کتاب کشف اسرار، زمینه‌ها و پیامدها: بازخوانی کتاب کشف اسرار امام خمینی به مناسبت هشتادمین سال انتشار این کتاب منتشر شد

میثم عبدالهی

شماره ۱۲ مجله پرچم کسروی که در نیمه دوم شهریور ۱۳۲۲ منتشر شد و ضمیمه‌ای کوچک در ۳۸ صفحه و قطع وزیری به نام «اسرار هزار ساله» به قلم علی‌اکبر حکمی‌زاده داشت. امام خمینی در زمانی که حدود شش ماه از انتشار کتاب اسرار هزار ساله گذشته بود، کتابی مفصل و مستند در نقد آن با نام «کشفِ اسرار» را منتشر ساخت. در اولین صفحه از چاپ اول کشف اسرار، تاریخ ۱۵ ربیع الثانی ۱۳۶۳ق نقش بسته است که مطابق با روز یکشنبه ۲۰ فروردین ۱۳۲۳ شمسی می‌باشد و این کتاب در ۴۲۸ صفحه، با بهای ۷۰ ریال، توسط چاپخانه اسلامیه تهران منتشر گردید. این کتاب به عنوان جوابیه حوزه علمیه قم منتشر شد و مورد اقبال حوزه و مردم قرار گرفته و چندین بار تجدید چاپ شد. این کتاب به ادعاهای حکمی‌زاده و کسروی به طور مبسوط پاسخ داده و نقش بسیار مهمی در رفع شبهاتی که آن کتاب گسترده بود، ایفا کرد. چاپ سوم آن در سال ۱۳۲۷ با صفحه‌بندی جدید در ۳۳۴ صفحه در کتابفروشی اسلامیه تهران انجام شد. کشف اسرار، اولین کتاب منتشر شده توسط امام خمینی است. در دوران مبارزات نهضت امام از کتب ممنوعه بود. امام خمینی که در این زمان در سن ۴۲ سالگی و از مدرسین برجسته حوزه قم به شمار می‌رفت، کتابهای متعددی تالیف کرده بود ولی هیچ کدام از آن کتاب‌ها تا آن زمان منتشر نشده بودند و کشف اسرار، اولین کتابی که از امام خمینی منتشر شده است.

متاسفانه این کتاب بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به خاطر کاهلی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تنها تالیفی است که از دایره انتشار مجموعه آثار امام خمینی بیرون ماند و آنها حاضر به انتشار این کتاب نیستند و اجازه اش را به سایرین نیز ندادند. در این کتاب، اولین جوانه های اندیشه سیاسی امام خمینی و ولایت فقیه با استفاده از منابع دینی شیعی بررسی و به اثبات رسیده است. همچنین طرح شبهات جریان سلفی گری شیعی هنوز هم انجام می شود و همان شبهات هر روز در فضای رسانه های داخلی به انحای مختلفی باز نشر می شود و انتشار این کتاب سترگ از نان شب هم برای عموم مردم و محققین واجب تر است.

کتاب «کشف اسرار، زمینه‌ها و پیامدها: بازخوانی کتاب کشف اسرار امام خمینی به مناسبت هشتادمین سال انتشار این کتاب» منتشر شد. این کتاب ارزشمند و خواندنی، در تابستان ۱۴۰۴ش، تالیف برادر عزیزم آقای دکتر سهراب مقدمی شهیدانی، با نگاهی جامع و جدید در ۳۷۰ صفحه قطع رقعی، توسط انتشارات خصوصی «وعده صادق» قم انتشار یافته و قیمت آن ۲۵۰ هزار تومان است. محتوای این کتاب در یک مقدمه، سه فصل، منابع، نمایه تدوین شده، عناوین فصلها: فصل اول: گذری بر وضعیت فرهنگی_اجتماعی عصر سیاه پهلوی، فصل دوم: از «اسرار هزار ساله» تا «کشف اسرار»، فصل سوم: گزیده ای از دلالتهای سیاسی-اجتماعی «کشف اسرار» است. از دوستان عزیزم درخواست می کنم که این کتاب ارزشمند را تهیه کنند و بخوانند.

کتاب با این مشخصات کتابشناسی منتشر شده: کشف اسرار، زمینه‌ها و پیامدها: بازخوانی کتاب کشف اسرار امام خمینی به مناسبت هشتادمین سال انتشار این کتاب، تالیف: دکتر سهراب مقدمی شهیدانی، انتشارات: وعده صادق، قم، تابستان ۱۴۰۴ش، ص۱۳- ۲۴

کتاب «تقدیم به سید الشهدای مقاومت شهید سیدحسن نصرالله» شده است. مولف محترم مقدمه این را به تاریخ ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ برابر با ۱۱ ذی القعده ۱۴۴۶ قمری روز میلاد امام رضا (ع) در قم المقدسه نگاشته است.

دو تقریظ از دو استاد بزرگوار نیز در انتهای کتاب درج شده: ۱٫ تقریظ آیت الله نجم الدین طبسی، به تاریخ ۲۴/۲/۱۴۰۴ امضا شده. ۲٫ تقریظ حجت الاسلام والمسلمین مهدی انصاری قمی، ۱۲ دی ۱۴۰۳ نگارش یافته است.

در این کتاب تک تک شبهاتی که حول این کتاب وجود داشته را از دو امام انقلاب اسلامی پاسخ داده است. نیز در این کتاب تک تک شبهاتی که در کتاب اسرار هزار ساله علیه دین و معتقدات شیعی وجود داشت را نیز ذکر نموده و پاسخ هایی  مستدل از دو امام انقلاب اسلامی جواب داده است.

در فصل اول به این موضوعات پرداخته است: فصل اول: گذری بر وضعیت فرهنگی_اجتماعی عصر سیاه پهلوی، از تجدد آمرانه تا تلاش برای تحقق تئوری استعماری «ایران منهای روحانیت»، تجدد آمرانه و دیکتاتوری منور، تقابل مداوم روحانیت با اقدامات استعمار، فرآیند دین زدایی در دوره پهلوی از منظر مقام معظم رهبری، تلاش برای تحقق «پروتستانتیسم اسلامی»، حوزه علمیه قم؛ طلوعی دوباره از دل شبی ظلمانی، جامعه گرایی و پویایی حوزه علمیه قم در دوران آیت الله حائری، زعامت آیت الله بروجردی و اهمیت آن در حفظ و تعالی حوزه علمیه قم.

فصل دوم: از «اسرار هزار ساله» تا «کشف اسرار»: اسرار هزار ساله، بررسی محتوایی کتاب اسرار هزار ساله ردیه های حوزویان بر جزوه اسرار هزار ساله، کشف الأستار مرحوم خالصی زاده، نقد شیخ عباس صفایی حائری، نقد شیخ محمدعلی همت آبادی، سایر جوابیه ها و واکنش، کشف اسرار امام خمینی؛ نقطه عطف مواجهه اجتهادی حوزه با شبهات انحرافی، زمینه ها و انگیزه های نگارش کتاب کشف اسرار، از کشف اسرار تا بیانیه قیام لله، پیامدهای نگارش کشف اسرار، تأیید اتقان علمی کشف اسرار توسط علما، استقبال جریان «هویت اندیش» حوزه، عقب نشینی جریان شبه سلفی، طرح ایده حکومت اسلامی، رفتار سیاسی حکیمانه نویسنده کشف اسرار در دوران زعامت آیت الله بروجردی، کشف اسرار در دوران مبارزه، علل عدم انتشار کتاب کشف اسرار بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، مواجهه دگراندیشان با کشف اسرار، درنگی روش شناختی در الگوی پاسخگویی به شبهات در کتاب کشف اسرار، صراحت لهجه در مقابل هجمه صریح، تمرکز بر قرآن کریم، تنوع منابع در پاسخ گویی به شبهات، تبیین پشتوانه ها و نیات سیاسی از شبهه پراکنی ها، استفاده از روش اجتهادی، پرسش گری مستقیم از مخاطب، تلاش برای ایجاد قیام اجتماعی و سیاسی علیه جریانات انحرافی، مروری اجمالی بر محتوای کتاب کشف اسرار، مقدمه کتاب کشف اسرار، گفتار اول: توحید، گفتار دوم: امامت، گفتار سوم: روحانی، گفتار چهارم: حکومت، درباره رژیم پهلوی، دعوت به قیام، درباره حکومت اسلامی، گفتار پنجم: قانو، گفتار ششم: حدیث.

فصل سوم: گزیده ای از دلالتهای سیاسی-اجتماعی «کشف اسرار»، دلالت های کلامی، توحید، امامت، دلالت های جریانی، افشای جریان تشیع سلفی، حدیث ستیزی جریان تشیع سلفی، افشای جریان تشیع متأثر از اندیشه های بابی و بهائی، افشای جریان اسلام منهای روحانیت، افشای تمدن فاسد غرب بر دلالت های سیاسی-اجتماعی، نفى سکولاریسم، نفی مشروعیت حکومتهای استبدادی، مشروطه، دموکراسی و کمونیستی، اثبات مشروعیت حکومت اسلامی، ضرورت تشکیل حکومت جهانی اسلامی و اهداف آن، همیشگی بودن قوانین اسلامی، دلیل عدم مخالفت روحانیون با حکومت در طول تاریخ تشیع، اثبات ولایت فقیه، اصل تفکیک قوا، نظام تقنین در حکومت اسلامی، قوانین اقتصادی و قضائی در حکومت اسلامی، لزوم قرار دادن نهادهای نظامی تحت اشراف روحانیت، تشکیلات نظامی دولت اسلامی، لزوم تشکیل مجلس مؤسسان اسلامی، تشکیلات رسانه ای اسلامی، ریشه قانون گریزی مردم، وظایف روحانیت، اصلاح حوزه علمیه، رابطه روحانیت و حکومت، رابطه روحانیت و مردم، علت بی علاقگی مردم به دین، ریشه مخالفت جریان شبه روشنفکر با روحانیت، دلالت های تاریخی، رضاخان، وضعیت تقنینی دوره پهلوی، وضعیت فرهنگی دوره پهلوی، گرایش جریان رضاخانی به هیتلر، قراردادهای استعماری از وثوق الدوله تا پهلوی اول، وضعیت انتخابات در عصر پهلوی، قانون کشف حجاب، تبیین مفاسد نظام سربازگیری رضاخانی، مخالفت با قانون تعیین سن ازدواج، فاجعه گوهرشاد، جدایی مردم از حکومت پهلوی، شریعت سنگلجی، مواجهه روحانیت با انحرافات عزاداری در دوران معاصر، جایگاه روحانیت در میان توده ها، موضع روحانیت نسبت به مفاسد پهلوی، خدمات اسلام به ایران، کارآمدی نظام اقتصادی اسلامی در زمان خلفا، جریان طب سنتی، شهید مدرس، خدمات شیخ عبدالکریم حائری پس از سیل قم، علامه مجلسی و بحار الانوار، دلالت های اقتصادی، نظام مالیات در اسلام، نظام مصرف مالیات در اسلام.

محورهای مهم کتاب:

بازنشر گزیده متن کشف اسرار، شامل مهمترین مباحث سیاسی_اجتماعی کتاب، با کسب مجوز رسمی از سوی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) برای نخستین بار بعد از پیروزی انقلاب اسلامی

بازتاب کشف اسرار در جهان اسلام

تحریفات ترجمه عربی کشف اسرار

بررسی مسئله حکومت اسلامی و ولایت سیاسی فقیهان در عصر غیبت توسط امام خمینی در دهه بیست

استقبال جریان هویت ‌اندیش حوزوی از انتشار کتاب کشف اسرار و ماجرای دستبوسی میرزامهدی اصفهانی از امام بخاطر نگارش این کتاب

چرایی تعطیلی درس امام و تصمیم امام برای نگارش کتاب

سرگذشت عجیب نویسنده اسرار هزار ساله بعد از انتشار کشف اسرار

کشف اسرار الگوی کانون عظیم تبلیغی در دوران گام دوم انقلاب اسلامی

روش تهیه کتاب:

از طریق فضای مجازی:@vadehsadeqq

غرفه انتشارات وعده صادق در باسلامhttps://share.google/P27o2oVdtN1PEDJUT

نشانی انتشارات وعده صادق در ایتا: https://eitaa.com/vadehsadeg/

متن کامل مقدمه کتاب کشف اسرار

پیرامون جایگاه بی بدیل امام خمینی در تاریخ ایران و خصوصاً دوران معاصر مطالب زیادی گفته و نوشته شده است اما با این همه همچنان بازکاوی ابعاد مختلف شخصیت آثار و کارنامه رهبر کبیر انقلاب اسلامی، ضروری است چنان که دشمنان بیرونی و بدخواهان داخلی نیز در این عرصه فعالاند و حاصل این تکاپوی خصمانه و بدخواهانه، آثار و نوشتجات مخدوش و مغلوطی است که امروز اذهان جویندگان حقیقت را در معرض خطای شناختی قرار داده است. دشمنان امام تلاش دارند تصویری از امام ارائه کنند که با انگاره ها و برساختهای سست ذهنی خودشان سازگار باشد زیرا به درستی دریافته اند که نسل جوان با حقیقت و شخصیت امام آنچنان پیوند مستحکمی دارد که به این زودی و به این آسانی، تخریب مستقیم وجهه امام نمی تواند موجب شکاف و فاصله با امام شود لذا به حربه شیطانی تحریف و وارونه نمایی روی آورده اند. البته خود امام به این معنا التفات کامل داشتند و از این رو در موارد متعدد نسبت به پدیده تحریف نسبت به سیره و اندیشه خودشان تذکر داده اند که مجموعه ای از این تذکارها در مقاله ای با عنوان «تحریف ستیزی در سیره و اندیشه امام خمینی له و مقام معظم رهبری» آمده است.[۱]

در کنار تلاشهای مغرضانه برای وارونه نمایی و تحریف آثار و سیره امام خمینی له، برخی کج فهمی ها و القائات غلط نیز مشاهده می شود که لزوماً ناشی از غرض ورزی و بدخواهی نیست بلکه ممکن است ریشه در ضعف نویسندگان در مقوله «روش شناسی» داشته باشد.[۲]

مجموعه این اتفاقات زنگ هشدار را برای تمامی علاقه مندان امام و انقلاب اسلامی در سراسر جهان به صدا درآورده و بازخوانی منابع مخدوش و گسترش دامنه نقد و ردیه نویسی در حوزه مطالعات امام را در پی داشته است. البته همچنان و هنوز آستانه حساسیت جامعه نخبگانی حوزوی و دانشگاهی پیرامون مقابله با تحریفات و آثار مغلوط به وضعیت مطلوب و متناسب با تولیدات بی رویه اغیار نرسیده است و خصوصاً اینکه در سال های اخیر، برخی مراکز فکری فرهنگی داخلی خود به کانون تولید روایتهای مخدوش پیرامون اندیشه و سیره امام تبدیل شده اند و صدالبته خطر تولیدات تحریف آمیز و مغلوط داخلی هزار بار از خطر آثار مخدوش تولید شده در خارج از کشور بیشتر است. دقیقاً به همین دلیل، شکل گیری مجموعه ای از اقدامات سلبی و ایجابی در فضای مطالعات امام، امری فوری و ضروری است.

شناخت امام خمینی (س) نیز مانند شناخت هر رهبر الهی- سیاسی دیگر، مستلزم مراعات برخی مقدمات است که از آن جمله مراجعه به آثار مکتوب ایشان در فهم مبانی و نیز مراجعه به منابع متقن تاریخی در بازشناسی سیره سیاسی ایشان است.

کتاب ارجمند و گرانسنگ «کشف اسرار» نخستین اثر تفصیلی امام خمینی در تبیین مقولات سیاسی و از جمله آثاری است که در سال های اخیر محل مراجعه فراوان نویسندگان داخلی و خارجی قرار گرفته است. [۳]مع الاسف برخی مراجعه کنندگان برداشتهای خود از این متن را به نحو گزینشی و تقطیع شده به مخاطب عرضه میکنند و همین برداشتهای ناقص را ملاک فهم و تحلیل اندیشه سیاسی امام قرار میدهند. این کتاب در پاسخ به کتاب شبهه برانگیز اسرار هزار ساله نوشته شد. علی رغم اهمیت این متن جنجالی در ایجاد موج تبلیغاتی علیه نهاد دین و پیامدهای گسترده ای که به دنبال داشت، زمینه های نگارش این کتاب انحرافی کمتر مورد بررسی تحقیقی قرار گرفته است.[۴] همچنین فارغ از ابعاد اعتقادی، کتاب «اسرار هزار ساله»، گامی در پروژه «اسلام منهای روحانیت» بود. چنانچه حکمی زاده در همان ابتدای نوشته خود، روحانیت را به یکجانبه گرایی، استبداد، بی منطقی و ترس متهم میکند[۵] و در ادامه ریشه مشکلات را به حضور روحانیت در صحنه سیاست برمیگرداند[۶] و نهایت تلاش خویش را به کار میبندد که در پوشش ترویج شبهات دینی، پایگاه اجتماعی روحانیت را هدف قرار دهد. بنابراین به جرأت میتوان کتاب اسرار هزار ساله را هرچند قدمی سست و کوچک اما خط شکنی در راستای تحقق طرح شوم اسلام منهای روحانیت دانست؛ چنانچه امام خمینی نیز در مقدمه کوتاه و البته گویای خود، با ادبیاتی خاص و کوبنده به این نکته اشاره کرده اند، به واقع نگارش و نشر کتاب کشف اسرار خط بطلانی بر این فرایند و روند دین ستیزانه بود که بعد از هشتاد سال از انتشار آن همچنان منشأ اثر و محل توجه محافل فکری است.

نظر به این که «کشف اسرار» بنا به دلایلی در حال حاضر به طور رسمی منتشر نمیشود و در دسترس عموم قرار ندارد، امکان صحت سنجی برداشتها و تحلیلهایی که از این جهت به امام نسبت داده میشود، دشوار است و از این رو تحلیل محتوای این اثر و دلالتها و پیامدهای اجتماعی- سیاسی آن، معرکه انظار و آراء شده است. به طور خاص در فضای نویسندگان عرب زبان به واسطه انتشار نسخه معرب کاملاً مغرضانه و مغلوط از این اثر، هجمه های فراوانی به امام و انقلاب اسلامی صورت گرفته است که به نظر می رسد محافل علمی داخلی، اطلاع چندانی از آن ندارند. علاوه بر نکات پیش گفته امروزه بعد از گذشت هشتاد سال از انتشار کتاب «اسرار هزار ساله» هنوز شبهات وهابیت و سلفیها پیرامون عقاید اسلام ناب و تشیع به شکلهای مختلفی بازتولید شده و به فضای عمومی ایران تزریق میشوند و با این وجود بازنگاری محتوای کشف اسرار به زبان جدید و با لحاظ اقتضائات مصالح عالیه اسلامی و مسائل جدید امری لازم است. برخی طیفهای خشک و خشن و خون ریز – خصوصاً وهابیون و داعشی ها ـ بیشترین سوءاستفاده را از کتاب «کشف اسرار» کرده اند و با بازنشر مغرضانه و جهت دار و بعضاً تحریف آمیز بخشهایی از کتاب، تلاش دارند امام خمینی له را چهره ای مخالف اصل وحدت اسلامی و در تقابل با جامعه اهل سنت معرفی کنند! این در حالی است که اولاً این جماعت در جهان به «تکفیر» و «خشونت» و خون ریزی شهرت دارند و با نفرت پراکنی علیه اسلام و مسلمین در خدمت استعمارگران قرار دارند و از این جهت صلاحیت آن را ندارند که به عنوان وکیل مدافع اسلام و مسلمین به اتهام پراکنی علیه عالمان اصیل بپردازند.[۷] ثانیاً دیدگاه امام خمینی در مورد «ملت «اسلام» و ضرورت مسئله «وحدت مسلمین» را باید در مجموعه آثار و سیره عملی ایشان جستجو کرد. امام از آغاز نهضت در دهه چهل تا هنگام ارتحال، همواره بر اجتماع و اتحاد کلمه آحاد مسلمین علیه استعمارگران و صهیونیسم تأکید داشتند و به طور خاص در دوران استقرار جمهوری اسلامی، در تکریم اهل سنت و میدان دادن به آنان، سنگ تمام گذاشتند. اکنون کدامین عقل و عاقلی میپذیرد که امام خمینی (س) مخالف وحدت اسلامی یا در تقابل با فرقه های مختلف مسلمین باشد؟ طبعا نظام رفتاری و سیره سیاسی امام در دوران نهضت و نیز بعد از استقرار نظام اسلامی بهترین ملاک برای ارزیابی و قضاوت رویه و اندیشه ایشان در مواجهه با جامعه اهل سنت خواهد بود.

ناگفته پیداست که دغدغه دائمی امام، مخالفت و مرزبندی با تکفیریهای خشک و خشن و خونریز و نحله وابسته به استکبار جهانی بود که این هم از اصول ثابت اندیشه سیاسی ایشان است. امروزه بعد از چند دهه از ارتحال امام، خطر این جماعت افراطی بر همه مسلمین آشکار شده است و پیوند وثیق اسلام وهابی که داعش فرزند ناخلف آن است با آمریکا و اسرائیل، کاملاً آشکار و عیان شده است. امام خمینی (س)  در دهه بیست و در «کشف اسرار» نسبت به خطر پیروان فکری محمد بن عبدالوهاب هشدار داد و ادعاهای سست برخی روشنفکران دین ستیز ایرانی را در امتداد همان تفکر خطرناک تحلیل کرد که نشان از دوراندیشی ایشان است.

نکته مهمی که در فهم «کشف اسرار» نمی توان و نباید از نظر دور داشت آن که امام خمینی (س) به اقتضای ضرورت در پاسخ به شبهات وهابیت[۸]، به دفاع مستند و مستدل از اصول عقاید شیعه پرداخته است که این امر از بدیهیات وظایف یک مجتهد متعهد شیعی است و در امتداد سیره اهل بیت قرار دارد و صد البته هیچ منافاتی با اصل «وحدت» نیز ندارد. در حقیقت این بخش از مطالب کتاب را میتوان در امتداد منطق «خطبه فدکیه» و «نهج البلاغه» تحلیل کرد. امام خمینی (س) تا پایان عمر در دفاع از عقاید و آرمانهای شیعی وفادار و پایدار ماند و بدان مفتخر بود و این معنا در وصیت نامه الهی- سیاسی ایشان نیز متجلی است.[۹]

کتاب کشف اسرار از ابتدای انتشار در دهه بیست تا هنگام پیروزی انقلاب اسلامی همواره مورد توجه محافل مذهبی و سیاسی قرار داشت و برای بسیاری از مبارزان و فعالان سیاسی الهام بخش بود. به همین دلیل در تمام دوران نهضت جزو کتب ممنوعه محسوب میشد، در سالهای مبارزه این کتاب بارها به صورت زیرزمینی منتشر شد که چاپهای قدیمی آن از کیفیت بالایی برخوردار نبود.

اکنون به مناسبت هشتادمین سالگرد انتشار کتاب «کشف اسرار» فرصت مناسبی برای بازخوانی زمینه های تاریخی و پیامدهای سیاسی این اثر فراهم شده است؛ کتابی که تحقیقاً یکی از جریان سازترین آثار علمی در دوران معاصر است. عدم تصویر درست از شرایط تاریخی و زمینه های نگارش این متن، موجب میشود، قرائن حالیه و مقالیه به خوانندگان منتقل نشود و موجبات کژتابی احتمالی را فراهم آورد. پاسخ در مقام اسکات خصم و بالسان جدال احسن از یک سو انفعال حوزه و روحانیت و خطر تقابل و انهدام حوزه از سوی رژیم شاه از دیگر سو، و عدم آمادگی ذهنی عموم مخاطبان و حتی خواص نسبت به واکاوی مسائل سیاسی اسلام که به دلیل خفقان و ضرورت تقیه، مکتوم و در حد ارتکازات باقی مانده بود، از جمله عواملی است که موجب شده امام به اجمال به تبیین مبانی خود بپردازد، چنانکه در عصر نهضت نیز بالحاظ مقتضیات سیاسی و اجتماعی و کاملاً حکیمانه و منطبق بر الگوی رفتاری انبیا و اولیای الهی مواضع صریح ایشان به مرور و به تدریج به جامعه عرضه شد، اما با این همه اشارات بسیار صریح و مهمی در باب ولایت سیاسی فقیهان و حکومت اسلامی در کشف اسرار امام به چشم میخورد که حائز اهمیت ویژه تاریخی است.

توقف انتشار متن کشف اسرار بنا به برخی مصالح، موجب آن شده که محافل علمی از این متن فخیم و ارجمند محروم گردند و در این فضا برخی تحلیلهای نادرست و سلیقه ای از این متن به جامعه علمی ارائه شود و همزمان برخی پچ پچ های بی وجه و بعضاً غلو آمیز در مورد محتوای کتاب به گوش برسد.

برداشتهای تقطیع شده، نادرست و سلیقه ای از متن کشف اسرار و ادعای تقابل و تعارض بین «کشف اسرار» با محتوای درس نامه «ولایت فقیه یا حکومت اسلامی» امام و کشیده شدن به دامن استنتاجات ناصحیح همچون «تطور در اندیشه سیاسی امام» یا «پذیرش دگردیسی فکری یکی از اصلی ترین دلایل ضرورت انتشار این کتاب است در این فضا نوعاً تعداد کمی از محققان به نسخه اصلی و کامل مراجعه کنند و عموم نویسندگان از دست یک دیگر رونویسی کرده، بر همان مبنا به قضاوت میپردازند، بازنشر متن کشف اسرار با ویرایش برخی بخشهای چالش برانگیز که شاید موارد آن به تعداد انگشتان دو دست هم نرسد، راهکاری است که میتواند در بلندمدت، مدنظر متولیان امور قرار گیرد و متن کشف اسرار را از غربت بیرون بکشد.

نوشتار حاضر مقدمه ای است بر ورود به دنیای پر رمز و راز کتاب گران سنگ کشف اسرار و از آن طریقه مدخلی است برای ورود در بحر عمیق اندیشه سیاسی امام خمینی (س) که انقلاب اسلامی و تأسیس نظام جمهوری اسلامی از جمله برکات ماندگار این اندیشه ناب است. اندیشه ای متعالی که جهان معاصر را دچار دگرگونی و سیر متعالی کرده است.

در این اثر برای نخستین بار، گزیده ای از مهمترین بخشهای کتاب کشف اسرار نیز منتشر می.گردد در این بخش تلاش شده مهمترین مباحث سیاسی و اجتماعی کتاب کشف اسرار در معرض استفاده خوانندگان قرار گیرد. انتشار این بخش از آن جهت اهمیت دارد که بعد از گذشت هشتاد سال از انتشار کتاب، خوانندگان حقیقت جو خصوصاً نسل جوان را مستقیماً با ادبیات کشف اسرار آشنا می کند و ان شاء الله زمینه ساز تحقیقات تازه، در این باب خواهد شد.

در مراحل مختلف نگارش و تدوین این اثر، برخی فضلای ارجمند یار و یاور نگارنده بودند و علاوه بر آن نوشتار حاضر پیش از انتشار در اختیار جمعی از اساتید و فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی قرار گرفت و تذکارهای عالمانه این عزیزان، در تکمیل اثر بسیار راهگشا بود. بدین وسیله از همه عزیزانی که به هر نحو در این اثر سهیم بوده اند صمیمانه تشکر می کنم و برای همگان مزید توفیق و حُسن عاقبت آرزومندم.

امید است مشمول دعای امام زمان (ع) باشیم و به کاروان امام و شهیدان ملحق شویم.

سهراب مقدمی شهیدانی

۱۹ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ برابر با ۱۱ ذی القعده ۱۴۴۶ قمری

روز میلاد امام رضا (ع)

قم المقدسه

————————————– 

پی نوشتها:

[۱] . برای اطلاع تفصیلی بنگرید به: «تحریف ستیزی در سیره و اندیشه امام خمینی و…»، فصلنامه پانزده خرداد دوره سوم، شماره ۷۳ و ۷۴، پاییز و زمستان ۱۴۰۱، صص ۲۱-۴۵؛ مقاله در دو شماره از مجله «افق حوزه» نیز منتشر شده است بنگرید به افق حوزه، شماره ۷۵۵، ۱ خرداد ۱۴۰۲، ص۴ نیز شماره ۷۵۴، ۸ خرداد ۱۴۰۲، ص ۶.

گفتنی است این مقاله برای نخستین بار برای انتشار در کتاب «الف لام؛ خدمت یا خیانت؟!» (مجموعه مقالات تاریخی در نقد کتاب الف لام خمینی) درج شده بود که علیرغم طی شدن برخی مراحل قانونی به دلیل برخی کارشکنی ها، امکان نشر نیافت و صرفاً در سطح محدود در اختیار بعضی محققان تاریخ قرار گرفت، برای اطلاع بیشتر بنگرید به؛ «الفلام؛ خدمت یا خیانت؟!»، بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب ،اسلامی چاپ اول زمستان ۱۴۰۱، صص ۲۳-۶۱.

[۲] . نمونه هایی از چنین برداشتهایی به تفصیل مورد بازکاوی قرار گرفته است. برای مطالعه بیشتر بنگرید به کتاب «روش شناسی فهم اندیشه سیاسی امام خمینی (س)» ، سهراب مقدمی شهیدانی، انتشارات وعده صادق زمستان ۱۴۰۳.

[۳] .  در اغلب اسناد و نقلهای تاریخی نام کتاب به اشتباه «کشف الاسرار» ذکر شده که – جز در موارد معدود به جهت حفظ امانت به همان شکل بازنشر شده است.

[۴] . برای مطالعه در این باب بنگرید به: «زمینه های نگارش کتاب کشف اسرار و پاسخ امام خمینی به افکار انحرافی حکمی زاده»، میثم عبداللهی، فصلنامه پانزده خرداد، دوره سوم، سال هفدهم، شماره ۶۲، زمستان، ۱۳۹۸، صفحات: ۱۶۵-۱۲۹.

لازم به تذکر است که خوانش انتقادی مواضع و زندگانی حکمی زاده در محافل تاریخی مغفول مانده ولی اخیرا برخی آثار در باب حکمی زاده به تحریر درآمده که گرچه از حیث محتوا و رویکرد کامل نیست، اما مطالعه آنها خالی از لطف نیست، برای نمونه بنگرید به: «سه روحانی دگراندیش دولت آبادی، سنگلجی حکمی زاده»، علیرضا ملائی توانی، پژوهشکده تاریخ اسلام از صفحه ۲۷۳ تا ۳۴۵ به معرفی حکمی زاده اختصاص دارد. همچنین بنگرید به: «علی اکبر حکمی زاده در چهار پرده (۱۳۶۶.۱۲۷۶)»، رسول جعفریان، نشر مورخ. (این اثر ترجمه نگاری و تک نگاری نسبتاً مفصلی است در مورد حکمی زاده اما بازهم به فقر جامعیت و رویکرد انتقادی دچار است و برخی معتقدند که برآیند آن بیشتر به احیای حکمی زاده انجامیده است.)

[۵] . اسرار هزار ساله، نسخه الکترونیکی، ص۴.

[۶] . اسرار هزار ساله، نسخه الکترونیکی، ص۵.

[۷] . لازم به ذکر است که برخی از همین نویسندگان وهابی مسلک که «تکفیر» از مشخصات اصلی اندیشه خشک و خشن آن هاست در تلاشی مذبوحانه، سعی دارند، اتهام «تکفیر» را متوجه امام کنند! تا به یک کرشمه دو کار کرده باشند؛ هم کارنامه و اندیشه و سیره درخشان امام خمینی (س) در مسئله «وحدت» را زیر سؤال برده باشند و هم حساسیت جهان اسلام و خصوصاً برادران اهل سنت را علیه امام و انقلاب اسلامی برانگیزانند، تا به گمان باطل خود، از نفوذ کلمه امام در جهان اسلام بکاهند، گرایش توده مسلمین به شخصیت متعالی و اندیشه نجات بخش امام خمینی، نشانگر ناکام ماندن تمام بدخواهان و خناثان است.

[۸] . در کتاب منحوس «اسرار هزار ساله» کیان تشیع از منظر آموزه های وهابیت مورد تهاجم قرار گرفته بود و برای پاسخ به آن شبهات بنیادین، راهی جز نقد مبانی وهابیت وجود نداشت. صراحت لهجه امام در «کشف اسرار» نیز پژواک اهانتهای صریح نویسنده «اسرار هزار ساله» است و ادبیات بحث در مقام محاجّه با آموزه های وهابی کاملاً عادی و طبیعی و در کتب کلامی آن زمان، کاملاً مرسوم بوده است. اساساً تحلیل محتوا و ادبیات «کشف اسرار» بدون توجه به ادبیات مبتذل و محتوای موهن اسرار هزار ساله که به تقلید از آثار متعدد وهابی ها علیه شیعه و سایر فرقه های اسلامی نوشته شده، ممکن نیست و مع الأسف معمولاً منتقدان «کشف اسرار» از این نکته مهم غفلت یا تغافل دارند.

[۹] . در وصیت نامه الهی – سیاسی امام خمینی چنین آمده است: «ما مفتخریم که پیرو مذهبی هستیم که رسول خدا مؤسس آن به امر خداوند تعالی بوده و امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب، این بنده رها شده از تمام قیود، مأمور رها کردن بشر از تمام اغلال و بردگیها است. ما مفتخریم که کتاب نهج البلاغه که بعد از قرآن، بزرگترین دستور زندگی مادی و معنوی و بالاترین کتاب رهایی بخش بشر است و دستورات معنوی و حکومتی آن بالاترین راه نجات است، از امام معصوم ما است. ما مفتخریم که ائمه معصومین از علی بن ابیطالب گرفته تا منجی بشر حضرت مهدی صاحب زمان، علیهم آلاف التحیات والسلام، که به قدرت خداوند قادر، زنده و ناظر امور است ائمه ما هستند. ما مفتخریم که ادعیه حیاتبخش که او را «قرآن صاعد» میخوانند، از ائمه معصومین ما است. ما به مناجات شعبانیه امامان و دعای «عرفات» حسین بن علی و «صحیفه سجادیه» این زبور آل محمد و «صحیفه فاطمیه» که کتاب الهام شده از جانب خداوند تعالی به زهرای مرضیه است، از ما است. ما مفتخریم که «باقرالعلوم» بالاترین شخصیت تاریخ است و کسی جز خدای تعالی و رسول، صلى الله علیه وسلم، و ائمه معصومین مقام او را درک نکرده و نتوانند درک کرد، از ما است. و ما مفتخریم که مذهب ما «جعفری» است که فقه ما که دریای بی پایان است یکی از آثار اوست و ما مفتخریم به همه ائمه معصومین و متعهد به پیروی آنانیم. ر.ک. صحیفه امام، ج ۲۱، صص ۳۹۵ و ۳۹۶.

منبع: کتاب کشف اسرار، زمینه‌ها و پیامدها: بازخوانی کتاب کشف اسرار امام خمینی به مناسبت هشتادمین سال انتشار این کتاب، تالیف: دکتر سهراب مقدمی شهیدانی، انتشارات: وعده صادق، قم، تابستان ۱۴۰۴ش، ص۱۳- ۲۴٫