درخواست کمک یک مرجع تقلید از سرمایه داران انزلی
سند زیر مربوط به اوایل سال ۱۳۵۵ شمسی است که در آن اشاره شده است به درخواست آیت الله العظمی گلپایگانی از مراجع معظم تقلید از آیت الله سید ابوطالب پیشوایی ـ امام جمعه بندر انزلی ـ برای جمع آوری کمک جهت مسلمانان لبنان.
مرتضی عبدالهی
سند زیر مربوط به اوایل سال ۱۳۵۵ شمسی است که در آن اشاره شده است به درخواست آیت الله العظمی گلپایگانی از مراجع معظم تقلید از آیت الله سید ابوطالب پیشوایی ـ امام جمعه بندر انزلی ـ برای جمع آوری کمک جهت مسلمانان لبنان.
آنچه که در این سند اهمیت دارد اولا: کمک خواستن یک مرجع دینی و توجه او به موضوعات و گرفتاریهای مسلمانان دیگر کشورها آن هم در سالهایی که هنوز خبری از تشکیل حکومت اسلامی در ایران نبود. ثانیا: این درخواست از طرف آیت الله گلپایگانی برای شخصیتها و بزرگان دینی مردمی برخی شهرستانها فرستاده شده است که از جمله این افراد، آیت الله پیشوایی عالم بزرگ انزلی است، و این نشان از جایگاه آیت الله پیشوایی نزد مراجع تقلید از یک طرف و محبوبیت آنها نزد مردم از طرفی دیگر است. ثالثا: مقدار پولی که برای کمک از طرف تعداد محدودی از خیرین انزلی در نظر گرفته میشود ـ در آن سالها ـ قابل ملاحظه است و این هم نشان از روحیه کریمانه و غیرت دینی بالای این افراد است که به عالمان سلیم النفس خود اطمینان دارند و در راه یاری دین خدا آنان را یاری می نمایند.
رابعا: اما نکته ای متمایز که در بررسی و شیوه خوانش اسناد، مهم است، نحوه تهیه گزارش و اهداف تنظیم آن است. آنچه که برای ساواک و نیروهای امنیتی زمان طاغوت مهم بود، برخورد با مجامع، فعالیتها و افراد تاثیرگذار دینی بود و در بررسی اسناد، کاملا واضح است که ساواک به طور دقیق به تهیه گزارش از آنها می پرداخت. در عوض مثلا اگر گزارشات ساواک از جلسات کلوپهای فراماسونری و تشکیلات تابعه شان را در مرکز و شهرستانها بررسی کنید، به اشکالات جدی در نحوه گزارش دهی آنان برخورده می شود که این نشان از کلی بودن و در بسیاری موارد، فرمالیته بودن نظارت آنها بر آن گروه ها را نشان می دهد. ساواک معمولا برای اطلاع از ماهیت و روش و برنامه گروهها و افراد مذهبی از چند طریق وارد عمل می شد که دقیقترین آنها نفوذ به داخل خود گروه و استفاده از عناصری سست عنصر که معمولا از رده های بالای گروه و عناصر نزدیک به محوریت حرکتها انتخاب می شدند و از طریق تهدید و یا تطمیع و جذب آنان، اقدام به تهیه گزارش و بعدا مشاوره و ضربه به آنان استفاده می کرد.
با مطالعه دقیق سند زیر، به روشنی به این نکته می توان پی برد که نفوذ، بیشترین ضربه را به حرکتهای انقلابی و مردمی در پیش از انقلاب زد و البته به دلیل برخی مسائل، از ذکر جزئیات بیشتر درباره این سند خودداری می کنیم و فقط به ذکر همین نکته کلی بسنده می کنیم که نفوذ نیروهای طاغوتی چقدر توانست به مجامع و افراد مذهبی و انقلابی ضربه وارد کند و باید به این مسئله مهم توجه شود و در اسناد آینده نکات بیشتری در این باب ذکر خواهد شد.
«تلفنگرام ۱۰/۲/۳۵[۲۵]
اطلاع تائید شده حاکی است که آقای آیت الله گلپایگانی[۱] مقیم شهرستان قم طی نامه ای که برای پیشوایان مذهبی کلیه شهرستانها از جمله آقای حاج سید ابوطالب پیشوایی امام جمعه شهرستان بندر پهلوی[۲] ارسال داشته درخواست نموده برای کمک به مسلمانان لبنان پول جمع آوری و از طریق بانک صادرات به حساب ایشان در بانک صادرات قم حواله نمایند. آقای پیشوایی ضمن ارجاع ماموریت فوق به آقایان حاج احمد فرخ نیا قماش فروش ـ حاج یوسف مشهودی فروشنده شن و ماسه و پیمانکار و حاج مهدی ببری پیمانکار و کارشناس دادگستری مبلغ یک هزار ریال نیز شخصا پرداخت نموده است. آقایان یاد شده فوق ضمن تهیه لیستی از مشخصات ۱۵ نفر افراد سرمایه دار و خیّر قصد دارند مبلغ ۱۵ هزار تومان جمع آوری و به بانک صادرات قم به حساب آقای گلپایگانی حواله نمایند.
مقرر فرمایید هرگونه نظری در این باره می باشد، امر به ابلاغ فرمایند.
گوینده: تفضلی
گیرنده: کاوه
شماره ۱۲۹/هـ – ۱۰/۱/۳۵[۲۵]
[امضا] تفضلی
لیست افرادی که قرار است پول بدهند جهت اطلاع رهبر عملیات:
- حاجی سالیانی
- حاج یوسف مشهودی
- آقای بازرگان
- حاجی لطیف زاده
- حاجی خائفی[۳]
- حاج عوض فتحعلی زاده. [او] شخصا اظهار داشت از دو نفر دیگر که خودم می شناسم مبلغ دو هزار تومان دریافت و جمعا سه هزار تومان خواهم داد.
- آقای هماپور
- آقای مظلوم. [شغل:] حق العمل کار
- آقای حیات بخش
- آقای بنی یعقوب
- حاجی اسماعیل رمضان خواه. [شغل:]چوب فروش
- حاجی ببری»[۴]
———————————————————-
[۱] . آیت الله العظمی سید محمدرضا گلپایگانی از مراجع تقلید قم.
[۲] . بندر انزلی
[۳] . برادرِ بزرگتر آیت الله شیخ عبدالله خائفی.
[۴] . انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (استان گیلان)، ج۲، ص۲۰٫