میثم عبدالهی
دانشمند فرزانه، جناب استاد احمد سمیعی گیلانی، در روز ۲ فروردین ۱۴۰۲ش، مصادف با آخرین روز ماه شعبان ۱۴۴۴ق دار فانی را وداع گفت. ایشان از مفاخر برجسته‌ی علمی و فرهنگی کشور و گیلان بودند، به همه مردم استان گیلان، به ویژه شاگردان، بازماندگان و بالاخص خاندان مکرم ایشان تسلیت عرض میکنم.
دکتر عبدالکریم گلشنی
همین حرفها را که می‌زد یک مرتبه یکی از بیرون فریاد زد: «باران! باران! دارد می آید مثل سیل.» جماعت بیرون مسجد بیش از جماعتی بودند که در داخل مسجد حضور داشتند. بعد از این حادثه عده زیادی از جمعیتی که در مسجد بودند، هجوم آوردند به منبرو لباس و عبا و قبای آقا را تکه تکه کردند که به عنوان میمنت و تبرک بردارند.
محمدتقی ادهم نژاد
این عالم دینی از سال ۱۳۱۷ شمسی تا پایان حیات شریفش در گیلان زعامت دینی داشت. اولین کتابخانه ملی رشت توسط ایشان در سال ۱۳۰۶ شمسی در رشت بینان نهاده شد. تشکیل جلسات علمی با شرکت گروهی از روحانیون برجسته و فاضل از جمله کارهای آن بزرگوار است که در آن مناظرات و بحث‌های علمی و استدلالی مفیدی صورت می‌گرفت.
میثم عبدالهی
کتاب سازی یکی از سیاست های رایج استعمار برای نفوذ در مناطق تحت سلطه خودش بوده است و در تاریخ معاصر ایران خاندان های حکومتگر از این روشها برای ایجاد و تداوم سلطه استعمار استفاده کرده اند. میرزا کریم خان رشتی راس خاندان اکبر از این روش برای بدنام کردن دشمنان شان و نیز تطهیر عملکرد خود و دوستان شان استفاده کرده است.
جریان مشروعه خواهی را سه مجتهد یعنی شیخ فضل‌الله نوری، آیت‌الله خمامی و آیت‌الله تبریزی تشکیل می‌دهند. این جریان از مشروطه جدا شده و تأکید می‌کنند که مشروطه باید «مشروعه» باشد. این جریان در تلاش بوده تا قوانین غیراسلامی، سکولار و… به مجلس راه پیدا نکند. بحث شریعت خواهی و مشروعه خواهی در این برهه شکل می‌گیرد و قدرت بسیار خوبی به مشروطه می‌دهد.
آیت‌الله خمامی شخصیت مقتدر و محبوبی در میان روستاییان و شهری‌ها بوده‌اند که مواضع مقتدرانه‌ای در حمایت از مشروطه می‌گیرد. وقتی نخستین حرکت‌ها در تهران برای مشروطه رخ می‌دهد آیت‌الله خمامی تجمعی را در بقعه خواهر امام(ع) ـ از بقاع معتبر رشت ـ ترتیب می‌دهد که جمعیت زیادی در آن حضور پیدا می‌کنند و حمایت خود را از نهضت اعلام می‌کنند.
چکیده انگلیسی کتاب آیت الله خمامی
میثم عبدالهی
جعفر خمامی زاده با اینکه از نزدیکان و بازماندگان شهید آیت الله خمامی به شمار می رفت ولی کم پیش می آمد که در جمعی نام این فقیه وارسته برده شود و خمامی زاده، هتاکی ای به ایشان نکند. این موضع از رابینوی انگلیسی ـ نایب کنسول انگلیس در رشت در زمان مشروطه ـ آغاز شد و مقلدین این نویسنده تا به امروز بر همین سیاق باقی هستند. خمامی زاده مهم ترین مترجم آثار رابینوی انگلیسی بود.
دورهء دوم حوزهء علميهء رشت از قرن نهم آغاز و تا قرن پانزدهم تداوم مى يابد. یکی از این علما، عالمشيعه در قرن نهم هجرى عارف نامدار «عبد الكريم گيلانى» (811-767) است كه كتابهاى «الانسان الكامل»، «الكهف الرقيم»، «المناظر الالهية»، «السفر القريب»، «حقيقة اليقين»، «مراتب الوجود»، «شرح مشكلات الفتوحات»، «الكمالات الالهية»، «الناموس الاعظم» و «قاب قوسين» را به رشته تحرير درآورده است.
