درباره فضای انقلاب اسلامی در رشت/ بخش دوم: درگیری دانشگاه و خیابان علم الهدی

رسول سعیدی زاده

وقایع دانشگاه گیلان:

با شروع سال ۱۳۵۸ش. و آزادی ابراز عقاید در پرتو نهضت اسلامی، دانشگاه گیلان (دانشکده علوم پایه فعلی) در خیابان نامجو، محلی برای نشر افکار و عقاید گروه های مختلف شد. ساختمان دانشگاه گیلان در سال ۱۳۵۸ش. در تصرف گروه های چپ و راست قرار داشتند. هر گروه برای خود چند اطاق، همراه با وسایل چاپ و تکثیر در اختیار داشته و مشغول ترویج مکتب فکری خویش بودند. سازمان های مجاهدین خلق ایران، چریک های فدایی خلق ایران، سازمان راه کارگر؛ و نیز احزابی مثل حزب توده ایران و حزب زحمتکشان ایران، که دارای گرایش چپ بودند، از عمده ترین سازمان های و گروه های مستقر در دانشگاه گیلان شمرده می شدند.

با شروع انقلاب فرهنگی در اول اردیبهشت سال ۱۳۵۹ش، در شهر رشت همزمان با تهران، پس از دادن یک مهلت سه روزه مبنی بر تخلیه اطاق های در اختیار سازمان ها و گروه های مستقر در دانشگاه گیلان، جوانان حزب اللهی شهر با پشتیبانی بسیج سپاه پاسداران به دانشگاه گیلان رفته و تمام مراکز سازمان ها و گروه ها را تصرف نمودند. عده ای از وابستگان به سازمان ها و احزاب به سمت جاده لاکان (بلوار لاکان) و محلات آن مثل ۱۶ متری سمیه، کوچه شهید بیانی، کوچه برازنده، و همچنین کوچه هایی که تازه در حال احداث بودند، فرار کردند. تعداد اندکی نیز به طرف آخر بلوار منظریه فراری شدند و افرادی که هم مقاومت کرده بودند، مضروب و دستگیر شدند.

حادثه تصرف دانشگاه گیلان با تعداد ۲۰۰ مجروح و پنج نفر کشته، باعث خروج گروه های سیاسی از محوطه این دانشگاه شد. (پایگاه اینترنتی سمتا).

هواداران فراری گروهک ها خود را در خانه های مردم پنهان می کردند و جوانان بسیجی و نیروهای حزب اللهی به دنبال آنان در کوچه ها می گشتند. اکثر در خانه های مردم برای همین منظور بارها کوفته می شد. عملیات تصرف دانشگاه گیلان سرانجام با تاریک شدن هوا، رو به پایان گذاشت و پرونده درگیری دانشگاه گیلان نیز برای همیشه بسته شد.

حوادث خیابان علم الهُدی:

خیابان علم الهُدی در مرکز شهر رشت که امروزه قسمتی از پیاده راه فرهنگی شهر است، در دو سال اول انقلاب اسلامی، یعنی سال ۱۳۵۸ش. و اوایل سال ۱۳۵۹ش. شاهد بر پایی کیوسک های مطبوعاتی و دکه روزنامه فروشی بود که به صورت تنگاتنگ در کنار همدیگر بودند. هر یک از این کیوسک ها محل فروش نشریات ویژه و اُرگان یکی از احزاب و گروه های سیاسی بود. این دکه ها در عین حال مرکز تبادلات سیاسی و ترویج فرهنگی سازمان متبوع خویش بودند. نشریاتی مانند مجاهد، پیکار، راه کارگر، پیک پوشش و اتحاد کار به معرض فروش گذاشته می شد، و اغلب آن ها جهت تبلیغ مشی های سیاسی گروهی و سازمانی خود به رایگان عرضه می گردید.

خیابان علم الهدی محل جولان گروه های چپ اعم از پیکاری های اقلیت و اکثریت، کمونیست ها و مجاهدین خلق (منافقین) بود. آنان اتحاد عجیبی با هم داشتند و در طول خیابان بین میدان شهرداری تا سبزه میدان، قدم به قدم دکه های آنها بر پا بود و حتی طرفداران این گروهک ها هر روز به صورت سیّار محصولات فرهنگی خود اعم از کتاب، جزوه، اعلامیه و نوارکاست را عرضه می کردند. هر یک از گروهای منحرف چند دکه برای تبلیغ مرام خود از چوب بر پا کرده بود و معمولاً روزهای جمعه این دکه ها هم تعطیل بودند. تا اینکه در یکی از روزهای جمعه بعد از پایان نماز و به دستور مرحوم آیت الله امینیان، نمازگزاران حزب اللهی به طرف خیابان علم الهُدی حرکت کردند و کلیه دکه های مروج افکار انحرافی گروههای چپ را تخریب نمودند.