حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدجواد پیشوایی، فرزند آیت الله سیدابوطالب پیشوایی، دو کتاب خاطرات دارند که محتوای آنها مکمل یکدیگر است. از هر دو کتاب مُرید روح الله و فرزند شهر خوبان در اینجا در موضوع مصائب روحانیت و مردم بندرانزلی در دوران دیکتاتوری رضاخان پهلوی استفاده شده است.
میثم عبدالهی
مرحوم آیت الله سیدحسین رودباری در یادداشتهای روزانه اش از مصائب روحانیت و مردم رشت در دوران دیکتاتوری رضاخان را بیان کرده است. وی از دو نفر از روحانیون ساکن رشت نام برده که در زمان دیکتاتوری رضاخان از نام برده که فریب تبلیغات رژیم رضاخان را خورده و از لباس روحانیت خارج شدند.
دکتر محمد فنائی اشکوری
استاد دکتر محمد فنائی اشکوی، در این کتاب از پدربزرگ پدری اش مرحوم حجت الاسلام شیخ عیسی فنائی اشکوری و مصائبی که در دوران دیکتاتوری رضاخان سرشان آمده با تلخی یاد کرده و سند گواهی جواز داشتن لباس روحانیت را به سال ۱۳۰۸ درج نموده است. متن کامل آن خاطرات در اینجا درج می شود:
رضا باقیزاده گیلانی
حجت الاسلام و المسلمین شیخ هادی قدس، در سال ۱۳۱۱ش، در روستای «لیماچال» از توابع اشکور رودسر متولد. در سال ۱۳۲۵ همراه برادرش حجت الاسلام شیخ اسدالله قدس وارد مدرسه علمیه رودسر گردیدند و طی حدود چهار سال مقدمات علوم اسلامی تا بخشی از معالم و مُطوّل را در آنجا فراگرفت.
بنده الیاس شریفی، اهل اشکور سفلای گیلان در سال ۱۳۱۵ در روستای «مازودره» متولد شدم. پدرم ملاشکرالله، روحانی واعظ و در آن زمان عهدهدار بیان مسایل دینی و فرهنگی در روستای مازودره و روستاهای همجوار بودند، منزل ما محل رفت و آمد علمای بزرگی چون آیهالله شیخ علی آقا رودبارکی، فرزند عالم بزرگ ملامحمد رودبارکی، بود.
محمدتقی ادهم نژاد
آیت الله حاج سید حسن معصومی، معروف به «اشکوری» از عالمان بنام، موجّه، فعّال و متقی در عرصه علم، سیاست و فضیلت بود. او در استان گیلان بالاخص شهرستان رشت، سالیان متمادی از عمر گرانقدرش را صرف خدمت به اسلام و مسلمین و مبارزه با ظلم و فساد کرد.
