آیت الله حاج سیدمحمود موسوی ضیابری، فرزند آقا سیدمهدی موسوی از علمای معاصر رشت است که در سال ۱۳۰۷ قمری در قریه ضیابر متولد شد و تحت تربیت مرحوم والدش پرورش یافت و در سال ۱۳۱۴ ق از سن ۷ سالگی نزد ملاکاظم مکتب دار محل، قرائت قرآن و خواندن را آموخته در همان محل صرف میر و تصریف را از آخوند ملاعلی فراگرفته برای ادامه تحصیل به رشت و دو سالی در مدرسه حاج سمیع و پس از آن در مدرسه مستوفی ادبیات را نزد فضل الله در مدرسه خواند و سطوح وسطی را خدمت مرحوم شیخ حسن کوچصفهانی و مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد زاهد استفاده نمود. وی برای ادامه تحصیل در سال ۱۳۳۸ ق به نجف اشرف مهاجرت کرد و سطوح عالی را از فضلای گیلانی مقیم نجف تعلیم گرفته از درس خارج مرحوم آیت الله شریعت اصفهانی و آیت الله آقا ضیاءالدین عراقی و آیت الله العظمی سیدابوالحسن اصفهانی و آیت الله نائینی استفاده نمود.
در سال ۱۳۱۳ش برای زیارت حضرت ثامن الائمه (ع) به ایران وارد و پس از تشرف به مشهد مقدس به رشت عزیمت نموده و چند ماهی در قریه ضیابر توقف کرد و به تبلیغ پرداخت. بعد از آن به نجف مراجعت نمود و به زیارت بیت الله الحرام مشرف و پس از بازگشت در مدرسه قزوینی های نجف به تدریس سطوح وسطی پرداخته و در سال ۱۳۲۰ش برای گذراندن ایام تابستان به همدان آمد. چون ورودش مصادف با جنگ جهانی دوم ناگزیر به گیلان عزیمت کرد و در رشت اقامت گزید و بدواً در مسجد خمیران و مسجد ۴۰تن و مسجد مرحوم حاج محمد کریم به اقامه جماعت اشتغال داشت. در سال ۱۳۲۸ش پس از فوت مرحوم عالم ربانی آیت الله حاج سید مهدی رودباری برای اداره امور حوزه علمیه رشت و تربیت طلاب و محصلین به مسجد کاسه فروشان و مدرسه مهدویه متنقل شد و اداره امور را به دست گرفت. مسجد کاسه فروشان با وجود او محوریتی پیدا نمود و از مساجد مهم مرکزی گیلان به شمار می رفت.
در سال ۱۳۴۱ وقتی که شاه اصول ششگانه انقلاب سفید را اعلام کرد او در کنار آیت الله بحرالعلوم از بزرگترین علمای گیلان بودند که به مخالفت با این مسئله پرداختند. آنها مردم را در مسجد کاسه فروشان گرد آوردند و آیت الله ضیابری و آیت الله بحرالعلوم به سخنرانی پرداختند، از اقدامات شاه درباره انقلاب سفید انتقاد نمودند. این دو تن به همراه آیت الله مهدوی لاهیجانی رشت را به قصد تهران ترک کردند. عده زیادی از مردم شهر آنان را تا قزوین بدرقه کردند. در کرج مأموران رژیم آنها را دستگیر و به زندان قزل‌قلعه روانه ساختند.[۱]
در این برهه نامه نگاری های متعددی بین ایشان و امام خمینی در صحیفه امام موجود است. متن یکی از تلگراف های امام به این شهر است: «[به] تهران- زندان قزل قلعه- حضرت حجتالاسلام والمسلمین آقاى ضیابرى- دامت برکاته. از پیشامد ناگوار [دستگیری و زندان] متأثرم. از سلامت خودتان مطلعم فرمایید. خمینى.» و این دو عالم به امام خمینی چنین پاسخ می دهند: «[به] قم- حضرت آیتاللَّه العظمى آقاى خمینى- مدظله العالى. تلگراف مورخ ۱۴، روز ۱۶ زیارت [شد]. از تفقدات و ادعیه خیریه کمال تشکر. بحمداللَّه تعالى همگى سلامت و ملتمس ادعیه در مظان استجابت هستیم. الحاج بحرالعلوم- سید محمود ضیابرى.»[۲]
آیت الله ضیابری بعد از آزادی نیز دست از مبارزه برنداشت، اسناد ساواک گویای این فعالیت ها است. یکی از جالب ترین اقدامات آیت الله ضیابری نامه ای است که به رئیس جمهور فرانسه نوشته بودند. امام خمینی در ۱۳ مهر ۵۷ از عراق به پاریس مهاجرت کرده بودند. آیت الله ضیابری روز ۱۷ مهر تلگرافی به «ژیسکار دستن» رئیس جمهور فرانسه ارسال کردند و طی آن نوشتند که رهبر شیعیان حضرت امام خمینی مهمان شما شده اند، انتظار می رود که مراتب مهمان نوازی را رعایت کنید و به خوبی از ایشان و همراهانشان مراقبت کنید. آیت الله ضیابری تلگرافی نیز به امام ارسال کردند و از حال امام جویا شدند و دعا کردند که امام به زودی به کشور بازگردند. [۳]
وی تا پیروزی انقلاب به تبلیغ دین می پرداخت و از کمک به مبلغین و روحانیون دریغ نداشت. با پیروزی انقلاب فعالیت دوستان و شاگردان آیت الله ضیابری بالا گرفت و به خدمت به انقلاب اسلامی کمر بستند.
آیت الله ضیابری که سال های پایانی را در کهولت و بیماری به سر می برد توانایی فعالیت های زیادی را نداشت. ایشان در روز ۱۷ شهریور ۱۳۶۱ مطابق ۱۹ ذی القعده ۱۴۰۲ ق دار فانی را وداع گفت و مردم گیلان را در فقدان خود داغدار کرد. مزار وی در مسجد کاسه فروشان رشت قرار دارد.
——————————————-
پاورقی
[۱] . روزشمار سایت ۱۵ خرداد
[۲] . صحیفه امام، ج۲۱، ص: ۴۸۵٫
[۳] . امام خمینی در آیینه اسناد، ج۱۰، ص ۵۲۴٫
—————————————–
منابع:
قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد، ج۳، ص۴۴٫
انقلاب اسلامی در گیلان به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۲۲-۲۳٫
امام خمینی در آیینه اسناد، ج۱۰، ص ۵۲۴٫
کتاب گیلان، ج۲، ص۷۰۹٫
صحیفه امام خمینی
روزشمار سایت ۱۵ خرداد
