل معرفی در لاهیجان و اطراف آن هست که دویست سال لازم است تا معرفی بشوند اگر هر دو سال یک کنگره تشکیل بشود.»[۶]

بعد از این دیدار، قاعدتا باید آقای قربانی و تیم برگزار کننده کنگره‌ها یک برنامه ریزی جدی و مفصلی را برای انجام این کار بزرگ در نظر می‌گرفتند و یک زمان‌بندی ۲۰۰ ساله ای را در نظر می‌گرفتند و کار بزرگی را شروع می‌کردند. آنها باید کارهای علمی و تحقیقی وسیعی را روی آثار این شخصیت‌ها شروع می‌کردند. طبعا عظمت این کار به حدی است که عمر یک امام جمعه کفایت نمی‌دهد و باید به گونه ای برنامه ریزی می‌شد که تا چندین نسل از امام جمعه‌های بعدی لاهیجان، برگزاری کنگره علما در لاهیجان، به یک روند پیوسته و تاثیرگذار تبدیل گردد. تحقق این مطالبات با بسیج امکانات و نیروهای دولتی و مردمی در لاهیجان و رشت و قم و تهران ممکن بود و آقای قربانی در این مسیر باید فعالیتهایی مهمی را انجام می‌داد.

بعد از آن مطالبه رهبری، آقای قربانی کار برگزاری کنگره‌ها را به طور کامل متوقف کرد! آقای قربانی برای برگزاری آن کنگره‌ها قدمی برنداشت، هیچ برنامه ریزی برای آینده نکرد و هیچ کدام از آن صد کنگره برگزار نشد و حرف رهبری زمین ماند.

تمام کنگره هایی که آقای قربانی در لاهیجان انجام داد فقط ۲ کنگره بود: کنگره ویژه فیاض لاهیجی در سال ۱۳۷۲ و کنگره دوم ویژه حزین لاهیجی در سال۱۳۷۵٫ ولی بعد از مطالبه رهبری که این کار را به تلکیف برای آقای قربانی تبدیل کرد، او این کار را تعطیل کرد. در این مدت ۲۲ سال که از این مطالبه رهبری می‌گذرد، ۲۲ سال گذشته است و آقای قربانی تا کنون باید ۱۱ کنگره تا کنون برگزار می‌کرد و ۱۱ عالم لاهیجانی را به مردم ایران معرفی می‌کرد.

آقای قربانی در دوران امامت جمعه رشت و نمایندگی ولی فقیه در گیلان، می‌توانست همین کنگره‌ها را برای علمای لاهیجان هم ادامه دهد. او می‌توانست این دایره کار را گسترش دهد. این کارها را در سطح استان انجام دهد و علاوه بر کنگره‌های علمای لاهیجان، کنگره‌هایی هم برای سایر علمای گیلان برگزار کند و آنها را هم معرفی نماید. با اینکه هنوز خودش را «کنگره‌چی» می‌داند ولی حتی یک کنگره برای علمای شهر رشت برگزار نکرد و البته جلوی برگزاری مراسماتی را هم که سایرین برای بزگرداشت علمای رشت داشتند را نیز گرفت که به موقع به آنها اشاره خواهد شد.

آقای قربانی در ۵ مهر ۱۳۹۰ کنگره ای دیگر برای یک شخصیت غیر لاهیجانی برگزار کرد که همان مرحوم آیت الله محمد محمدی گیلانی ـ متولد رودسر ـ بود. البته با تعریف خاص آقای قربانی از لاهیجان، احتمالا ایشان را نیز لاهیجانی میدانست فلذا این کنگره، تنها کنگره‌ای بود که به جای آن صد کنگره برگزار شد و به معرفی علمای لاهیجان پرداخت.

با توجه به حجم کم این کنگره‌هایی که آقای قربانی برگزار کرد، باید اذعان کرد که پاسخ درخوری به فرمایش رهبر معظم انقلاب داده نشد.

  1. کتاب جامع درباره میرزا کوچک

با تلاش شخصیِ آقای محمد شیخان از نزدیکان دکتر احمدی نژاد ـ رئیس جمهور سابق ـ کنگره بزرگی برای میرزا کوچک جنگلی در آذرماه ۱۳۹۱ در زیباکنار برگزار شد. تیم برگزار کننده از جمله آقای قربانی، در روز ۲۹ آبان ۱۳۹۱، نزد رهبر معظم انقلاب رفتند و ایشان نکات بسیار ارزشمندی را درباره نهضت جنگل و میرزا کوچک فرمودند. رهبری در همین دیدار خطاب به آقای قربانی و سایرین فرمود: «کتاب درباره میرزا کوچک زیاد نوشته شده. … سعی بشود یک کار جامع و دارای نکته‌های اساسی زندگی او به وجود بیاید.»[۷]

آقای قربانی و سایر اعضای کنگره بلکه مسئولین ارشد گیلان، در قبال این مطالبه رهبری وظیفه داشتند که اقدام کنند. آقای قربانی که اولین شخصیتی بود که این مطالبه رهبری متوجه او شده بود، و نیز خودش مولف بود و سالها به تالیف می پرداخت، چنین کتابی را تالیف نکرد. بلکه این فرمایش رهبری را هم مورد بی توجهی قرار داد و اصلا اقدامی در جهت تدوین چنین کتابی انجام نداد و حتی حاضر نشد که تالیف آن را به سایر نویسندگان گیلانی بدهد و اصلا برای این تکلیفی که به عهده داشت، اقدامی کند.

______________________

پی نوشت ها:

[۱] . زادگاه من، زین العابدین قربانی، سلار، رشت، اول، ۱۳۹۰، ص۱۲۶-۱۲۷٫

[۲] . زادگاه من، ص۱۲۷٫

[۳] . پیشینه تاریخی و فرهنگی لاهیجان و بزرگان آن، محمدعلی قربانی، با مقدمه: زین العابدین قربانی، سایه، تهران، اول، ۱۳۷۵، تمامی صفحات.

[۴] . مفاخر اسلام، ج۷: دانشمندان لاهیجان، علی دوانی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، دوم، ۱۳۷۵، ص۵٫

[۵] . مفاخر اسلام، ج۷: دانشمندان لاهیجان، ص۶٫

[۶] . زادگاه من، ص۱۳۱٫

[۷] . پیام رهبر معظم انقلاب به کنگره میرزا کوچک خان جنگلی، ۱۱ آذر ۱۳۹۱، سایت اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری. به آدرس:

www.leader.ir/fa/content/10188/

ارسال دیدگاه

enemad-logo