حاج ملا محمد خمامی» رهبر جریان مشروعه‌خواهِ مشروطه گیلان از علمای برجسته‌ای بود که در کنار «شیخ فضل‌الله نوری» علم مشروطه‌خواهی را در نهضت مشروطه برافراشت و تا پیش از شهادتش به دست کمیته‌های مخفی جریان مقابل، به‌عنوان یکی از سنگرهای محکم و اصیل جریان مشروطه‌خواهی در کنار شیخ شهید به راهبری این جریان پرداخت.

میثم عبدالهی
از آغاز نهضت مشروطه، بابی‌ها (ازلی‌ها) و بهایی‌ها در رشت حضور داشتند و فعالیت‌های مخربی انجام می‌دادند. فعالیت این جریان‌ها در دوران استبداد صغیر، در گیلان به اوج خود رسید. بخش مهمی از فعالیت آن‌ها فعالیت تروریستی بود که در رشت، تأثیرهای مهمی گذاشت و شخصیتی چون حاج ملامحمد خُمامی، از رهبران جریان شریعت‌خواهی ایران، و چند مجتهد دیگر ترور شدند و به شهادت رسیدند.

میثم عبدالهی
در دوران انقلاب مشروطه، لویی رابینو نایب کنسول انگلیس در رشت بود. رابینو کتابهایی در زمینه تاریخ و جغرافیای گیلان، مازندران و گلستان (استرآباد) نوشته است. تاکنون هیچ اظهارنظر یا نقدی درباره رابینو و آثارش نشده است. در این مقاله، نویسنده بر آن است تا زندگی و عملکرد رابینو و آثاری که درباره ایران نوشته را مورد بررسی علمی و مستند قرار دهد.

صفحاتی از کتاب اشعار اشرف الدین حسینی گیلانی معروف به نسیم شمال که در زمان حیات او در ابتدای محرم ۱۳۴۳ق در شهر بمبئی هندوستان چاپ شده را در زیر می بینید. این کتاب در مطبعه خلافت به اهتمام حاج علی اکبر بن ابوطالب کاتب جهرمی به صورت چاپ سنگی در ۲۸۸ صفحه منتشر گردید.

آیت‌الله خمامی شخصیت مقتدر و محبوبی در میان روستاییان و شهری‌ها بوده‌اند که مواضع مقتدرانه‌ای در حمایت از مشروطه می‌گیرد. وقتی نخستین حرکت‌ها در تهران برای مشروطه رخ می‌دهد آیت‌الله خمامی تجمعی را در بقعه خواهر امام(ع) ـ از بقاع معتبر رشت ـ ترتیب می‌دهد که جمعیت زیادی در آن حضور پیدا می‌کنند و حمایت خود را از نهضت اعلام می‌کنند.