یادمان شهید آیت‌الله محمدمهدی ربانی املشی، از موسسان حزب جمهوری اسلامی و از نخستین شهدای ترور بیولوژیک، در نشستی با همین عنوان و سخنرانی آیت‌الله سیدجعفر شبیری زنجانی از مبارزان پیش از انقلاب و استاد حوزه و دانشگاه، استاد نادر طالب‌زاده، تهیه‌کننده سینما و دبیر کنفرانس بین‌المللی افق نو، و دکتر موسی حقانی، رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر، شب گذشته، ۱۷ تیر ماه ۱۳۹۸ در مجموعه فرهنگی یادمان شهدای هفتم تیر (سرچشمه)، در تهران برگزار شد.

در محل ورودی مراسم، نمایشگاهی از عکسها و اسناد منتشر نشده مرتبط با این شهید آیت الله ربانی املشی ایجاد شده بود که توجه حاضرین را به خودش جلب کرد.

در ابتدای مراسم آقای دکتر رضا غریبی، معاون توسعه پژوهشکده تاریخ معاصر، به عنوان برگزار کننده مراسم، به حاضرین و سخنرانان خیر مقدم گفت و از و سایر افراد دست اندر کار این مراسم تشکر کرد.

همچنین در پایان جلسه، کتاب «روزگار قائم مقامی» نوشته دکتر سهراب مقدمی شهیدانی و دکتر محمدجواد فرج نژاد معرفی گردید. این کتاب به تازگی به چاپ رسیده است و به «مجتهد مجاهد، شهید آیت الله محمدمهدی ربانی املشی» تقدیم شده است.دلیل تقدیم این کتاب به شهید آیت الله ربانی املشی، به این خاطر است که شهادتش به خاطر ایستادگی روی حق و تقابل با جریان فاسد و جنایتکار سیدمهدی هاشمی بود و اجازه نمی داد که جریان این گروه منحرف، در بیت و اطراف آقای منتظری در دوران قائم مقامی، نفوذ کنند. ایستادگی آقای ربانی املشی و اقدامات محکم وی برای پاکسازی بیت آقای منتظری، باعث شد تا آنها به طرز مرموزی وی را به شهادت برسانند و این مانع بزرگ را از سر راه خود بردارند. معرفی کتاب توسط دکتر حسن محمدی زنجانی صورت گرفت، وی به سرفصل های کتاب اشاره کرد و گفت که حاوی نگاهی نو به آقای منتظری و بیتش و اطرافیانش در دروران قائم مقامی رهبری است.

آیت‌الله سیدجعفر شبیری زنجانی: آرزوی شهید املشی، شهادت بود

در این مراسم، آیت‌الله سیدجعفر شبیری زنجانی، از دوستان نزدیک شهید که بعدها باعث رفاقت نزدیک آن شهید با آیت الله خامنه ای شده بود. وی با ارائه خاطراتی از زمان انقلاب و دوران مبارزاتی و فعالیت سیاسی شهید آیت‌الله محمدمهدی ربانی املشی پرداخت. گفتنی است آیت الله سیدجعفر شبیری، برادر کوچکتر مرجع تقلید شیعیان آیت الله العظمی سیدموسی شبیری زنجانی هست. او اظهار کرد: مبارزات وی از سال ۱۳۳۳ یعنی قبل از انقلاب آغاز شده بود و همواره در سفرها و کلاس‌های درسی که با وی داشتیم درس‌های زیادی از ایشان فرا گرفتیم.

وی گفت: ایشان جز بزرگوارانی بودند که در خط مقدم فعالیت‌های امام (ره) حضور داشتند. بعد از انقلاب دومین دادستان کل انقلاب بودند. روزی در محل قوه قضائیه خدمت ایشان رسیدم دیدم آنجا دارند قانون مجازات اسلامی را می‌نویسند که مطابق با احکام اسلامی باشد را بررسی می‌کردند که اینها نشان‌دهنده احساس تکلیف و علمیت آن شهید بود.

این استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد: یکی از آرزوهای شهید املشی شهادت بود و وقتی با سم مسموم شدند کسی فکر نمی‌کرد که مسمومیت ایشان از سوی منافقین باشد اما بعدها مشخص شد که منافقین با مسمومیت وی را به شهادت رساندند. دشمن همواره به سراغ افرادی می‌رود که مؤثر و نقش‌آفرین هستند. جرم آنها دفاع از اسلام و نظام است. برخی اوایل می‌گفتند این نظام دو ماه بیشتر دوام نمی‌آورد و یا می‌گفتند دو سال اما می‌بینیم که انقلاب درخت تنومندی است. نظام زمانی از بین می‌رود که مردم از نظام برگردند و مردم وقتی برمی‌گردند که کاری درست انجام نشود و انتظارات آنها برآورده نشود و این امر زمانی رخ می‌دهد که کوتاهی شود.

شبیری زنجانی ادامه داد: جرم آیت‌الله ربانی اسلام‌خواهی و فعالیت برای حفظ نظام بود. این نظام سلاحش اسلام و خداخواهی است و خداوند وعده داده تا زمانی که برای من کار کنید من هم به شما یاری می‌رسانم. امیدواریم در راه حفظ نظام که می‌خواهد اسلام را پیاده کند قدم‌های استواری برداریم. اشکال زیاد است و آن برنامه‌ای که مدنظر اسلام بوده پیاده نشده اما هر قدمی که برای اسلام برداریم در پیشگاه خداوند محبوب است.

آیت‌الله شبیری با بیان اینکه نظام زمانی از بین می‌رود که مردم از آن بازگردند، گفت: مردم هم زمانی از انقلاب ناامید می‌شوند که انتظارات آنها برآورده نشود.

استاد طالب زاده: هنوز مستندی درباره شهدای حج تدوین نشده است

در ادامه همایش نادر طالب‌زاده نیز با بیان این که توفیق نداشته در خدمت آیت‌الله ربانی املشی باشد، اظهار داشت: تنها فردی از قوه قضائیه که من توفیق دیدار او را داشتم، شهید بهشتی بود که به زبان انگلیسی با او مصاحبه کردم. شهید بهشتی روزهای چهارشنبه با خبرنگاران دیدار و گفت‌وگو داشت.

وی با اشاره به ترور بیولوژیک شهید ربانی املشی گفت: این ترور درباره حقیر نیز اتفاق افتاده است که نشان می‌دهد با وقوع انقلاب اسلامی دشمن به طور تمام قد و بدمستانه مقابله با انقلاب ایستاده است؛ به طوری که حتی دشمن حاضر شد تا در یک روز عادی ۳۵۰۰ نفر از مردم خود را در حادثه ۱۱ سپتامبر بکشد تا بهانه‌ای به دست بیاورد و به بهانه مقابله با تروریسم جهانی، جنگ با افغانستان و عراق را ایجاد کند.

طالب زاده در ادامه گفت: اگر کسی در آمریکا روایت رسمی دولت از وقایعی مانند ۱۱ سپتامبر را نپذیرد از گرفتن شغل محروم می‌شود و در گزینش شغلی رد خواهد شد. این امر نشان می‌دهد که آمریکا برای مقابله با انقلاب اسلامی از هیچ چیز کم نمی‌گذارد. یکی از راه‌های مبارزه با انقلاب، بیوتروریسم است که برای نخستین بار از این سلاح صدام با اجازه آمریکا در جزیره مجنون استفاده کرد و اواخر جنگ با ایران، حمله بیولوژیکی را توسعه داد و عراق در سال ۶۲ و ۶۷ به دستور آمریکا، ایران را مورد حمله شیمیایی قرار داد. آمریکا اعتراف کرد که صدام با اجازه آن‌ها از بمب شیمیایی استفاده کرده است.

وی همچنین اظهار داشت: دومین باری که متحدان آمریکا علیه ملت ایران از سموم شیمیایی استفاده کردند در حج خونین بود. حج، مرکبی برای صدور انقلاب اسلامی بود که تجمع ایرانیان قابل وصف نبود و توسط استعمار و اقمارش قابل کنترل نبود. به همین دلیل دولت سعودی در سال ۱۳۶۶ تعداد  ۴۰۰ تن از ایرانیان را به شهادت رساند و این یک اقدام تروریستی بود و تا زمانی که امام خمینی (ره) زنده بود، کسی به حج نمی‌رفت.

این مستندساز افزود: پس از گذشت دو سال از رحلت بنیانگذار انقلاب ایرانیان به حج رفتند که بیوتروریسم دیگری نیز توسط عربستان سعودی علیه حجاج به کار گرفته می‌شد و حجاج در ایام حج دچار مریضی می‌شدند که با هیچ آنتی‌بیوتیکی قابل درمان نبود و یک تا دو هفته می‌بایست تحت درمان بودند؛ در حالی که حال مساعدی برای انجام تکالیف حج نداشتند. این افشاگری نخستین بار توسط حجاج پاکستانی شروع شد کهدر سال ۲۰۰۷ وقتی آب زمزم را تست کردند گفتند آب نیترات بالا دارد و نیز آلوده به آرسنیک است. به همین دلیل بود که وقتی حجاج وارد عربستان می‌شدند دچار مریضی بودند.

طالب زاده با ذکر خاطره‌ای گفت: من خودم یک سالی به اتفاق ۲۰۰ نفر از اهالی رسانه و هلال احمر به حج رفتم که هر دویست نفرمان هم مریض شدیم. وقتی با دکتر هلال احمر صحبت کردم، او به من گفت که آب زمزم آلوده است. به همین دلیل مریض شدید، اما از افشای این حرف خودداری کرد و گفت چون آب زمزم مقدس است نمی‌توانیم آن را افشا کنیم. من در برنامه‌ای از شبکه چهار این مسئله را بیان و افشا کردم. بعد از آنکه این مسئله افشا شد و یک حمله بیوتروریستی علیه مومنین اتفاق افتاد و عربستان سعودی دُز سموم آب زمزم را کم کرد.

وی با بیان اینکه متاسفانه هنوز یک مستند قوی درباره شهدای حج وجود ندارد، اظهار داشت: ما در این ۴۰ سال چندین مرتبه حجم حمله بیولوژیک را چشیدیم که مواد اولیه آن را ایالات متحده آمریکا تهیه می‌کند و نخستین کسی که در رسانه آسیب دید، بیژن نوباوه بود که برای دفاع از انقلاب اسلامی از هیچ چیز کم نمی‌گذاشت.

دکتر حقانی: ترور بیولوژیک روش شناخته شده‌ای در تاریخ معاصر است

در پایان نیز دکتر موسی حقانی، رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر، با اشاره به روش ناجوانمردانه برای از بین بردن جریان حج سابقه طولانی داشته است، افزود: حتی پیامبر اسلام (ص) در معرض ترور قرار می‌گیرد و امامان علی (ع) و امام حسن مجتبی (ع)، موسی کاظم (ع) و رضا (ع) نیز به این روش به شهادت رسیدند. 

وی ادامه داد: آیت‌الله ربانی املشی در سال ۱۳۱۳ مصادف با اوج دوران خفقان رضا خان به دنیا آمد که فشار زیادی روی جریان دینی بود؛ به طوری که موسس حوزه علمیه قم، آیت‌الله حائری یزدی تحت فشار دو جبهه هم از سوی رضاخان و هم از طرف مذهبیون که از او انتقاد می‌کردند چرا نسبت به سیاست‌های رضاخان واکنش جدی ندارد، فوت کرد.

حقانی اظهار داشت: بعد از شهریور سال ۱۳۲۰ ربانی املشی وارد حوزه می‌شود. در سال ۱۳۲۷ درگیر مسائل سیاسی شده و نخستین فعالیت سیاسی او در اعتراض به این بود که محمدرضا شاه پهلوی قصد داشت جنازه رضا خان را در جوار مقبره حضرت معصومه (س) دفن کند. این در حالی بود که مردم مردن رضاخان را جشن گرفته بودند و آیت‌الله بروجردی تهدید کرد که اگر جنازه رضاخان را به قم بیاورند از قم می‌رود و فداییان اسلام به رهبری شهید نواب صفوی حرکت اعتراضی علیه این اقدام شاه انجام دادند که ربانی املشی نیز در این حرکت حضور داشت.

وی ادامه داد: اوایل دهه ۴۰ آمریکا و فرقه ظاله بهائیت یک برنامه ۱۵ ساله تهیه می‌کنند تا بعد از ۱۰ سال این فرقه رسمیت پیدا کند. قرار بود شاه خواسته آمریکایی‌ها را محقق کند. 

حقانی با بیان اینکه یکی از برنامه‌های آمریکا در ایران اصلاحات از بالا به پایین بود، گفت: حضرت امام وقتی فهمید با اصلاحات ذکر شده اسلام و استقلال ایران از بین می‌رود، مقاومت جانانه‌ای را شروع کرد. افرادی مانند آیت‌الله ربانی املشی، مانند سرباز امام مبارزات را پیگیری کردند و جزو برجستگان نهضت حضرت امام در همه حوزه‌ها بودند.

وی همچنین اظهار داشت: شما اگر تاریخ ایران را مرور کنید، متوجه می‌شوید که سخت‌ترین آسیب‌ها از ناحیه استعمار بوده و امام خمینی (ره) نیز نهضت خود را مقابله با کاپیتولاسیوم آغاز کرد و حتی در برابر تغییر تقویم از هجری به شاهنشاهی اعتراض کرد؛ چرا که این تقویم به نوعی یکی از مظاهر استحاله فرهنگی و باستان‌گرایی غیرقابل احیا بود.

حقانی توضیح داد: شاه با برگزاری جشن دو هزار و ۵۰۰ ساله شاهنشاهی قصد داشت باستان گرایی را احیا کند اما این چه احیایی بود که همه وسایل جشن می‌بایست از غرب آورده شود؟!

وی با بیان اینکه آیت‌الله ربانی املشی سمت‌های گوناگونی داشت، اظهار داشت: یکی از آنها عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی بود که امام تنها دو روحانی یعنی شهید باهنر و ربانی املشی را در این شورا منصوب کرد که همین نشانه اعتماد امام خمینی (ره) به وی بود. 

حقانی در پایان گفت: ترور بیولوژیک سابقه طولانی دارد. حتی به نظر من آخوند خراسانی و میرزای شیرازی توسط دشمنان اسلام ترور بیولوژیک شدند؛ چون آخوند خراسانی قصد داشت به ایران بیاید و از انحراف مشروطیت جلوگیری کند که اگر اینگونه می‌شد ایران دوره ۵۰ ساله پهلوی را به خود نمی‌دید.

ساخت مستندی درباره شهید ربانی املشی

در این مراسم از پیش‌تولید مستند «زندگی زمانه و مبارزات شهید آیت‌الله محمدمهدی ربانی املشی» به کارگردانی آقای علیرضا جوقه دوست و تهیه کنندگی دکتر رضا غریبی رونمایی شد. همچنین آقای جوقه دوست به طور اجمالی درباره مستندی که با مصاحبه از ۳۵ نفر از دوستان و نزدیکان شهید املشی در مدت ۳ سال ساخته شده است، یک مستند ۷۰ دقیقه ای خواهد بود که طی ۳ فصل، به طور کامل زندگی این شهید را ازابتدا تا انتها روایت خواهد کرد.

در پایان همایش علیرضا جوقه‌دوست کارگردان چنین گفت: قرار بود مستند ۳۵ دقیقه‌ای از زندگی آیت‌الله ربانی املشی بسازم که این ۳۵ دقیقه به ۷۰ دقیقه تبدیل شد. برای ساخت این مجموعه متوجه شدم که چقدر او در ایران ناشناخته و مظلوم است.

وی ادامه داد: وقتی برای مصاحبه با دادستان کل کشور به قوه قضائیه رفتم، رئیس دفتر دادستان به ما گفت آقای ربانی املشی دادستان گیلان بود؟ ایشان آن قدر مظلوم هستند که او را در دفتر دادستانی هم نمی‌شناختند. مهدی‌ هاشمی قبل از اعدام اعتراف کرد که آیت‌الله ربانی املشی را به وسیله سم به قتل رسانده اما چون دو بار پیش از آن با اعترافاتش وقت برای خود خریده بود، دیگر به او فرصت بیش‌تری ندادند و به این طریق، شاهد ترور بیولوژیک ربانی املشی از بین رفت.

***

عکسهای جلسه را در ادامه می بینیم:

منابع: فارس/ سایت مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی/ با اضافاتی از سوی رنگ ایمان.