حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدجواد پیشوایی، فرزند آیت الله سیدابوطالب پیشوایی، دو کتاب خاطرات دارند که محتوای آنها مکمل یکدیگر است. از هر دو کتاب مُرید روح الله و فرزند شهر خوبان در اینجا در موضوع مصائب روحانیت و مردم بندرانزلی در دوران دیکتاتوری رضاخان پهلوی استفاده شده است.
میثم عبدالهی
مرحوم آیت الله سیدحسین رودباری در یادداشتهای روزانه اش از مصائب روحانیت و مردم رشت در دوران دیکتاتوری رضاخان را بیان کرده است. وی از دو نفر از روحانیون ساکن رشت نام برده که در زمان دیکتاتوری رضاخان از نام برده که فریب تبلیغات رژیم رضاخان را خورده و از لباس روحانیت خارج شدند.
دکتر محمد فنائی اشکوری
استاد دکتر محمد فنائی اشکوی، در این کتاب از پدربزرگ پدری اش مرحوم حجت الاسلام شیخ عیسی فنائی اشکوری و مصائبی که در دوران دیکتاتوری رضاخان سرشان آمده با تلخی یاد کرده و سند گواهی جواز داشتن لباس روحانیت را به سال ۱۳۰۸ درج نموده است. متن کامل آن خاطرات در اینجا درج می شود:
میثم عبدالهی
در دیوان اسماعیل دهقان سه شعر علیه سیاست کشف حجاب رضانی، اوایل دوران دیکتاتوری رضاخان، در دفاع از حجاب و عفاف وجود دارد که سومین شعر در کتاب طومار عفت تالیف آیت الله شیخ یوسف نجفی جیلانی سال ۱۳۰۷ به طور کامل درج شده است
زنان مجلس که بدون حجاب با کلاه و دستکش و لباسهای الوان حضور داشتند، با قیافه های محزون در حالی که عرق شرم بر چهره داشتند ساکت و سر به زیر مثل مجسمه بی حرکت نشسته بودند و حتی عمه ها و خاله های دکتر رادمنش و سایر بانوان خانواده تا آخر مجلس سربلند نکردند تا خویشاوند عزیز خود را که فقط چند روز قبل بعد از هفت سال و نیم وارد زادگاه خود شده بود، نگاه کنند.
یک افسری بود که برادرش قاضی عسکر بود؛ مال نظامی ها. این آدم خیلی ظالمی بود، همیشه یک تعلیمی به دست میگرفت و تو خیابون راه می رفت. خودشو مالک شهر میدونست، بی بهانه مردمو میزد که تو چرا اینجا و ایستادی، بیخودی میزد … دوره رضاشاه برافتاده بود، اما روحیه ها هنوز باقی مونده بود
چه کسی مسلمانها را به این روز انداخت؟ چه کسی خاندان پهلوی را بر مردم مسلط کرد که حجاب از سر زن مسلمان و مؤمن بردارد؟
آری، خوبانِ مسلمانها میبایست احتیاط دینی میکردند، که نکردند و در اثر آن سهلانگاریها کار مسلمانان به اینجا کشید.
متن زیر جوابیه ای اجمالی از حجت الاسلام مرتضی عبداللهی بر مطلب نادرست اقای عباس پناهی استاد دانشگاه گیلان درباره کشف حجاب است که می توانید چند اشکال روشی به متن او را در اینجا بخوانید
عالم مجاهد، مرحوم حجت الاسلام و المسلمین شیخ جعفر شجونی فومنی، از شاگردان گیلانی امام خمینی و مرحوم آیت الله العظمی بهجت فومنی، از وعاظ انقلابی و برجسته پایتخت، از فعالان در نهضت ملی شدن صنعت نفت همراه با شهید نواب صفوی و آیت الله کاشانی و از یاران امام خمینی در دورن نهضت امام بود و در طول دوران مبارزات حدودا ۳۰ ساله اش …
آنچه میبینید بازسازی یکی از وقایع آن هفت سال است. طبق سند ۸۲۳۳۵/۲۹۸ سازمان اسناد و کتابخانه ملی، در شهریور ۱۳۱۷، شهربانی گیلان از اداره حقوقی وزارت عدلیه در خصوص تکلیف چادرهای ضبط شده از ۱۴ هزار نفر استعلام کرد. سپس، اداره حقوقی نیز اجازه «سوزانیدن» آنها را صادر میکند!
