حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدجواد پیشوایی، فرزند آیت الله سیدابوطالب پیشوایی، دو کتاب خاطرات دارند که محتوای آنها مکمل یکدیگر است. از هر دو کتاب مُرید روح الله و فرزند شهر خوبان در اینجا در موضوع مصائب روحانیت و مردم بندرانزلی در دوران دیکتاتوری رضاخان پهلوی استفاده شده است.

دکتر محمد فنائی اشکوری
استاد دکتر محمد فنائی اشکوی، در این کتاب از پدربزرگ پدری اش مرحوم حجت الاسلام شیخ عیسی فنائی اشکوری و مصائبی که در دوران دیکتاتوری رضاخان سرشان آمده با تلخی یاد کرده و سند گواهی جواز داشتن لباس روحانیت را به سال ۱۳۰۸ درج نموده است. متن کامل آن خاطرات در اینجا درج می شود:

زنان مجلس که بدون حجاب با کلاه و دستکش و لباسهای الوان حضور داشتند، با قیافه­ های محزون در حالی که عرق شرم بر چهره داشتند ساکت و سر به زیر مثل مجسمه بی حرکت نشسته بودند و حتی عمه ­ها و خاله ­های دکتر رادمنش و سایر بانوان خانواده تا آخر مجلس سربلند نکردند تا خویشاوند عزیز خود را که فقط چند روز قبل بعد از هفت سال و نیم وارد زادگاه خود شده بود، نگاه کنند.

از همین منطقه چند هزار مرد شجاع و دلاور، برای یاری فرزندان زیدبن‌علی به یمن رفتند. حکومت علوی یمن، با بازوی دلاورمردان این خطّه بر سر کار آمد. زیدیها در یمن هیچ نیرویی نداشتند؛ گیلانیها به آن‌جا رفتند و حکومت فرزندان زیدبن‌علیِ شهید را سرِ پا کردند. این آغاز تاریخ اسلامی این منطقه است. در طول تاریخ، رنگهای گوناگون بر سیاست این کشور پهناور سایه افکند؛ اما رنگ ثابت این مردم، ایمان بود.

ایشان از ۲۲ شهریور ۱۳۶۲ لغایت ۱ مهر ۱۳۷۴ به مدت ۱۲ سال مسئولیت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان را بر عهده داشت. وی در این سمت منشأ خدمات فراوانی به مردم گیلان بوده و مورد علاقه و احترام خاص اهل فرهنگ و هنر بود. در دوران مدیریت ایشان، نگاه پژوهشی درباره موضوعات مرتبط با گیلان شناسی برجسته بود. مجموعه مفصل و ۵ جلدی کتاب گیلان، از جمله آثار فاخری است که با حمایت و رهنمودهای او در همین دوران منتشر گردید.