مقام معظم رهبری: در طول تاریخ، رنگ های گوناگون بر سیاست این کشور پهناور سایه افکند؛ اما رنگ ثابت مردم گیلان، رنگ ایمان بود.
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - Friday 29 Mar 2024
محتوا
کتاب «ولایت و حکمرانی فقیه» منتشر شد

کتاب «ولایت و حکمرانی فقیه» منتشر شد

میثم عبدالهی
کتاب «ولایت و حکمرانی فقیه» با عنوان فرعی «ترجمه رساله ولایت فقیه آیت‌الله شهید سیدمصطفی خمینی»، به همت دو محقق و فاضل ارجمند آقایان دکتر سهراب مقدمی شهیدانی و ابوالقاسم کریمی از سوی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی منتشر شده است.

شنبه 3 جولای 2021 - 14:35

میثم عبدالهی

 

کتاب «ولایت و حکمرانی فقیه» با عنوان فرعی «ترجمه رساله ولایت فقیه آیت‌الله شهید سیدمصطفی خمینی»، به همت دو محقق و فاضل ارجمند آقایان سهراب مقدمی شهیدانی و ابوالقاسم کریمی از سوی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی منتشر شده است. کتاب حاضر در ۲۴۱ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه به بهای ۶۵ هزار تومان، از سوی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی در بهار ۱۴۰۰ راهی بازار نشر شد.

این کتاب ترجمه و تعلیقه‌ای روان و جذاب از رساله ولایت فقیه، نوشته شهید آیت‌الله سیدمصطفی خمینی است که در دوران اوج مبارزات امام خمینی (ره) در نجف اشرف و در لبیک به ندای ایشان نوشته شد که نمادی از حضور فعال آیت‌الله سیدمصطفی خمینی در عرصه مبارزات سیاسی و تکاپوی تئوریک در جهت تحقق حکومت دینی به‌شمار می‌رود. متاسفانه تاکنون در محافل علمی حوزوی و دانشگاهی به این اثر گرانسگ، توجه شایانی صورت نگرفته و بسیاری از علاقمندان و محققین از وجود چنین اثری اطلاع نداشتند!

این اثر بنا بود برای چهلمین سالگرد شهادت آیت‌الله سیدمصطفی خمینی، یعنی ۱ آبان ۱۳۹۶، منتشر شود ولی مشکلاتی که وزارت ارشاد دولت حسن روحانی و موسسه حفظ آثار امام (ره) برای صدور مجوزهای چاپ و نشر به وجود آوردند و موانعی که پیش روی ناشر و مترجمین گذاشتند، باعث طولانی شدن مسیر چاپ و نشر این کتاب گردید و چند بار این کتاب ویرایش شد که آخرین بار آن تیرماه ۱۳۹۸ بود. متاسفانه در اواخر خردادماه ۱۴۰۰ شمسی، یعنی بعد از چهار سال کش و قوس، این کتاب از زیر چاپ خارج شد.

این کتاب به فقیه بزرگ شیعه، جناب صاحب جواهر، تقدیم شده است و تقدیم این کتاب، بسیار پرمعناست: «تقدیم به صاحب جواهر، رحمه الله، که منکران ولایت فقیه را بی بهره از فقه می دانست.»

جا داشت که متن اصلی و عربی این رساله هم در این کتاب درج می شد، چرا که تا کنون جایی به صورت مستقل منتشر نشده است. می شد یک بخش ضمیمه یا فصل اول به آن اختصاص می یافت.

مترجمین در مقدمه، به زمان تالیف این کتاب از سوی حاج آقا خمینی اشاره نکردند، با توجه به اینکه طرح حکومت اسلامی از سوی امام خمینی ذیل عنوان باب «ولایت فقیه» از کتاب مکاسب در درس خارج فقه ایشان، در مسجد شیخ انصاری در نجف اشرف بین روزهای ۱ بهمن ۱۳۴۸ تا ۲۰ بهمن مطرح شده بود و متن کامل سخنان امام در آن جلسات، بعد از مدت کوتاهی با کوشش حجج اسلام سیدحمید روحانی و سیدهادی موسوی گیلانی در قالب کتاب «حکومت اسلامی یا ولایت فقیه» به فارسی منتشر شد و خیلی زود ترجمه عربی آن هم در نجف بیرون آمد. پس می توان گفت این کتاب در همین ایام توسط حاج آقا مصطفی نگارش یافت و در ضمن مطالب کتاب البیع ایشان قرار گرفت.

جای یک سوال باقی است و آن اینکه آیا حاج آقا مصطفی بحث ولایت فقیه را همزمان با امام، در درس خارج خودش هم مطرح کرده بود یا نه؟ و اگر مطرح کرده بود، در چه روزهایی این مباحث را طرج نمود؟ 

***

در این اثر برای استفاده پژوهشگران و علاقه‌مندان انقلاب اسلامی ترجمه شد، با بهره‌گیری منابع موجود، در حواشی کتاب به بسیاری از شبهات و سوالات مربوط به ولایت فقیه پاسخ داده شد. مباحثی همچون «اثبات ضرورت حکومت دینی توسط ولی فقیه» و «ولایت سیاسی فقها در عصر غیبت» از شاخص‌ترین موضوعات مندرج در این اثر به‌شمار می‌رود. مترجمان با توجه به این نکته که تاکنون ترجمه‌ای از رساله شهید در مجامع علمی منتشر نشد، تلاش نمودند ضمن دقت در ترجمه، با استفاده از منابع علمی دیگر ضمیمه‌ها و تعلیقات مفصلی را نیز در مقاطع مختلف مباحث کتاب، برای استفاده بیشتر خوانندگان اضافه کنند.

یکی از مباحث مهم قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در بین مبارزان، نوع حکومت پس از سرنگونی رژیم پهلوی بوده است. حضرت امام خمینی با آگاهی از این مساله در ضمن دروس خارج فقه خود که در نجف اشرف برگزار می‌شد به مساله حکومت اسلامی وارد شد و با دقتی موشکافانه به نقش فقها در برقراری حکومت اسلامی پرداخت. کتاب حاضر ترجمه‌ای است از رساله ولایت فقیه آیت الله شهید سید مصطفی خمینی که همان ایام و در لبیک به دعوت حضرت امام به نگارش در آمده است؛ رساله‌ای بی‌نظیر که آیت‌الله سیدمصطفی خمینی در آن با تکیه بر ادله محکم عقلی و فقهی، اثبات مساله ولایت فقیه و رفع شبهات در مورد آن‌را به زیبایی بیان کرده است.

از آنجا که رساله ولایت فقیه آیت‌الله حاج سیدمصطفی خمینی از جمله نخستین آثار علمی مبسوط در زمینه ولایت فقیه بعد از درس‌های حضرت امام خمینی در نجف است، با توجه به‌دقت‌نظر شهید در بیان ادله ولایت فقیه که در این کتاب به آن اشاره شده به خوبی پاسخگوی بسیاری از سوالاتی است که امروزه در مورد مساله ولایت فقیه از سوی برخی ناآگاهان در جامعه مطرح می‌شود.

مترجمان کتاب «ولایت و حکمرانی فقیه» علاوه بر ترجمه دقیق متن اصلی رساله ولایت فقیه آیت‌الله شهید سیدمصطفی خمینی، با مطالعه و استفاده بیش از ۱۶۰ کتاب از آثار بزرگانی که درباره مساله ولایت فقیه منتشر نموده بودند، ترجمه‌ای در اختیار خوانندگان قرار دهند که با مطالعه آن علاوه بر آشنایی با همه نظرات، نسبت به شبهات و پاسخ دقیق به آن‌ها نیز از مطالعه اثر دیگری بی‌نیاز شوند. نگارندگان در مقدمه کتاب ضمن اشاره به پیشینه «ولایت فقیه» و بررسی بازتاب درس‌های امام در نجف، جایگاه رساله ولایت فقیه آیت‌الله شهید سید مصطفی خمینی را تبیین کرده و در بخش دیگری از مقدمه، امتیازات این رساله در مقایسه با سایر آثار مشابه، مورد اشاره قرار گرفته که شامل نکاتی قابل توجه و مهم است.

این اثر شامل هشت فصل با عناوین ذیل است: «ادله لفظی ولایت فقیه»، «اجماع منقول و محصل در مساله ولایت فقیه»، «تشکیل حکومت، لازمه وضع قوانین مالیاتی اسلام»، «اقسام ولایت اعتباری و محدوده اختیارات ولی فقیه»، «دلالت برخی روایات بر اختصاص وظیفه تشکیل حکومت به امام معصوم»، «شرائط حاکم اسلامی»، «امور تردید در محدوده اختیارات ولی فقیه»، «شروط تصدی امر رهبری» و «ممنوعیت مخالفت فقهای غیر حاکم با ولی فقیه.»

در فصل اول کتاب به بررسی ادله لفظی مربوط به ولایت فقیه پرداخته شده و نویسندگان آیات و روایات مورد استناد در باب ولایت فقیه را مورد بررسی قرار داده‌اند.

در فصل دوم با بررسی اجماع منقول و محصل در مساله ولایت فقیه به برخی از اقوال فقها در این زمینه پرداخته شده و موارد ولایت حاکم شرعی در عرصه‌های مختلف فقه بیان شده است.

در فصل سوم از منظر وضع قوانین مالیاتی اسلام به ضرورت تشکیل حکومت پرداخته شده است. نویسنده بر این باور است که بدون تشکیل حکومت اسلامی امکان اجرای دستورات الهی مبنی بر دریافت مالیات‌های اسلامی(خمس، زکات، خراج و …) وجود ندارد و فقیه جامع الشرایط رهبر جامعه اسلامی و حاکم بر مردم است.

در فصل چهارم اقسام ولایت اعتباری و محدوده اختیارات ولی فقیه مورد بررسی قرار گرفته است از نکات مهم در این فصل بررسی و پاسخ به سؤالات و شبهات درباره محدوده اختیارات ولایت فقیه است که با ارائه پاسخ‌های مستدل خوانندگان نسبت به این مساله آگاهی کافی پیدا خواهند نمود.

در فصل پنجم به نقد و بررسی برخی روایات بر اختصاص وظیفه تشکیل حکومت به امام معصوم پرداخته شده و اینگونه نتیجه گیری شده است که ممکن نیست کسی با تمسک به این دسته از روایات بتواند بر ادله لفظی در اثبات ولایت فقیه خدشه‌‌‌ای وارد سازد.

در فصل ششم در خصوص شرایط حاکم اسلامی مطالب و مباحث ارزشمندی ارائه و به شبهات مربوطه پاسخ داده شده است.

در فصل هفتم امور مورد تردید در اختیارات ولی فقیه مطرح و موارد اختلافی اختیارات ولی فقیه همراه با بیان دلایل مورد بررسی قرار گرفته شده است.

در فصل هشتم به بررسی شروط تصدی امر رهبری پرداخته شده و در فصل نهم دلایل ممنوعیت مخالفت فقهای غیر حاکم با ولی فقیه بیان شده است.

مترجمان سه ضمیمه مهم به کتاب افزوده‌اند که هر کدام حاوی نکاتی خواندنی است؛ ضمیمه نخست با عنوان «مروری بر زندگانی آیت‌الله شهید سید مصطفی خمینی»، به بازخوانی زندگانی آیت‌الله شهید خمینی پرداخته، ضمیمه دوم با عنوان «پیشینه بحث ولایت فقیه در نهضت امام خمینی» است که اجمالا روند تحولات مربوط به درس‌های ولایت فقیه امام و پیامدهای آن را بررسی می‌کند و نهایتا ضمیمه سوم با عنوان «بررسی تطبیقی نوشتار حاضر با سایر رسائل ولایت فقیه»، رساله حاضر را با ۲۰ رساله مهم دیگر در باب ولایت فقیه مقایسه و تطبیق کرده و به تبیین و تحلیل نقاط افتراق و اشتراک پرداخته است.

علاقمندان برای تهیه کتاب، می‌توانند به آدرس‌های «تهران، خیابان دیباجی جنوبی، خیابان شهید تسلیمی، کوچه زاور، کوچه گل (سمت راست)، کوچه دادآفرین، پلاک ۶؛ تلفن ۲۲۵۷۹۱۹۲_۰۲۱ و قم تلفن: ۳۲۹۰۴۲۳۱-۰۲۵» یا «قم، چهارراه شهدا به سمت درمانگاه قرآن و عترت، روبه‌روی مدرسه حجتیه، کتابفروشی مطبوعات کیهان» مراجعه کنند.

 

ارسال دیدگاه

enemad-logo