بهمن ۵۷ در گیلان

میثم عبدالهی

 بهمن ۱۳۵۷ را باید نقطه عطفی در مبارزات اسلامی مردم گیلان دانست. با ورود امام خمینی به ایران، انقلاب در کمتر از ۱۰ روز به ثمر نشست و ایادی رژیم پهلوی بساط خود را از کشور جمع کردند. هر چند مبارزات اسلامی مردم ایران در نهضت امام خمینی از سال ۴۲ آغاز می شود و تا سال ۵۷ ادامه می یابد ولی چون قله این مبارزات، بهمن ۵۷ است به همین خاطر به بررسی اجمالی وقایع گیلان در این برهه می پردازیم. عدم وجود منابع و اسناد مکتوب از انقلاب اسلامی در گیلان، کار را بر کسانی که مایل به مطالعه در این فضا هستند دشوار می کند. امید است که دانشجویان و علاقمندان به انقلاب آستین همت بالا زده و بنویسند آنچه را که باید از انقلاب خودمان بدانیم. اما آنچه در ادامه می آید نگاهی گذرا به وقایع بهمن ۵۷ است:

 ۶ بهمن

درگیری های مردم با مزدوران رژیم به اوج خود رسیده بود. «احمد عطا آفرین» از جوانان انقلابی بود که در میدان شهرداری رشت هنگام درگیری با ماموران رژیم به شهادت رسید.

 ۷ بهمن

در این روز هنگام تظاهرات در خیابان سردار جنگل رشت ۲ نفر به شهادت رسیدند: «حمیدرضا ابراهیم نژاد» و خانم «فرحناز معصومی» که تیر به جمجمه اش اصابت کرده بود. این روز مصادف با ۲۸ صفر و رحلت پیامبر (ص)بود و تعطیل رسمی بود. ازاین رو تظاهرات متعددی در خیابان های مختلف رشت برگزار شد. امام خمینی اعلام کرده بود که به ایران بازمی گردد ولی بختیار فرودگاه ها را بست. تظاهرات این چند روز در اعتراض به بستن فرودگاه ها بود. نیز در تظاهراتی که در خیابان لاکانی رشت ماموران با تیر جنگی به مردم حمله کردند. در این واقعه یک جوان ۱۵ ساله به نام شهریار علی اکبری نیا مجروح و قطع نخاع شد.

 ۱۰ بهمن

تظاهرات زیادی در رشت و سایر شهر های استان در مخالفت با بستن فرودگاههای کشور توسط نخست وزیر بختیار صورت گرفت. در این میان شهید «حسن جمراد» در رشت هنگام درگیری با ماوران رژیم ستمشاهی به شهادت رسید. مزارش در گلزار شهدای رشت است.

 ۱۲ بهمن

جشن مردم گیلان در ورود امام خمینی به کشور. با ورود امام خمینی به ایران، گیلان هم مانند سار نقاط کشور به وجد و خروش آمد. تمام مردم در خیابان ها بودند تا ویرانی کاخ های ظلم را نظاره کنند. مردم گیلان هم ورود امام را جشن گرفتند و برای برای کندن ریشه های پوسیده رژیم شاهنشاهی روحیه گرفتند. ورود امام باعث شد که پیروزی انقلاب سرعت بگیرد.

 ۱۷ بهمن

«بهمن یوسفی» از جوانان انقلابی بود که در درگیری با ماموران رژیم در بازار منجیل به شهادت رسید.

 ۲۱ بهمن

تصرف ساواک رشت توسط مردم انقلابی. چندین کلانتری در رشت قرار داشت. در هر محله یک کلانتری وجود داشت. اما تنها یک اداره ساواک در رشت در ناحیه پارک شهر قرار داشت. در روزهای منتهی به انقلاب تک تک کلانتری ها به تصرف مردم در آمد. در شب ۲۲ بهمن در مقابل کلانتری ۳ رشت، درگیری شدیدی رخ داد و دو نفر از مردم مجروح شدند. این کار باعث عصبانیت مردم و تصرف باقی کلانتری ها گردید. این حادثه فرصت برای انقلابیون ایجاد کرد تا به مقر اصلی سران رژیم که هنوز سقوط نکرده بود، یورش ببرند. مردم در ساعت ۸ شب به طرف ساواک راه افتادند. رئیس ساواک گیلان و ۱۰ نفر از رؤسای ساواک شهرستان ها در آن محل جمع شده بودند. با حمله مردم، این عده ساواکی به مقاومت مزبوحانه رو آوردند و درگیری شدیدی رخ داد تا اینکه در نهایت ساعت ۱۱ شب بود که آخرین دژ پهلوی ها در گیلان به تسخیر نیروهای انقلاب در آمد. سرهنگ لحسائی رئیس ساواک گیلان و ۱۰ نفر دیگر از رئسای ساواک شهرهای مختلف استان همان شب به دار آویخته شدند. شهدای این روز از این قرار اند: «محسن نیکمرام» در صیقلان رشت و «محمد کاظمی» (اهل فومن) در تهران.

 ۲۲ بهمن

جشن و شادمانی توصیف نشدنی مردم گیلان برای پیروزی انقلاب اسلامی ایران و نابودی کاخ های ظلم و ستم. هم زمان با پیروزی انقلاب اسلامی مردم گیلان به دستگیری گارگزاران رژیم پهلوی پرداختند. آنها نقاطی را که هنوز در اشغال مانده بود آزاد کردند و به سرعت در صدد ایجاد نهاد های انقلابی و اسلامی برای اداره صحیح گیلان بودند. بعضی از مزدوران رژیم مقاومت می کردند. در درگیری شدیدی که در منطقه صیقلان رشت رخ داد چند نفر از مردم از جمله محمد صادق بیابانگردی به شهادت رسیدند. شهدای این روز گیلان از این قرار اند: محمدصادق بیابانگردی در میدان صیقلان رشت، حمید سجاسی در لاهیجان بر اثر اصابت گلوله ماموران به قلبش، محمدمهدی رهنما (اهل فومن) در درگیری پادگان جی تهران، میرمحمدعلی ملکوتیان (اهل رشت) در پادگان جمشیدیه تهران، رضاقلی خرسندی (اهل لاهیجان) در درگیری با ماموران رژیم در تهران.

 ۲۳ بهمن

از شهدای گیلانی دراین روز «سیدباقر حسینی دهبنه» (اهل لاهیجان) در درگیری در خرم آباد لرستان به شهادت رسید.