مقام معظم رهبری: در طول تاریخ، رنگ های گوناگون بر سیاست این کشور پهناور سایه افکند؛ اما رنگ ثابت مردم گیلان، رنگ ایمان بود.
پنج شنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ - Thursday 28 Mar 2024
محتوا
کارنامه، زندگی و آثار جعفر خمامی زاده

کارنامه، زندگی و آثار جعفر خمامی زاده

میثم عبدالهی
جعفر خمامی زاده با اینکه از نزدیکان و بازماندگان شهید آیت الله خمامی به شمار می رفت ولی کم پیش می آمد که در جمعی نام این فقیه وارسته برده شود و خمامی زاده، هتاکی ای به ایشان نکند. این موضع از رابینوی انگلیسی ـ نایب کنسول انگلیس در رشت در زمان مشروطه ـ آغاز شد و مقلدین این نویسنده تا به امروز بر همین سیاق باقی هستند. خمامی زاده مهم ترین مترجم آثار رابینوی انگلیسی بود.

پنج‌شنبه 11 ژوئن 2015 - 09:39

میثم عبدالهی

جعفر خمامی زاده با اینکه از نزدیکان و بازماندگان شهید آیت الله خمامی به شمار می رفت ولی کم پیش می آمد که در جمعی نام این فقیه وارسته برده شود و خمامی زاده هتاکی ای به ایشان نکند. آیت الله خمامی از علمای روشن بین و صاحب بصیرتی بود که جریانات منحط و استعماری را به خوبی کشف کرده و همین مسئله باعث شد تا به دست روشنفکران سکولار، همراه با آیت الله شیخ فضل الله نوری به شهادت برسد. این موضع از رابینوی انگلیسی ـ نایب کنسول انگلیس در رشت در زمان مشروطه ـ آغاز شد و مقلدین این نویسنده تا به امروز بر همین سیاق باقی هستند. خمامی زاده مهم ترین مترجم آثار رابینوی انگلیسی بود.

1
سرآغاز

جعفر خمامی زاده از پدری روحانی در رشت در سال ۱۲۹۹ش متولد شد. پدر شیخ عیسی اسدی خمامی بود که بنا بر شنیده ها، از آیت الله آخوند خراسانی و آیت الله ملاعبدالله مازندرانی اجازه نامه اجتهاد داشت. شیخ عیسی در سال ۱۳۰۵ در سن ۴۵ سالگی درگذشت. او فرزند حاجی اسد خمامی بود و حاجی اسد برادر کوچک‌تر فقیه نامدار گیلان در اواخر عصر قاجار شهید آیت الله حاجی ملا محمد خمامی بود.

تحصیلات

خمامی زاده تحصیلات دبستان را در مدرسه نمره یک رشت سپری کرد. دوره اول دبیرستان را در دبیرستان شاهپور(واقع در زیرکوچه) و دوره دوم را در دانشسرای مقدماتی رشت به پایان برد. در سال ۱۳۱۹ به کار معلمی در برخی از نقاط از جمله بندرانزلی و رشت مشغول گردید.

در سال ۲۴ به سربازی رفت و بعد از گذراندن دوره دانشگاه افسری، به رشت منتقل شد و به کار معلمی پرداخت. در سال ۱۳۲۷ وارد دانشسرای عالی تهران[۱] شد و به ادامه تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۳۰ از دانشسرای عالی در رشته «تاریخ و جغرافیا» با مدرک لیسانس فارغ التحصیل شد.[۲]

فعالیت ها

او برای انجام دادن تعهد دبیری به رشت منتقل شد و بعد از مدتی تدریس، مدیر دبیرستان ملی بوعلی سینا، شاپور(شهید بهشتی فعلی) و سپس دبیرستان بازرگانی شد. درسال ۱۳۴۸ که مدرسه عالی بازرگانی (اولین مدرسه عالی استان گیلان) در رشت دایر گردید به همکاری دعوت شده و بعد از مدتی تدریس بازنشسته شد. او عضو پیوسته کتابخانه ملی رشت شد و یک سال نیز عضو هیأت مدیره کتابخانه بود.

جعفر خمامی زاده از اعضای باشگاه لاینز رشت بود.[۳] لاینز سازمانی ماسونی ـ صهیونیستی است که از حیث فعالیت همچون سازمان فراماسونری است با این تفاوت که فراماسونری مربوط به کشور انگلیس است و منافع کشور انگیس را در کشورهای مختلف دنیا تامین می کند ولی لاینز مربوط به آمریکا است و منافع استعماری آمریکا را در کشورهای تحت سلطه تامین می کند. به مراکز فعالیت لاینز در مناطق مختلف «باشگاه» یا «کلوپ» می گویند. تا پیش از سال ۱۳۳۲ش آمریکا به طور استعماری وارد کشور ما نشده بود و استفاده از منافع ایران، منحصر به انگلیس بود به همین خاطر سازمان فراماسونری برای این اهداف کفایت می کرد. اما از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ آمریکا وارد فضای سیاسی ایران شد و بر سر بردن منافع ایران با انگلیس به رقابت پرداخت. در همین زمان آمریکا برای اینکه راحت تر بتواند منافع ایران را به چنگ آورد، دست به ایجاد تشکیلاتی با عنوان «لاینز» و نیز تشکیلاتی دیگر به نام «روتاری» زد.[۴]

اولین باشگاه لاینز در ایران در سال ۱۳۳۶ ایجاد شد به دست یکی از بزرگترین و موثرترین چهره های سازمان فراماسونری یعنی حسین علاء – نخست وزیر سابق- بنیان نهاده شد. این تشکیلات در سالهای اول فعالیت زیادی نداشت ولی در سالهای آخر عمر رژیم بسیار فعال شد به طوری که در اکثر نقاط کشور شعبه داشت.[۵] در گیلان لاینز به قدری فعال بود که علاوه بر شعبه داشتن در همه شهرهای گیلان، در اکثر بخش های کوچک مثل خمام، خشکبیجار، کوچصفهان، لوشان، هرزویل، سیاهکل، شفت و … که آن زمان بسیار کوچکتر از امروز بودند شعبه داشت و جلسات منظم در آن برگزار می شد![۶]

خمامی زاده در سالهای منتهی به انقلاب اسلامی، به دعوت استاندار وقت گیلان به ریاست کمیته ملی پیکار با بیسوادی[۷] در گیلان منصوب شد. در سال ۱۳۵۷ با اوج گرفتن مبارزات مردم برای پیروزی انقلاب اسلامی، ارکان رژیم شاه متزلزل شد و ادارات دولتی و سازمانهای منسوب به رژیم منحل شد. بدین ترتیب اداره پیکار با بیسوادی هم منحل شد و جعفر خمامی زاده برکنار شد.[۸]

بعد از پیروزی انقلاب

او بعد از پیروزی انقلاب، به عنوان عضو هیات امنا و نایب رئیس جمعیت نشر فرهنگ گیلان بود. در سال ۱۳۸۲ طبق ابلاغ آیت الله قربانی امام جمعه رشت به ریاست جمعیت نشر فرهنگ گیلان منصوب شد ولی بعد از مدتی دیگر هیچگونه همکاری با کتابخانه ملی رشت ندارشت. او تا آخر عمر، عضو هیات مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گیلان و عضو بنیاد فرهنگ گیلان است.

در ۲۶ آذر ۱۳۸۲ مجلس نکوداشتی «جهت ارج گذاشتن به بیش از ۶۰ سال خدمات صادقانه فرهنگی و علمی» توسط عده ای از همفکرانش و با حمایت مالی دانشگاه گیلان در همین دانشگاه برگزار شد.[۹]

همچنین با تصویب شورای آموزش و پرورش استان، دبیرستانی در رشت به نام «دبیرستان دخترانه استاد جعفر خمامی زاده» تاسیس و در اول مهر ۱۳۸۳ با حضور استاندار و جمعی از همفکران دانشگاهی اش افتتاح گردید.

مجلاتی که عموما از او استقبال کرده و با انجام مصاحبه و گرفتن مقاله، او را مطرح می کنند ره‌آورد گیل، گیلان ما، گیله وا، دادگر و روزنامه گیلان امروز و… هستند.

اداره ارشاد استان گیلان سالها است که اتاقی در طبقه دوم مجتمع خاتم الانبیای رشت را با عنوان گیلانشناسی در اختیار خمامی زاده قرار داده است و او به همراه دوستان و همفکرانش در روزهای یکشنبه صبح در آنجا گرد آمده و به بحث های مختلف می پردازند. دانشجویان و محققین هم برای ملاقات و گفتکو با او عموما در این جلسه به دیدار او می روند.

البته خمامی زاده با اینکه از نزدیکان و بازماندگان شهید آیت الله خمامی به شمار می رفت ولی کم پیش می آمد که در جمعی نام این فقیه وارسته برده شود و خمامی زاده هتاکی ای به ایشان نکند. آیت الله خمامی از علمای روشن بین و صاحب بصیرتی بود که جریانات منحط و استعماری را به خوبی کشف کرده و همین مسئله باعث شد تا به دست روشنفکران سکولار، همراه با آیت الله شیخ فضل الله نوری به شهادت برسد. این موضع از رابینوی انگلیسی ـ نایب کنسول انگلیس در رشت در زمان مشروطه ـ آغاز شد و مقلدین این نویسنده تا به امروز بر همین سیاق باقی هستند. خمامی زاده مهم ترین مترجم آثار رابینوی انگلیسی بود.

فرزندان

خمامی زاده ۲ فرزند پسر دارند که تحصیلات عالی خود را در رشته مهندسی به پایان رسانده و در آمریکا ایالت کالیفرنیا زندگی می کنند. دختر و داماد او هم دندانپزشک هستند و در انگلستان به زندگی می کنند.

آثار و مکتوبات

خمامی زاده در زمینه ترجمه فعال بوده و کمی هم به تالیف پرداخته است. آثار او را به تفکیک ترجمه ها و تالیفات معرفی می کنیم:

الف) ترجمه ها:

او در سنین جوانی به جرگه روشنفکران پیوست و به ترجمه مقالات نویسندگان اروپایی و خصوصا انگلیسی پرداخت. در سال ۱۳۳۷ از او مقاله ای با عنوان «کاپیتان اسکات»[۱۰] در مجله راه حق منتشر شد. این مقاله، ترجمه مقاله یکی از نویسندگان اروپایی به نام «دیل کارینگی» درباره کاپیتان اسکات انگلیسی یکی از کاشفان قطب جنوب بود. او چندین سال برای مجلات مختلف قلم می زد و ترجمه های مختلفی را از نویسندگان انگلیسی به فرهنگ ملت ایران تزریق می کرد.

۱-                  معروف ترین اثر خمامی زاده «ولایات دارالمرز ایران، گیلان» است که گویا اولین کتابی هم هست که از او منتشر شده است. این کتاب ترجمه ای از یک نویسنده انگلیسی به نام «هاسنت لوئی رابینو» است.

چاپ اول کتاب ولایات دارالمرز ایران ـ گیلان، ترجمه جعفر خمامی زاده
چاپ اول کتاب ولایات دارالمرز ایران ـ گیلان، ترجمه جعفر خمامی زاده

ترجمه فارسی این کتاب، در «بنیاد فرهنگ ایران» و به ریاست فرح پهلوی منتشر شد. درباره این کتاب مقاله ای جداگانه با عنوان «جعفر خمامی زاده را بهتر بشناسیم» روی سایت رنگ ایمان منتشر شده است که به طور مبسوط به معرفی نویسنده انگلیسی این کتاب و ناشرش پرداخته است.

وقتی انقلاب اسلامی به پیروزی رسید تقریبا ۶۰ سال از زندگی خمامی زاه گذشته بود و او تنها یک کتاب و آن هم ترجمه، در کارنامه خود داشت. بقیه کتاب های او بعد از پیروزی انقلاب منتشر شده است.

۲-                  کتاب دیگری که از خمامی زاده منتشر شد ترجمه ای با نام «روزنامه های ایران از آغاز تا سال ۱۳۲۹ق (۱۲۸۹ش)» بود. این کتاب هم نوشته رابینو است. این کتاب در انتشارات روزنامه اطلاعات، تهران، ۱۳۷۲ منتشر شد و در سال ۱۳۸۲ از سوی همان موسسه تجدید چاپ شد.

۳-                  کتاب دیگرش ترجمه «صنعت نوغان در ایران» است که نویسنده آن باز رابینوی انگلیسی با همکاری شخص دیگری به نام ف لافون بود. این کتاب در تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه)، ۱۳۷۲ منتشر شد.

صنعت نوغان در ایران- ترجمه خمامی زاده
صنعت نوغان در ایران – ترجمه خمامی زاده

۴-                  کتاب گویش گیلکی رشت نوشته آرتور کریستین‌سن نویسنده دانمارکی است. این کتاب توسط انتشارات سروش تهران (وابسته به سازمان صدا و سیما) در سال ۱۳۷۴ منتشر شد.

۵-                  کتاب دریای خزر کتابی از لطف الله مفخم پایان است که نویسنده، آن را به عنوان پایان نامه دکترا و به زبان فرانسه تالیف کرده است. این کتاب توسط توسط خمامی زاده ترجمه و در انتشارات هدایت رشت در سال ۱۳۷۵ منتشر شد.

۶-                  ترانه های محلی ساکنان کرانه های جنوبی دریای خزر ترجمه ای دیگر از خمامی زاده است. مولف این کتاب الکساندر خودزکو نویسنده لهستانی- روسی است که زمانی کنسول روسیه در رشت بوده است. این کتاب در تهران، نشر سروش، سال ۱۳۸۱ منتشر شد.

ترانه های محلی ساکنان کرانه های جنوبی دریای خزر - ترجمه خمامی زاده
ترانه های محلی ساکنان کرانه های جنوبی دریای خزر – ترجمه خمامی زاده

۷-                  «تالشی، گویش ماسوله»، ژیلبر لازار، ترجمه خمامی زاده، با همکاری رضا رفیعی جیردهی،‌ توسط دانشگاه گیلان، در سال ۱۳۸۷ در رشت منتشر شد.[۱۱]

۸-                  آخرین کتابی که از خمامی زاده منتشر شده «جُنگ شهادت» است. این کتاب ترجمه مجموعه تعزیه نامه هایی است که توسط الکساندر خودزکو گرداوری شده است. این کتاب با حمایت مالی اداره ارشاد اسلامی گیلان، توسط نشر بلور رشت در سال ۱۳۸۸ منتشر شد. [۱۲]

جُنگ شهادت- ترجمه خمامی زاده
جُنگ شهادت – ترجمه خمامی زاده

ب) تالیفات

۱- اولین کتابی که خمامی زاده تالیف کرده تاریخ کتابخانه های گیلان است که در سن ۸۰ سالگی نوشته است. این کتاب با حمایت مالی اداره کل ارشاد اسلامی گیلان در سال ۱۳۷۹ توسط انتشارات پارسایان قم در ۲۶۸ صفحه منتشر شد.

۲- «تاریخچه آموزش و پرورش گیلان از اواخر دوره ی قاجار تا امروز»، دومین و آخرین کتابی است که تاکنون توسط خمامی زاده تالیف شده است. این کتاب با حمایت اداره آموزش و پرورش گیلان، توسط نشر سنا در تهران به سال ۱۳۸۴ منتشر شد.[۱۳]

تاریخچه آموزش و پرورش گیلان - نوشته خمامی زاده
تاریخچه آموزش و پرورش گیلان – نوشته خمامی زاده

از آخرین کتابی که نام بردیم یعنی تاریخچه آموزش و پرورش گیلان خوب است قسمتی را به عنوان نمونه بررسی کرد. «در رشت، دبیرستانی آمریکایی به نام مدرسه فروغ وجود داشت که وظیفه این مدرسه تربیت جوانان ایرانی با فرهنگ لیبرالی غرب بود. عموما افراد روشنفکر و غربزده به این مدرسه و مدارسی به این سبک که در زمان رضاخان در رشت زیاد شد رغبت نشان داده و فرزندانشان را به آنجا می فرستادند تا بچه ها با فرهنگ آمریکایی رشد کنند! در سال های ۱۳۲۰تا ۱۳۲۵ که به خاطر جنگ جهانی دوم، رشت به دست قوای متجاوز شوروی اشغال شده بود. بنا به پیشنهاد فرماندهان قوای روسیه و استقبال رئیس انجمن تربیت بدنی رشت یک مسابقه والیبال میان نظامیان زن روس و دختران دبیرستان فروغ با لباس ورزش والیبال برگزار شد. جالب است که تماشاچیان این مسابقه، سربازان مرد اشغالگر روس بودند!» خمامی زاده با ذوق زدگی از بازی والیبال دختران دبیرستانی مدرسه آمریکایی رشت به نام مدرسه «فروغ» با قوای اشغالگر روسیه یاد کرده است و با خوشحالی و افتخار از بُرد تیم دختران ذکر نموده است: «دیدن دختران دانش آموز رشت با لباس ورزشی مناسب، برای روسها شگفت آور بود و این شگفتی زمانی به اوج رسید که آنان با واگذاری نتیجه مسابقه به نفع دختران دانش آموز زمین بازی را ترک کردند»![۱۴]

جای تاسف است که قرار گرفتن دختران مسلمان با لباس ورزشی و بازی آنها در مقابل دیدگان مردان اجنبی نه تنها مایه افتخار نیست بلکه لکه ننگی برای مدیران وقت تربیت بدنی، مدرسه آمریکایی فروغ، مسئولان وقت آموزش و پرورش و کسانی است که با این مسئله موافقت دارند است. علاوه بر اینکه برگزاری این مسابقه با دشمن متجاوزی که وحشیانه، استقلال و امنیت مردم ایران را زیر پا گذاشته بود و مورد نفرت ملت ایران بود آیا تلاشی برای عادی سازی حضور آنان برای مردم ایران نبود؟ طبیعی است که اشغالگران روسی و انگلیسی برای توجیه حضور طولانی مدت خود در ایران و نیز کاستن از شدت تنفر مردم ایران نسبت به خود، نیاز به اینگونه فعالیت ها داشتند و در این میان روشنفکران ـ طبق معمول ـ نقش «پادو» را در زمینه سازی برای حضور استعمارگران در ایران بازی می کردند.

دو ترجمه دیگر از خمامی زاده در مراحل نهایی است که احتمالا به زودی چاپ خواهد شد. اول، کشت برنج در گیلان و سواحل جنوبی دریای خزر که این کتاب هم تالیف رابینو و ف.لافون است! و دوم، گویش مردم رودبار اثر ژیلبر لازار است.[۱۵]

دلیل اینکه خمامی زاده در عرصه تالیف در این عمر ۹۰ ساله اش چندان علاقه ای نشان نداده و اکثر قریب به اتفاق کتاب هایش، ترجمه نویسندگان غربی است به این خاطر است که جریان روشنفکری ایران بعد از ۱۰۰ سال نتوانسته خودش را از قید و بند غربزدگی برهاند و سخت متعبد به تولیداتی است که در خارج از مرزهای ایران تولید می شود.

بعد از پیروزی انقلاب همواره روشنفکرانی بودند و هستند که خودشان را نویسندگانی مستقل معرفی می کنند و خود را در موضع انتقادی یا حتی معارضه نسبت به حاکمیت نشان می دهند. خمامی زاده از تعداد ۹ عنوان کتابی که بعد از پیروزی انقلاب تاکنون منتشر کرده، ۸ عنوان از این کتاب ها با حمایت دولتی ـ یعنی با حمایت مالی ادارات دولتی یا انتشاراتی های وابسته به نهادهای دولتی جمهوری اسلامی ـ منتشر شده است! چاپ این کتاب ها با توجه به غفلت های مسئولین و خلاهایی که در ساختار اداری وجود دارد تولید شده است.

آخرین یادآوری

آخرین باری که نام جعفر خمامی زاده بر سر زبانها افتاد، در تاریخ ۴ اسفند ۱۳۹۱ بود. خبرگزاری مهر در قسمت خبرهای استان گیلان چنین نوشت: «خانه پروفسور ” جعفر خمامی ­زاده ” ­در رشت با­ ۱۲۰ سال­ قدمت­ در ­آتش سوخت.»[۱۶]

در ادامه این مطلب بیان شده که که «آتش نشانان تمام تلاش خود را در خاموش کردن آتش به کار گرفتند اما متاسفانه این ساختمان تاریخی ۱۲۰ ساله که منزل یکی از بزرگ مردان شهر رشت بود به همراه کتابخانه و آثار ارزشمند و نادری که در آن نگهداری می شد، در آتش سوخت.» این خبرگزاری تاکید زیادی دارد که «جعفر خمامی زاده یکی از دانشمندان و مشاهیر معاصر گیلان و ایران است.»

چند ساعت بعد سایت های خبری دیگری هم این واقعه را درج کردند.[۱۷]

جعفر خمامی زاده طبق عادت قدیمی اش که حدود نیمی از سال را در انگلیس و آمریکا به سر می برد، در زمان آتش سوزی هم در خارج از ایران بود.

خمامی زاده حدود یک ماه بعد در ایام نوروز به ایران بازگشت. شنیده ها حاکی است که بلافاصله بعد از بازگشتش، هاشم‌نیا استاندار وقت گیلان به او پیام دلجویی و وعده جبران خسارت را داد. استاندار اما به همین اکتفا نکرد بلکه در تاریخ ۹ اردیبهشت ۹۲ به دیدار او رفت و او را مورد تفقد و دلجویی قرار داد. در این دیدار که با عنوان «دیدار با فرهیختگان و پیشکسوتان رسانه» انجام شده بود، اشخاصی چون دکتر فائق، فریدون نوزاد، مصطفی فرض پور و هوشنگ عباسی نیز حضور داشتند.[۱۸]

استاندار سابق گیلان - کیهان هاشم نیا در خانه خمامی زاده
استاندار سابق گیلان – کیهان هاشم نیا در خانه خمامی زاده

چند ماه بعد از این واقعه، حسین عباس‌نژاد مدیر سازمان اسناد و کتابخانه ملی گیلان «برگزاری همایش نکوداشت استاد جعفر خمامی‌زاده گیلان شناس صاحب‌نام استان» را از برنامه های آینده سازمان متبوعش ذکر کرد![۱۹]

 مرگ

جعفر خمامی زاده در ۹ شهریور ۱۳۹۳ در رشت درگذشت و در قبرستان سلیمانداراب رشت مدفون شد.


[۱] . دانشسرای عالی موسسه ای بود که به تربیت معلم برای دبیرستانهای کشور می پرداخت. اغلب اساتید آن فرانسوی یا ایرانیانی که از غرب فارغ التحصیل شده، بودند. دارالمعلمین عالی دارای دو قسمت علمی (رشته‌های ریاضیات، طبیعیات، فیزیک و شیمی) و ادبی (ادبیات، فلسفه، تاریخ و جغرافی) بود. دانشسرا در زمان رضاخان زیر نظر عیسی صدیق وزیر معارف وقت اداره می شد. از سال ۱۳۲۱ تا سال ۱۳۳۴ تصدی ریاست دانشسرای عالی با علی‌اکبر سیاسی بود. این دانشسرا بعدها به سازمان تربیت معلم تغییر نام پیدا کرد. (سایت کانون مهندسین فارغ التحصیل دانشکده فنی دانشگاه تهران)

[۲] . دانشوران و دولتمردان گیل و دیلم، صادق احسانبخش، صادقین، ۱۳۸۰، اول، ص ۱۸۲٫/ زندگینامه جعفر خمامی زاده مندرج در سایت گیلان سر سبز.

[۳] . کلوپ لاینز به روایت اسناد ساواک، ، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، زمستان ۱۳۹۰، اول، ج۲، ص ۳۲۷٫

[۴] . فراموشخانه و فراماسونری در ایران، اسماعیل رائین، موسسه تحقیق رائین، ایتالیا، دسامبر ۱۹۶۸، اول، ج۳، ص ۴۷۴-۴۷۶٫

[۵] . کلوپ لاینز به روایت اسناد ساواک، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، زمستان ۱۳۹۰، اول، ج۲، ص ۵٫

[۶] . رجوع کنید به کلوپ لاینز به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص ۲۹۷- ۳۲۹٫ / در رشت ۵ باشگاه لاینز وجود داشت که مرکزیت آنها با «باشگاه رشت» بود. باشگاه های دیگری با نام های دکتر معین، سپیدرود، آرمان، سپندارمز،‌ خزر و پورداود در رشت وجود داشت. در لاهیجان سه باشگاه کاشف، شیخ زاهد گیلانی و طلای سبز؛ در بندر انزلی دو باشگاه شهیاد و همایون (ویژه مردان) و یک باشگاه ویژه زنان فعال بود. در سایر شهرهای گیلان هم باشگاههایی که فعالیت می کرد از این قرار است: باشگاه رودبار، باشگاه صومعه سرا، باشگاه خمام، باشگاه کوچصفهان، باشگاه فومن، لوشان، هرزویل، شفت، باشگاه بندر انزلی، باشگاه رودسر، باشگاه لنگرود، باشگاه آستانه اشرفیه، باشگاه بندر کیاشهر، باشگاه سیاهکل، باشگاه آستارا، باشگاه ماسال، باشگاه هشتپر طوالش و باشگاه لیسار طوالش. (همان)

[۷] . کمیته ملی پیکار با بیسوادی به فرمان شاه در ایران در سال ۱۳۴۴ تاسیس شد و ریاست آن با اشرف پهلوی خواهر شاه بود. این کمیته تحت سرپرستی یونسکو در ایران اجرا شد. این طرح در تمام نقاط کشور به اجرا در آمد و کسانی به عنوان مسئولین آن انتخاب می شدند که مورد وثوق دربار بودند. (دانشنامه جزیره دانش، پیکار با بی‌سوادی، حسین سالاری.)

[۸] . رشت در آیینه ی تاریخ، کیوان پندی، کتیبه گیل، رشت، اول، ۱۳۸۷، ص۲۰۳٫

[۹] . چرا باید بیهوده گفت؟، محمدحسین خدایاری، بهار ۱۳۸۳، ص۱٫

[۱۰] . کاپیتان اسکات، جعفر خمامی زاده، مجله راه حق، شماره ۱۲ و ۱۳ اردیبهشت و خرداد ۱۳۳۷، ص ۴۹٫

[۱۱] . پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه های کشور.

[۱۲] . جنگ شهادت، الکساندر خودزکو، ترجمه جعفر خمامی زاده، بلور، رشت، اول، ۱۳۸۸، ص۱۱٫

[۱۳] . پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه های کشور.

[۱۴] . تاریخچه آموزش و پرورش گیلان از اواخر دوره ی قاجار تا امروز، جعفر خمامی زاده سنا، تهران، اول،۱۳۸۴، ص۲۵۵٫

[۱۵] . جنگ شهادت، ص۸٫

[۱۶] . خانه پروفسور ” جعفر خمامی ­زاده ” ­در رشت با­۱۲۰ سال­ قدمت­ در­آتش سوخت، خبرگزاری مهر، کد خبر: ۲۰۰۳۵۶۶  تاریخ درج : ۱۳۹۱/۱۲/۴ – ساعت ۱۲:۰۵

[۱۷] . آثار ارزشمند و منزل ۱۲۰ ساله استاد خمامی‌زاده در آتش سوخت، خبرگزاری فارس،۹۱/۱۲/۰۴ – ۱۴:۳۰ شماره: ۱۳۹۱۱۲۰۴۰۰۰۳۰۶ / منزل استاد خمامی زاده با بیش از ۱۲۰ سال قدمت در آتش سوخت، شمال نیوز، تاریخ انتشار : ۵ اسفند ۱۳۹۱، کد خبر: ۷۴۱۲۴/ خانه تاریخی خمامی زاده رشت سوخت، خزر نیوز، شنبه، ۰۵ اسفند ۱۳۹۱ -۱۹:۱۱٫

[۱۸] . استاندار گیلان با فرهیختگان و پیشکسوتان رسانه دیدار کرد، خبرگزاری مهر، کد خبر: ۲۰۴۳۳۹۹ ، تاریخ درج : ۱۳۹۲/۲/۹ – ساعت ۱۸:۱۴

[۱۹] . مدیر سازمان اسناد و کتابخانه ملی گیلان: گیلان استان پایلوت در برگزاری کارگاه نقد کتاب‌های تاریخی شد، گیلان آنلاین، تاریخ: ۱۳۹۲/۰۴/۲۸، ساعت: ۱۶:۵۳

 

ارسال دیدگاه

enemad-logo