مقام معظم رهبری: در طول تاریخ، رنگ های گوناگون بر سیاست این کشور پهناور سایه افکند؛ اما رنگ ثابت مردم گیلان، رنگ ایمان بود.
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - Friday 29 Mar 2024
محتوا
زندگینامه آیت الله شیخ محمدرضا حکیمی

زندگینامه آیت الله شیخ محمدرضا حکیمی

آیت الله شیخ محمدرضا حکیمی از علمای فعال گیلان در عصر مشروطه بود که مدتی ریاست انجمن رشت را نیز بر عهده داشت. وی در زمان نهضت جنگل نیز از حامیان اصلی میرزا کوچک و از اعضای برجسته هیئت اتحاد اسلام بود

چهارشنبه 16 مارس 2011 - 17:37

آیت الله حاجی محمدرضا حکیمی معروف به «ابوالمله» از علمای مبارز مشروطه خواه ایران در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری. وی فرزند میرزا محمدکاظم بود و در شهر رشت به دنیا آمد. پس از پایان دوره تحصیل در مدرسه جامع رشت، به نجف اشرف عازم شد و از محضر درس میرزا حبیب الله رشتی و آخوند خراسانی استفاده کرد و سپس به گیلان بازگشت. در جریان جنبش مشروطه در گیلان او در کنار عالمان مشروطه خواه بزرگی چون شیخ محمدمحسن حسنی و آخوند ملامحمد صیقلانی که از علمای بزرگ و متنفذ رشت بودند، قرار داشت.

وی برای حفظ تماس با سران دسته های مشروطه خواه، خانه اش را به صورت پایگاهی درآورد و از این رهگذر هزینه سنگینی بر او تحمیل می شد که ناچار به استقراض گردید. در ۱۲۸۵ش که اولین دوره انتخابات مجلس به صورت صنفی برگزار شد، از جانب علمای رشت به نمایندگی مجلس شورا برگزیده شد ولی از قبول نمایندگی پوزش خواست. پس از پایان کار انتخابات، در آذر آن سال، از جانب مردم، نامزد نمایندگی «انجمن ولایتی» یا به قول مردم،«انجمن ایالتی» شد و انتخاب گردید و رد هیأت رئیسه انجمن ولایتی که به ریاست شیخ حسنی اداره می شد، عضویت یافت.

این انجمن از آغاز جنبش مشروطه، سررشته همه کارهای اداری و سیاسی را در دست داشت و به ملاحظه عضویت افراد فعال و با حسن نیت، کارهایش به سرعت و با موفقیت انجام می یافت. انجمن می بایست گذشته از مبارزه درجبهه داخلی، با بدخواهان و دشمنان مشروطیت، با سیاست های مزورانه و دام هایی که برضد آزادی گسترده می شد، نیز بجنگد. اصلاحات محلی، رفع نقایص ادارات، پیشرفت فرهنگ، توسعه و تعمیم مدارس، تأسیس بیمارستان، دارالعَجَزه، دارالایتام، تأسیسات خیریه، تماس با دولت های وقت،ارتباط با انجمن های ولایات، و استقرار امنیت در تمام منطقه گیلان، برنامه کار انجمن را تشکیل می داد.

اولین دوره انجمن با دشواری هایی روبرو بود که فقط احترام عمیق جناح های مختلف به رئیس انجمن، از حِدّت دشواری ها می کاست. پس از شیخ حسنی میرزا محمدرضا حکیمی که فردی قاطع بود به ریاست انجمن ولایتی رسید. او در ابتدا، برنامه کار خود را با مشورت و صلاحدید شیخ حسنی تنظیم می کرد و با اعضای اجمن در میان می گذارد و موافقت آنان را جلب می نمود و سپس مبارزه با اخلالگران و عناصر ناباب را آغاز کرد و تا حدی کار انجمن و مجامع ملی را ـ که از دو گروه مشروطه خواه و طرفدار استبداد تشکیل شده بود ـ درمسیر قانونی قرار داد. اما عمر انجمن دیری نپایید و حکیمی از ریاست آن استعفا داد و انجمن تعطیل شد.

به دنبال اعتراض و درخواست اهالی، باردیگر انجمن به درخواست حاکم وقت با شرکت افراد مؤثر مخالف مشروطه تشکیل شد و حکیمی نیز عضویت آن را پذیرفت. این عمل او دور از انتظار مشروطه خواهان بود و برخی از تندروان به وی بدبین شدند و حتی خواستار تبعید او گردیدند. بعد از بمباران مجلس و حمایت مردم ولایات از مشروطه، حکیمی نیز به حمایت از مجلس و مشروطه برخاست و مردم را به دفاع از دستاوردهای مشروطه تشویق کرد و در صف اول مبارزه قرار گرفت.

پس از پیروزی مشروطه خواهان در ۱۳۲۷ق او بار دیگر به ریاست انجمن ولایتی برگزیده شد. بعد از اولتیماتوم دولت روسیه به ایران، سفارت روسیه طی نامه ای به وزارت امور خارجه در صفر ۱۳۳۰ق خواستار تبعید حکیمی و جمع دیگری از آزادیخواهان از گیلان شد.

حکیمی در دوره جنگ جهانی اول و متعاقب آن ورود قوای روس به شمال ایران، به نهضت جنگل پیوست که رهبری آن را میرزاکوچک جنگلی برعهده داشت و در کمیته ای که میرزا تشکیل داد و در ابتدا «هیأت اتحاد اسلام» نام داشت، عضویت یافت.

وی مورد احترام و وثوق مردم گیلان قرار داشت و به پاس خدمات او در راه آزادی و مشروطیت، مردم گیلان به او لقب «ابوالمله» دادند. او در ۱۳۳۸ق در گذشت.

————————

منابع:

۱- گیلان در جنبش مشروطیت، ۱۳۹، ۲۵۱٫

۲-  نام ها و نامدارهای گیلان، ۵۱۰-۵۱۳٫

منبع: کتاب علمای مجاهد، محمدحسن رجبی دوانی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، اول، پاییز ۱۳۸۲، ص ۱۷۸٫

ارسال دیدگاه

enemad-logo