جایگاه مجلس خبرگان رهبری و وظایف اعضای آن از منظر مقام معظم رهبری
در اینجا و به طور خلاصه، به اهم فرمایشات مقام معظم رهبری درباره نقش و جایگاه مجلس خبرگان و وظایف اعضای آن و همچنین ضابطه های نامزد اصلح در این مجلس پرداختیم
جایگاه مجلس خبرگان رهبری و وظایف اعضای آن از منظر مقام معظم رهبری
مرتضی عبداللهی
مجلس خبرگان رهبری به عنوان مهمترین نهاد که نقش پر رنگی در آینده و هدایت انقلاب اسلامی و ملت ایران دارد، باید همواره مورد حفاظت و ارتقا قرار گیرد. ما در اینجا و به طور خلاصه، به اهم فرمایشات مقام معظم رهبری درباره نقش و جایگاه مجلس خبرگان و وظایف اعضای آن و همچنین ضابطه های نامزد اصلح در این مجلس پرداختیم.
اهمیت انتخاب در مجلس خبرگان، کلیددار حرکت انقلاب
«اهمیت #انتخابات_خبرگان ـ که شاید هیچ کدام از انتخاباتهای کشور به این درجه‌ی از اهمیت و حساسیت نباشد ـ در این است که با این انتخابات، مردم افراد #خبره ی مورد اعتماد خودشان را انتخاب میکنند تا اینها آماده‌ی به کار باشند برای لحظه‌ی حساس فقدان رهبری در کشور
آن روزی که رهبر فعلی در دنیا نباشد یا رهبر نباشد، باید اینها #رهبر انتخاب بکنند.
چه کسی را انتخاب خواهند کرد؟ آیا کسی را انتخاب خواهند کرد که در مقابل هجمه‌ی دشمن بِایستد، به خدا توکّل کند، شجاعت نشان بدهد، راه امام را ادامه بدهد؟ آیا چنین کسی را انتخاب میکنند یا کسی را انتخاب میکنند که جور دیگری است؟
این خیلی مهم است.
کسی را شما میخواهید برای #مجلس_خبرگان انتخاب بکنید که در واقع، او رهبر را انتخاب خواهد کرد که کلید حرکت #انقلاب در دست او است؛ این خیلی اهمّیّت دارد.»[۱]
مجلس خبرگان، مجلس انقلابی
«اگر بخواهم در یک کلمه عرض بکنم، مجلس خبرگان باید انقلابی بماند؛ باید انقلابی فکر کند و انقلابی عمل بکند
یعنی آن وقتی‌که بنا است رهبر انتخاب بشود، ملاحظات و رودربایستی‌ها را کنار بگذارند؛ خدا را در نظر بگیرند، وظایف را در نظر بگیرند، نیاز کشور را در نظر بگیرند؛ بر این اساس رهبر انتخاب بشود؛
مهمترین وظیفه به نظر ما این است؛ مراقبت کنند.
اگرچنانچه در این مرحله و در این وظیفه‌ی بزرگ کوتاهی انجام بگیرد، در اساس کار مشکل به وجود خواهد آمد.»[۲]
سطح مجلس خبرگان، بالاترین سطح انتخاب
«انتخابات مجلس خبرگان یکی از مهمترین انتخاباتهای ماست.
مجلس خبرگان باید همیشه آماده باشد؛
و تشکیل شده باشد از انسانهای امین، عاقل، صالح، خیرخواه جامعه، حاضریراق برای روز مبادا و لحظه‌ی موعودی که ممکن است پیش بیاید؛
تا بتوانند در لحظه‌ی معیّن کار بزرگ خود را ـ که عبارت است از انتخاب رهبر ـ انجام بدهند.
لذا انتخابات بسیار مهمی است.
بایستی این مجلس همیشه آماده به کار بماند؛ حاضر باشد؛
افراد آن ـ #منتخبان_مردم ـ منتخبانی باشند که مردم بتوانند به آنها اعتماد کنند و به آنها دل بدهند. گزینشی را که آنها خواهند کرد، آن گزینش را مردم بپذیرند و مورد قبول مردم قرار بگیرد؛
این خیلی مسئله‌ی مهمی است.
بنابراین سطح #مجلس_خبرگان، بالاترین سطح انتخاب است»[۳]
مجلس خبرگان رهبری، جای مسائل جناحی نیست
«مجلس خبرگان رهبری جای مسائل خطی و جناحی و دسته‌بازی و گروه‌بازی نیست؛
هدف این مجلس و آن مقصود و غرضی که برای آن به وجود آمده، یک مسئله‌ی کاملاً عمومی و ملی است.
مسئله‌ای نیست که انگیزه‌های جناحی و خطی و مخالفتهای سلیقه‌ای و اینها حق داشته باشند که در کار این مجلس دخالت کنند.
این مجلس بالاتر از این حرفهاست.
بنابراین صاحبان عقاید و سلایق سیاسی میتوانند در همه جا، از جمله در این مجلس حضور داشته باشند؛
لیکن جای اعمال این اغراض و این جناح و خطگراییها اینجا نیست.
باید از این انگیزه‌های جناحی جداً پرهیز کرد.»[۴]
مجلس خبرگان رهبری، صندوق ذخیره‌ی ارزىِ معنوىِ نظام
«مجلس خبرگان در حقیقت یک پشتوانه‌ی عظیمی برای نظام است؛
مثل صندوق ذخیره‌ی ارزىِ معنوىِ نظام.
یک پشتوانه و یک ذخیره‌ی معنوی است که باید حاضر باشد، آماده باشد، پابه‌کار باشد و به‌روز باشد برای هنگام لازم و مورد نیاز؛
همچنان که کشورها نیروهای مسلحشان را آماده نگه میدارند، سالهای متمادی در پادگانهایشان هستند و عملاً کاری انجام نمیدهند؛ لیکن برای لحظه‌ی مورد نیاز به‌روز و آماده نگه میدارند.
مسئله‌ی مجلس خبرگان، یک چنین چیزی است.
اگر این مجلس نباشد، در آن ساعت فقدان و خلأ رهبری، هیچ دست و انگشتی گره‌گشای مشکلی که پیش خواهد آمد، نخواهد بود.
این، آن مجلسی است که کار آن در لحظه‌ی بحران و در لحظه‌ی لزوم گره‌گشایی اساسی است.
این مجلس باید همیشه باشد، همیشه آماده‌ی به کار باشد، متوجه اوضاع باشد، مسائل جاری، مهم و اساسی کشور را دائماً مورد سنجش قرار دهد و برای آن لحظه‌ای که نیاز هست، آن کار اصلی خودش را ـ که انتخاب رهبری است ـ انجام دهد.
این، اهمیت مجلس خبرگان را نشان میدهد.
در لحظه‌ی بحران، نقش‌آفرینی منحصر به این مجلس است
قانون اساسی، مردم را به شکل انتخابات خبرگان، به طور کامل در متن قضیه وارد کرده است؛
مردم انتخاب میکنند، این ذخیره‌ی معنوی را برای کشور ایجاد میکنند و این ذخیره‌ی معنوی در هنگام لزوم، کاری را که باید انجام بدهد، انجام میدهد.»[۵]
مجلس خبرگان رهبری، مایه آرامش جامعه
«دو انتخابات مهم در این مجلس [خبرگان] انجام میگیرد:
یکی انتخاب بهوسیلهی مردم که معتمدین خودشان را معیّن میکنند و انتخاب میکنند.
انتخاب دوّم، انتخاب رهبری.
دو انتخاب در اینجا وجود دارد؛ یعنی مجلس خبرگان مظهر حضور مردم و مظهر مردمیبودن و دخالت آراء مردم و سلایق مردم است؛ هیچ نهاد دیگری را ما به این شکل نداریم که دو انتخاب در دل آن وجود داشته باشد که نشاندهندهی ارادهها و نیّتهای مستقل باشد.
انتخاب دوّم هم انتخاب رهبری است؛ در اینجا تفاوتش با سایر انتخابهای جمعی این است که اینجا ملاک و معیار عبارت است از فقه؛ یعنی ارزشهای اسلامی. بنابراین انتخاب آنها انتخابی است برای حاکمیّت ارزشهای اسلامی، برای اجرای احکام اسلامی، برای تحقّق اسلام در واقعیّت زندگی.
ادیان الهی نیامدهاند که فقط در اذهان باقی بمانند؛ باید در واقعیّت زندگی تحقّق پیدا کنند.
خب، این ابزار و وسایلی لازم دارد؛ اینجا این ابزار، مجلس خبرگان است که از این طریق تضمین میکند حاکمیّت ارزشهای الهی را و اجرای احکام الهی را و حاکمیّت دین خدا را و حاکمیّت اسلام را.
بنابراین، این مجلس همچنین مظهر آراء مردم و مردمسالاری دینی یا مردمسالاری اسلامی هم هست؛ یعنی مظهر مردمسالاری اسلامی بهطور کامل و تام و تمام در واقع این مجلس است؛ اهمّیّت مجلس اینجا است.
وقتی این مجلس تشکیل میشود و آمادگی خود و استقلال فکری خود و آگاهی خود را نشان میدهد، این موجب سکینه و آرامش در دلهای مؤمنین میشود؛ در واقع این سکینهی الهی، سَرریز میشود از این مجلس به داخل جامعه.»[۶]
وظایف مجلس خبرگان رهبری
- واسطه بین مردم و مسئولین و تبیین حقایق
«مجلس خبرگان متشکّل از بزرگان و علما و شخصیّت‌های موجّه در استانها هستند؛ میتوانند تأثیر بگذارند، میتوانند حرف مردم را بشنوند و آن را در اینجا مطرح کنند؛
مجلس خبرگان یک واسطه‌ای بشود بین خواسته‌های مردم و بین مسئولین محترم دولتی یا قضائی.
یا اینکه حقایق را، مطالب مهم را، با توجّه به جایگاه خبرگانی خودشان و شخصیّت حقیقی خودشان برای مردم تبیین کنند؛
وظیفه‌ی اصلی ما عبارت است از تبیین؛ باید تبیین کنیم
آن شکلی که برای مردم آگاهی به‌وجود بیاید، برای مسئولین تنبّه به راه‌حل‌ها به‌وجود بیاید، آن شکل بسیار مطلوب است.
بنابراین در مورد مجلس خبرگان، عرض ما این است که مصلحت‌اندیشی‌های شخصی رعایت نشود؛ رودربایستی‌ها رعایت نشود؛ مرّ حقیقت و آنچه وظیفه‌ی انسان است که باید در مقابل خدای متعال انسان جواب بدهد، آن را در نظر بگیریم؛ متوجّه سؤال پروردگار باشیم.»[۷]
- هم اندیشی درباره مسائل گوناگون جامعه و گفتمان سازی
این [مجلس خبرگان] را خدای متعال هدیه کرده است به این کشور.
جمعی از علمای دین و روحانیّون معتبر و محترم که مورد اعتماد ملّت قرار دارند دور هم جمع میشوند و این یک ظرفیّت عظیمی را به وجود می‌آورد؛
این کار بزرگی را میتواند انجام بدهد.
نمیشود انتظار داشت که بنشینند منتظرْ که آن مسئولیّت مصرّح در #قانون_اساسی [همان انتخاب رهبری] پیش بیاید آن را عمل کنند؛ نه، خیلی کارهای دیگر میتوانند انجام بدهند.
میتوانند در مسائل گوناگون #هم‌اندیشی کنند؛ میتوانند نسبت به یک نقطه از مسائل کشور متمرکز بشوند و آن را دنبال کنند.
شما میتوانید روی افکار عمومی اثر بگذارید؛ وقتی افکار عمومی شکل گرفت، یک گفتمانی در جامعه نسبت به یک مسئله‌ای به وجود آمد، این بهطور طبیعی مجریان و قانون‌گذاران و دست‌اندرکاران را به دنبال خود خواهد کشاند.
وقتی شما در مورد یک عنوانی از این عناوینِ مهمّ اساسیِ انقلاب به یک نتیجه‌ای رسیدید، این را باید تبدیل بکنید به #گفتمان .»[۸]
- هم اندیشی و مطالبه گری
«در مجلس خبرگان می توان یک هیئت اندیشه‌ورزی را تصوّر کرد که وظیفه‌ی این هیئت اندیشه‌ورز این باشد که یک نگاه کلانی بکند به مسیر انقلاب از اوّل تا امروز.
خب، این انقلاب یک اهدافی داشته است، یک حرکتی شروع شده است به سمت اهداف؛ نگاه کنند تا ببینیم که به این اهداف چقدر نزدیک شده‌ایم، به کدامش نزدیک شده‌ایم،
در مورد کدام هدف توقّف داشته‌ایم، در مورد کدام هدف پس‌رفت داشته‌ایم.
و اگر چنانچه در مواردی یک‌چنین چیزهایی را مشاهده کردیم، این مجلس مطالبات خودش را بر اساس آن تنظیم کند.
مجلس خبرگان بایستی مطالباتی داشته باشد از دستگاه‌های مختلف؛ این مطالبات میتواند بر اساس این مطالعه تنظیم بشود.»[۹]
- تبیین جایگاه مجلس خبرگان و علت دشمنی مخالفان
«تبیین منطقی، مستدل و مستمر جایگاه مجلس خبرگان برای افکار عمومی به خصوص برای نسل جوان از وظایف اعضای مجلس خبرگان است. تبیین صحیح جایگاهِ تعیین‌کننده‌ی مجلس خبرگان، مردم را با شوق و اشتیاق به پای صندوق‌های رأی در انتخابات این مجلس می‌آورد؛
البته اعضای این مجلس، شأنیت علمایی نیز دارند که وظایف سنگین دیگری را متوجه آنها میکند.
دشمنی‌ها با مجلس خبرگان از جنس دشمنی با اصل جمهوری اسلامی است. بعضی دشمنی‌ها با جمهوری اسلامی مربوط به مسائل سیاسی و مواضع آن در قبال موضوعی مانند #فلسطین است؛ اما بعضی دشمنی‌ها با ذات نظام است چرا که این نظام در مقابل افراد معتقد به نسخه غرب که با هر گونه دخالت دین در مسائل اجتماعی مخالفند و یا در برابر سردمداران لیبرال دموکراسی که پشت پرچم دروغین آزادی و دموکراسی، نقشه سلطه و غارت منابع دنیا را کشیدهاند، ایستاده و با قرار دادن «مردمسالاری و آزادی» در کنار «دین» نقشه آنها را بهم زده است.
با تبیین این علت اصلی، دیگر کسی نباید در فضای مجازی و غیر از آن، بگوید جمهوری اسلامی برای خود دشمن می‌تراشد زیرا این ذات مردمسالاری دینی است که موجب ابطال نقشه‌های بدخواهان و عامل دشمنی آنها است.»[۱۰]
- جهاد تبیین و حضور در میان جوانان
«شأن دوم اعضای مجلس خبرگان شأن علمایی آنها است
بنیه مردمیِ قوی جمهوری اسلامی و ارتباط و اتکاء مردم و نظام به یکدیگر، ثروتی ملی، حقیقتی غیرقابل کتمان و بی‌نظیر یا لااقل کم‌نظیر در دنیا است.
علما فارغ از داشتن یا نداشتن مسئولیت دولتی، برای حفظ این سرمایه عظیم وظایف سنگینی دارند که مهمترین آن #جهاد_تبیین است، ضمن اینکه «تقوا، صداقت، پاکدستی، پرهیز از موارد شبهه‌ناک، انگیزه خدایی و دعوت کردن با عمل نه فقط با زبان» مردم را دلگرم و خاطرجمع میکند.
شما علما باید با جوانان و دانشجویان مرتبط شوید و در مراکز دانشجویی حضور پیدا کنید. با حرف نو، بیان نو و منطق نو، با جوانان گفتگو و گره‌های ذهنی آنها را باز کنید البته در برابر شبهاتی هم که پاسخ آنها را نمی‌دانیم بگوییم نمی‌دانم یا باید بررسی کنم.
تشکیل حلقه‌های معرفتی از فضلای جوان و پُر شمار و صاحب‌فکر در شهرهای مختلف با محوریت علمای بزرگ و اعضای مجلس خبرگان گامی دیگر برای ارتباط مؤثر با جوانان است و از شبهه هم نباید رنجید و همچنانکه مرحوم شهید مطهری خودش شبهه و پاسخ آن را کشف می‌کرد، باید برای مواجهه با شبهه آماده شد.»[۱۱]
شرایط نامزد اصلح در انتخابات مجلس خبرگان
«نکته‌یی که مهم است، این است که ملت در انتخاب #خبرگان ، باید با #بصیرت عمل کند.
چشمهایتان را باز کنید، از خدا مدد بخواهید و ببینید که چه کسانی را انتخاب می‌کنید.
افراد صالح، مؤمن، لایق،
افرادی که میتوانند مصلحت دین و دنیای مردم را تشخیص بدهند،
افرادی که دارای تقوای کافی هستند و آنها را از لغزش باز می‌دارد،
افراد عالم، انقلابی
و کسانی را که تجربه‌ی سالهای گذشته نشان داده است که در خط درست حرکت کرده‌اند و راه درست را شناخته‌اند،
انتخاب کنید. این، چیز خیلی مهمی است.»[۱۲]
————————————————-
[۱] . بیانات مقام معظم رهبری در تاریخهای ۲/۸/۱۳۸۵ و ۱۹/۱۰/۱۳۹۴
[۲] . بیانات مقام معظم رهبری در ۲۰/۱۲/۱۳۹۴
[۳] . بیانات مقام معظم رهبری در ۲۲/۹/۱۳۸۵
[۴] . بیانات مقام معظم رهبری در ۹/۶/۱۳۸۵
[۵] . بیانات مقام معظم رهبری در ۹/۶/۱۳۸۵
[۶] . بیانات مقام معظم رهبری در ۱۲/۶/۱۳۹۴
[۷] . بیانات مقام معظم رهبری در ۲۰/۱۲/۱۳۹۴
[۸] . بیانات مقام معظم رهبری در ۶/۳/۱۳۹۵ و ۳۰/۶/۱۳۹۶
[۹] . بیانات مقام معظم رهبری در ۳۰/۶/۱۳۹۶
[۱۰] . بیانات مقام معظم رهبری در ۴/۱۲/۱۴۰۱
[۱۱] . بیانات مقام معظم رهبری در ۴/۱۲/۱۴۰۱
[۱۲] . بیانات مقام معظم رهبری در ۱۳۶۹/۶/۲۱
