حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدجواد پیشوایی، فرزند آیت الله سیدابوطالب پیشوایی، دو کتاب خاطرات دارند که محتوای آنها مکمل یکدیگر است. از هر دو کتاب مُرید روح الله و فرزند شهر خوبان در اینجا در موضوع مصائب روحانیت و مردم بندرانزلی در دوران دیکتاتوری رضاخان پهلوی استفاده شده است.
میثم عبدالهی
مرحوم آیت الله سیدحسین رودباری در یادداشتهای روزانه اش از مصائب روحانیت و مردم رشت در دوران دیکتاتوری رضاخان را بیان کرده است. وی از دو نفر از روحانیون ساکن رشت نام برده که در زمان دیکتاتوری رضاخان از نام برده که فریب تبلیغات رژیم رضاخان را خورده و از لباس روحانیت خارج شدند.
دکتر محمد فنائی اشکوری
استاد دکتر محمد فنائی اشکوی، در این کتاب از پدربزرگ پدری اش مرحوم حجت الاسلام شیخ عیسی فنائی اشکوری و مصائبی که در دوران دیکتاتوری رضاخان سرشان آمده با تلخی یاد کرده و سند گواهی جواز داشتن لباس روحانیت را به سال ۱۳۰۸ درج نموده است. متن کامل آن خاطرات در اینجا درج می شود:
میثم عبدالهی
در دیوان اسماعیل دهقان سه شعر علیه سیاست کشف حجاب رضانی، اوایل دوران دیکتاتوری رضاخان، در دفاع از حجاب و عفاف وجود دارد که سومین شعر در کتاب طومار عفت تالیف آیت الله شیخ یوسف نجفی جیلانی سال ۱۳۰۷ به طور کامل درج شده است
زنان مجلس که بدون حجاب با کلاه و دستکش و لباسهای الوان حضور داشتند، با قیافه های محزون در حالی که عرق شرم بر چهره داشتند ساکت و سر به زیر مثل مجسمه بی حرکت نشسته بودند و حتی عمه ها و خاله های دکتر رادمنش و سایر بانوان خانواده تا آخر مجلس سربلند نکردند تا خویشاوند عزیز خود را که فقط چند روز قبل بعد از هفت سال و نیم وارد زادگاه خود شده بود، نگاه کنند.
یک افسری بود که برادرش قاضی عسکر بود؛ مال نظامی ها. این آدم خیلی ظالمی بود، همیشه یک تعلیمی به دست میگرفت و تو خیابون راه می رفت. خودشو مالک شهر میدونست، بی بهانه مردمو میزد که تو چرا اینجا و ایستادی، بیخودی میزد … دوره رضاشاه برافتاده بود، اما روحیه ها هنوز باقی مونده بود
عالم مجاهد، مرحوم حجت الاسلام و المسلمین شیخ جعفر شجونی فومنی، از شاگردان گیلانی امام خمینی و مرحوم آیت الله العظمی بهجت فومنی، از وعاظ انقلابی و برجسته پایتخت، از فعالان در نهضت ملی شدن صنعت نفت همراه با شهید نواب صفوی و آیت الله کاشانی و از یاران امام خمینی در دورن نهضت امام بود و در طول دوران مبارزات حدودا ۳۰ ساله اش …
میثم عبدالهی
کشف حجاب یکی از اموری بود که در دوران رژیم رضاخان در ایران اجباری شد. با توجه به مذهبی بودن مرد م ایران، اجرای این امر در نقاط مختلف بازتاب های متفاوتی را به دنبال داشت. آنچه در این مقاله به دنبال آن هستیم، بازخوانی چند سند درباره نحوه اجرایی کردن کشف حجاب در گیلان و بازتاب های آن در این منطقه است.
جناب آقای سید اسماعیل اتقیا از مبارزین قبل از انقلاب اسلامی و پدر شهید، در خاطرات خود، اشاره ای به ماجرای حمله ماموران رضاخانی برای کشیدن چادر از سر مادرش را چنین روایت کرده است:
میثم عبداللهی
تصویب و اجرای قانون متحدالشکل شدن لباس های مردان ایرانی در ۱۳۰۷ از نخستین وجوه ضددینی بود که پشت پرده رضاخان را افشا میکرد. ممنوعیت پوشیدن لباس طیف های مختلف روحانیت به جز برای عده معدودی از مجتهدین و اجبار برای پوشیدن لباس متحدالشکل فرنگی که شامل کت و شلوار و کراوات و گذاشتن کلاه پهلوی برای همه مردان ایرانی اجباری شد.
