زندگینامه آیت الله سیدمحمدحسن مرتضوی لنگرودی

ناصرالدین انصاری قمی

آقای حاج سیدمحمّد حسن مرتضوی لنگرودی ، یکی از فقها و علمای مشهور حوزه علمیه قم به شمار می رفت .

فقید سعید در ۲۳ صفر ۱۳۵۰ ق ( ۱۳۱۰ ش ) ، در نجف اشرف ، در بیت علم و فضیلت زاده شد و پدرش او را به « عبدالامیر » ملقّب ساخت . پدرش مرحوم آیت اللَّه آقای حاج سیدمرتضی حسینی لنگرودی ( ۱۳۰۶ – ۱۳۸۱ ق ) یکی از بزرگان حوزه نجف و از فقها و علمای مشهور حوزه علمیه قم ، و از اکابر شاگردان آیات عظام : نائینی ، عراقی ، سیدابوالحسن اصفهانی و شیخ جواد بلاغی بوده است ( گنجینه دانشمندان ، ج ۲ ، ص ۲۴۸ – ۲۵۰ ؛ آثار الحجه ، ج ۲ ، ص ۷۴ ) . معظم له ، در سال ۱۳۶۱ ق همراه با پدر بزرگوارش از نجف به تهران آمد و در مدرسه حاج ابوالفتح – که به دست پدرش احیاء و آباد شده بود – به فراگیری ادبیات و سطوح پرداخت ، و سطوح عالیه را هم نزد پدرش و علمای تهران مانند حضرات آیات : سیدنورالدین شهرستانی و شیخ اسماعیل جاپلقی و شرح منظومه را از حکیم الهی قمشه ای و شرح اشارات و شرح چغمینی را هم از آیت اللَّه میرزا ابوالحسن شعرانی فراگرفت ، سپس در ۱۳۷۳ ق همراه با پدر ، از تهران به قم عزیمت کرد و با جدّیت و تلاش فراوان به درسهای فقه و اصول آیات عظام : آقای بروجردی ، پدر بزرگوارش و امام خمینی ، و درس اسفار و تمهید القواعد و شفا و تفسیر علامه طباطبایی شرکت جُست و بهره های فراوان برد و پس از وفات والد معظمش به درسهای فقه و اصول آیات عظام : گلپایگانی ، محقق داماد ، میرزا هاشم آملی و اراکی حاضر شد و مبانی علمی اش را استوار ساخت . معظم له در کنار تحصیل ، به تألیف و تدریس و اقامه جماعت ( در مسجد سلماسی ، از سال ۱۳۸۹ ق ) پرداخت و آثاری همچون مدرسه علمیه لنگرودی از خود به یادگار نهاد . آن عالم بزرگوار از علمای بسیار اجازه اجتهاد و روایت داشت و از سال ۱۳۹۵ ق به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت و شاگردانی را پرورش داد .

آثار چاپی اش عبارتند از :

۱ . جواهر الاصول ( ۴ ج تاکنون ، تقریرات درس اصول ( مباحث الفاظ ) امام خمینی )

۲ . الدرّ النضید فی شرح الاجتهاد و التقلید ( ۲ ج ) ۳ . لبّ اللباب فی طهاره اهل الکتاب ۴ . طلوع الفجر فی اللیالی المقمره ۵ . توضیح المسائل ( ۲ ج )

و کتابهای غیرچاپی اش هم عبارتند از :

۶ . مناسک حج ۷ . کتاب الطهاره ۸ . کتاب الصلاه ۹ . حاشیه بر رسائل و مکاسب و کفایه ۱۰ . تقریرات درس آیت اللَّه بروجردی ( بحثهای ، صلاه ، طهارت ، خمس و قضا )

۱۱ .کتاب الاستصحاب ۱۲ . تقریرات درس اصول امام خمینی ( تعادل و تراجیح ، اجتهاد و تقلید ، قواعد فقهیه ( لاضرر ، قرعه ، ید ، اصاله الصحه ، فراغ و تجاوز ، لاتعاد و قاعده احراز )

۱۳ . تقریرات درس فقه آیت اللَّه داماد ( صلاه ) ۱۴ . تقریرات درس فقه آیت اللَّه گلپایگانی ( طهارت ) ۱۵ . تقریرات درس فقه آیت اللَّه آملی ( معاملات ) ۱۶ . تعلیقه بر عروه الوثقی ۱۷ . الفوائد الرجالیه

۱۸٫ مصباح الناسکین ( در ادعیه و اعمال سال ) ۱۹ . نوادر الاثر فی ما یتعلق بالامام الثانی عشر ۲۰ . علائم البلوغ ۲۱ . الحجه العلیا فی ولایه الفقها ۲۲ . وفیات الاعلام ۲۳ . اللئالی المنثوره ( کشکول عربی ) ۲۴ . اوراق یونان ۲۵ . گیلان و دانش ۲۶ . الاربعینات ۲۷ .نوادر انباء الاعلام .

سرانجام آن فقیه بزرگوار پس از ۷۵ سال زندگی، در تاریخ جمعه ۵ ذی حجه الحرام ۱۴۲۶ ق ( دی ۱۳۸۴ ق ) بر اثر سکته درگذشت و پیکر پاکش در روز یکشنبه ۷ ذی حجه – سالروز شهادت امام باقر علیه السلام – با تشییع باشکوه و نماز آیت اللَّه بهجت، در حرم مطهر حضرت معصومه به خاک سپرده شد .

منبع: اختران فضیلت: زندگی و درگذشت علمای شیعه، ج۱، ناصرالدین انصاری قمی، دلیل ما، قم، ۱۳۸۸، ص۵۵۵-۵۵۸