جابر عناصری، پژوهشگر برجسته تعزیه درگذشت

جابر عناصری اردبیلی، پدر تعزیه ایران و پژوهشگر نامی فرهنگ عامه و تعزیه پس از تحمل بیماری درگذشت. او دارای سه کتاب در زمینه امامزاده های گیلان بود که به طور اجمال به معرفی آنها می پردازیم:

۱- اولین کتابش درباره گیلان «شبیه نامه امام زاده صالح الحسنی (ع) رشت (کفته رود – گیلان)» است که در سال ۱۳۸۷ مجموعه شبیه خوانی هایی را که از این امامزاده به صورت سینه به سینه بر جای مانده بود را جمع آوری کرده و منتشر نمود. این کتاب در قطع رقعی و در ۷۲ صفحه در انتشارات حرف نو رشت منتشر شد.

۲- کتاب بعدی «شبیه نامه ی سیدجلال الدین اشرف (ع) (گیلان – آستانه ی اشرفیه)» است که متن های باقی مانده تعزیه و شبیه خوانی برای امامزاده سیدجلال الدین اشرف است. این کتاب در سال ۱۳۹۱ در انتشارت سوره مهر تهران در ۹۶ صفحه در قطع رقعی منتشر شد.

۳- آخرین کتاب «شبیه نامه ی شهادت امامزاده ابراهیم (ع) (گیلان – شفت)» که در سال ۱۳۹۱ در انتشارات سوره مهر تهران در ۸۰ صفحه در قطع رقعی منتشر شد.

به گزارش تسنیم، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل گفت: جابر عناصری اردبیلی، پدر تعزیه ایران و پژوهشگر نامی فرهنگ عامه و تعزیه پس از تحمل بیماری درگذشت.

سیدناصر اسحاقی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اردبیل اظهار داشت: پدر تعزیه ایران و پژوهشگر نامی فرهنگ عامه و تعزیه، جابر عناصری اردبیلی پس از خدمات چندین ساله و فعالیت‌های چشمگیر و گسترده در حوزه تعزیه و تحقیق و پژوهش در این حوزه درگذشت.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل افزود: این پژوهشگر نامی اردبیلی از چند روز پیش به‌علت بیماری در یکی از بیمارستان‌های تهران بستری شده بود که پس از تحمل بیماری دار فانی را وداع گفته و بعد از آئین تشییع در تهران، در بهشت زهرا(ع) تدفین شدند.

وی با اشاره به روحیه خیرخواهانه این پژوهشگر نامی اردبیلی گفت: بنا بر وصیت وی آئین تدفین عناصری به‌سادگی برگزار شده و هزینه‌های مراسم برای کارها و امور خیر هزینه شده است.

جابر عناصری در سال ۲۴ در یک خانواده فرهنگی و مذهبی در محله معمار شهر اردبیل به دنیا آمد و از کودکی به تعزیه و شبیه‌خوانی علاقه‌مند بود. این پژوهشگر برجسته در سال ۴۲ تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته فلسفه و علوم تربیتی در دانشگاه تهران آغاز کرد و در این رشته تحصیلات خود را تا دکتری ادامه داد و در سال ۵۲ برای پژوهش و سبک تخصصی در زمینه ایران‌شناسی اجتماعی را در دانشگاه لندن به پایان رساند.

عناصری پس از اخذ درجه دکتری از دانشگاه تهران و گذراندن دوره تخصصی مردم‌شناسی در انگلستان با تکیه بر پژوهش‌های قبلی خود، به تحقیق درباره خاورمیانه، جنوب غرب آسیا و به‌ویژه مسائل فرهنگی ترکیه و ایران و افغانستان پرداخت. نخستین استاد جابر عناصری درباره هنر و ادبیات عامه، پدرش علی عناصری بود؛ وی در آثار خود از نگاهی جامعه‌شناسانه و مردم‌شناسانه به تئاتر و تعزیه ایرانی می‌نگریست.

وی استاد ممتاز دانشگاه‌های تهران بود و در کنار پژوهش‌های فراوان بیش از ۴۰ کتاب در زمینه فرهنگ ایران به رشته تحریر در آورده است که از آثار وی می‌توان به «شناخت اساطیر ایران بر اساس طومار نقالان»، «شبیه‌خوانی کهن الگوی نمایش‌های ایرانی»، « مردم‌شناسی و روانشناسی هنری»، «عاشق‌ترین عاشقان فرهنگ»، «فرهنگ و پژوهش» و« نسیم خاطرات» اشاره کرد که مجموعه مقالات نسیم خاطرات در بر دارنده ۱۵۰ مقاله درباره تاریخ شفاهی اردبیل و گریزهایی به فرهنگ محلی ایران است.

پژوهشگر برجسته تعزیه به‌خاطر فعالیت‌های پژوهشی ارزشمند در عرصه هنر تعزیه و شبیه‌خوانی لوح ویژه پدر تعزیه دانشگاهی ایران را دریافت کرد.