طلوع یک ستاره در محله «استاد سرا» ی رشت مردی خوشنام به نام میرزا بزرگ زندگی می کرد، وی نزد میرزا عبدالوهاب مستوفی – مسؤول دفتر مالیاتی آن زمان – به تحریر انشاء اشتغال داشت و به همین دلیل به «میرزا» معروف بود. به سال ۱۲۹۸ ه.ق (مطابق ۱۲۵۷ ه.ش) و در حالی که […]
مرحوم حجت الاسلام والمسلمین استاد علی دوانی چکیده: از علل پیدایش نهضت و اهداف و شیوه‌ها و پایان غم‌انگیز آن سخن بسیار گفته‌اند. لیکن اغلب آن مطالب آلوده به اغراض بوده و ماهیت نهضت را تحریف کرده‌اند. از جمله احمد کسروی در «تاریخ مشروطیت ایران» می‌نویسد: «جنگلی‌ها مردان کوته‌بین و ساده‌ای بیش نبود‌ه‌اند […]
در حالی که روسها مرتباً به تجاوز خود در آذربایجان ادامه می‌دادند، وزارت امور خارجه نقض بی‌طرفی ایران را با وزرای مختار روس و انگلیس به طور مداوم مورد مذاکره و رایزنی قرار می‌داد. این تلاشها علاوه بر آنکه نتیجه مطلوبی نداشت، وزیر مختار روسیه هزینه‌های اردوکشی شعاع‌السلطنه را نیز به حساب ایران و […]
میرزا با تدبیر، عوارض حضور ارتش سرخ در ایران را به حداقل رساند… ”میرزا کوچک و تعامل با روسها“ در گفت و شنود شاهد یاران با حجت الاسلام علی اکبر ذاکری زمینه ها و علل تعامل چند ماهه. میرزا با بلشویکها، محل تضارب افکارتحلیلگرهای گوناگون است تا جایی که بخش قابل توجهی از […]
سرخها و نهضت سبز جنگل حسین خزایی* کم‌وکیف تعامل نهضت میرزاکوچک‌خان جنگلی با حکومتگران تازۀ کشور شمالی، یعنی همان بلشویک‌های اشتراکی مسلکی که ظاهراً نیات آزادی‌خواهانه داشتند و از جنبش‌ها و مبارزات ضداستعماری حمایت می‌کردند، به یکی از نکات پیچیدۀ نهضت جنگل تبدیل شد. اگرچه ظاهراً میان بلشویکها و جنگلی‌ها در زمینۀ مبارزه […]
میرزا کوچک، سردار اسلام کندوکاوی در چگونگى و چیستى حرکت سردار جنگل، بررسى زوایاى زمانی ومکانى آن غلامرضا جلالى صفحه به صفحه تاریخ ایران، پر از نقش آفرینیهاى روحانیت شیعه در همه عرصه هاى معرفتى و عملکرد اجتماعى، سیاسى و فرهنگى است. بى گمان، هیچ یک از گروه هاى جامعه ما، توانایى حضور […]
گزیده‌ای از مقاله «جمهوری گیلان» نوشته دکتر عبدالعلی معصومی جنگ‌جهانی‌اول، دخالت بیگانه‌گان در ایران و ناتوانی شدید حکومت مرکزی ایان، فضای سیاسی و اجتماعی آماده‌ای را برای ایجاد و رشد حرکت‌های مردمی به‌وجود آورد. در یک چنین فضایی، جنبش جنگل در شهریور ۱۲۹۳ خورشیدی شکل گرفت و در مدتی کوتاه نه تنها در گیلان، […]
رابعه موحد انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روسیه درست یک سال قبل از اتمام جنگ جهانی اول به وقوع پیوست و باعث شد ارتش روسیه ایران را ترک کند زیرا حکومت کمونیستی شوروی ادعا داشت در جنگ تقسیم ثروت ها هم دست دنیای سرمایه داری نیست. بنابراین شرمنده از جنایات ارتش روسیه تزاری در سرکوب […]
کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ از جمله مهم‌ترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران است. این کودتا که درست چهارده سال پس از انقلاب مشروطه رخ داد، بنیان بسیاری از دستاوردهایی را که در مشروطه شکل گرفته بود، بر باد داد و زمینه دیکتاتوری رضاخان را فراهم آورد. معمولاً مورخین در بررسی کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹سرکرده اصلی […]
نیلوفر کسری در سال ۱۹۱۷ درست یک سال مانده به پایان جنگ اول جهانی، روسیه شاهد دو انقلاب پیاپی بود یکی انقلاب بورژوا ـ دموکراتیک فوریه و دیگری انقلاب بلشویکی اکتبر. در جریان انقلاب اول رژیم تزاری سرنگون شد و نظام انقلابی کوشید از طریق دموکراسی ـ لیبرالیسم با جامعه سنتی فئودالی روسیه […]
