زندگینامه آیت الله شیخ محمد ازهدی لاکانی

زندگینامه
آیت‌الله شیخ محمد لاکانی در ۲۸ صفر سال ۱۳۳۱  هـ .ق برابر با ۱۷ بهمن ۱۲۹۱ه‍ .ش در نجف اشرف، دیده به جهان گشود. پدرش، آیت‌الله حج شیخ مهدی لاکانی از شاگردان آیات عظام: آخوند خراسانی، سید محمدکاظم یزدی و شیخ‌الشریعه اصفهانی بود که در سال ۱۳۳۸ هـ .ق به دستور سید محمدکاظم یزدی ـ صاحب ‌عروه‌الوثقی ـ به همراه خانواده‌اش راهی گیلان گردید. محمد پس از فراگیری تحصیلات جدید، به علوم حوزوی روی آورد و ادبیات و بخشی از سطح را در رشت نزد حضرات آیات: شیخ حسن رشاد، شیخ حسن ساروغ، میرزا محمدتقی، شیخ ابوطالب شفتی، شیخ احمد طاهری و پدر بزرگوارش آموخت. سپس در سال ۱۳۱۰ هـ .ش به شوق فراگیری بیشتر علوم حوزوی، رهسپار حوزه علمیه قم شد و پس از مدتی، برای آموختن دروس معقول، به تهران رفت. در آنجا به مدت ۲ سال و اندی از محضر بزرگانی همچون: میرزا هاشم آشتیانی و حاج شیخ محمدرضا فلسفی بهره برد. وی در سال ۱۳۱۶ هـ .ش به قم بازگشت و دروس فقه و اصول، فلسفه و کلام را در محضر آیات عظام: سید صدرالدین صدر، سید محمدتقی خوانساری، سید محمد حجت کوه کمره‌ای و حاج شیخ مهدی مازندرانی گذراند.آیت‌الله لاکانی در سال ۱۳۲۲ هـ .ش، برای زیارت عتبات عالیات، راهی نجف اشرف گردید و به مدت ۶ ماه در دروس آیات عظام: ابوالحسن اصفهانی و آقا ضیاءالدین عراقی شرکت جست و پس از موفقیت در آزمون علمی، درجه اجتهاد را از ایشان دریافت کرد. سپس به قم بازگشت و به مدت ۷ سال از دروس خارج فقه و اصول آیت‌الله العظمی سید حسین بروجردی بهره‌مند گردید. آیت‌الله لاکانی هم‌زمان با تحصیل، به نگارش و تدریس رسائل، مکاسب، کفایه، شرح منظومه و شرح تجرید پرداخت.در سال ۱۳۲۸ هـ .ش پس از زیارت بیت‌الله الحرام و مدینه منوره، به نجف اشرف رفت و از حضرات آیات: اراکی و سید ابوالحسن اصفهانی، اجازه اجتهاد دریافت کرد. سپس به قم بازگشت. و به تدریس و تالیف مشغول گردید و تعداد زیادی از محصلین گیلانی و غیر گیلانی از محضر درسش استفاده نمودند.
ایشان علاوه بر اجازه اجتهادی که از مرحوم آقای سید ابوالحسن اصفهانی و آقای ضیاء عراقی وآقا سید محمد حجت کوه کمره ای گرفت از آیت الله بروجردی نیز اجازه اجتهاد مطلق دریافت کرده و وکیل تام الاختیار ایشان در استان گیلان بودند. اندکی بعد به دلیل بیماری پدر، راهی رشت شد. با درگذشت پدر، ناگزیر شد در آنجا ماندگار گردد. وی در رشت مدیریت مدرسه علمیه مستوفی را بر عهده گرفت و به تدریس، نگارش، تبلیغ و اقامه نماز جماعت پرداخت.

هم‌زمان با آغاز نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی، آیت‌الله لاکانی با ساختن مساجد در کنار مراکز فساد، در برابر تبلیغات ضد دینی رژیم پهلوی ایستاد. افزون بر آن، به ساخت مهدیه، بیمارستان، بازسازی بقعه‌های بزرگان عرفان پرداخت. وی در کنار تحصیل علوم حوزوی به فراگیری علوم جدید نیز پرداخت و موفق گردید مدرک دکترا را در رشته حقوق به دست آورد.آن فقیه فرزانه سرانجام در ۸ شوال ۱۴۲۱ هـ .ق برابر با ۱۴ دی ۱۳۷۹ هـ .ش در ۹۰ سالگی در رشت، زندگی را بدرود گفت.پیکر پاکش پس از تشییع بی‌سابقه مردم و نماز گزاردن شاگردش، آیت‌الله صادق احسان‌بخش در بقعه خواهر امام رشت به خاک سپرده شد.

فعالیت های حوزوی
مقدمات:
آیت الله شیخ حسن رشاد، ادبیات و منطق، رشت؛
آیت الله ابوطالب شفتی، ادبیات و منطق، رشت؛
آیت الله احمد طاهری، ادبیات و منطق، رشت؛
آیت الله مهدی لاکانی، ادبیات و منطق، رشت؛
حاج شیخ حسن ساروغ، ادبیات و منطق ،رشت.
سطح و خارج:
آیت الله العظمی سید محمد حجت کوه کمری، فقه و اصول، قم؛
آیت الله العظمی سید محمد تقی خوانساری، فقه و اصول، قم؛
آیت الله العظمی سید محمد حسین بروجردی، فقه و اصول، ۷سال، قم؛
آیت الله العظمی بروجردی، فقه( بحث اجاره)، ۵ / ۲ سال، قم؛
آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی، ۶ ماه، نجف اشرف؛
آیت الله العظمی سید آقا ضیاء عراقی، ۶ ماه، نجف اشرف.
فلسفه و کلام:
حاج میرزا مهدی مازندرانی، قم؛
حاج میرزا هاشم آشتیانی، منظومه و شوارق و شرح تجرید و اسفار ۵ / ۲ سال، تهران؛
حاج شیخ محمد رضا فلسفی، منظومه و شوارق و شرح تجرید و اسفار، ۵ / ۲ سال، تهران؛
میرزا مهدی آشتیانی.)

از نگاه دیگران
آیت الله العظمی سید حسین بروجردی در وصف آیت‌الله لاکانی در اجازه‌نامه اجتهاد فرموده است: «العالم العامل و الفاضل الکامل المجتهد الورع التقی العازل فخر المحققین، رکن الاسلام و المسلمین جامع المعقول و المنقول عین اعیان العلماء و الفحول الحاج شیخ محمد اللاکانی دام ظله… حرّی و بانّ یجیز و اجل شأن ان یستجیز یحرم علیه التقلید…». (پرونده تحقیقاتی، ص ۱۵)

مسئولیت ها
۱- نماینده آیت الله العظمی بروجردی در گیلان؛
۲ – نماینده آیت الله العظمی میلانی؛
۳ – نماینده آیت الله العظمی حجت؛
۴ ـ مدیر مدرسه علمیه مستوفی، رشت.

فعالیت ها:
۱ – پس گیری مدارس علمیه هاشمی، نایب صدر، جامع، صالح آباد و…از رژیم پهلوی و سامان دهی آن ها؛
۲ – ساخت مساجد در کنار مراکز فساد برای مقابله با آن مراکز؛
۳ – ساخت مهدیه؛
۴ – ساخت بیمارستان ۲۰۰ تخت خوابی دکتر حشمت، رشت؛
۵ – ساخت مسجد بزرگ قایمان، رشت؛
۶ – اعزام روحانیون به مناطق گوناگون برای ارشاد و راهنمایی مردم؛
۷ – باز سازی بقعه مرداب شاه آقا پیرو علی، بقعه دانا علی، دانا پیر و شیخان، بهران رشت؛
۸ – امام جماعت مسجد قایمان، رشت؛
۹ – امام جماعت مسجد حاج صمد خان، رشت؛
۱۰ – امام جماعت مسجد خواهر امام، رشت.

آثار بر جای مانده
کتاب ها:
۱ – ولایت فقیه؛
۲ – شرح فراید الاصول، اصول؛
۳ – شرح کفایه الاصول، اصول؛
۴ – شرح مکاسب، فقه؛
۵ – قواعد فقهی و اصولی.
مقالات  و رساله ها:
۱ – رساله در اشتباهات شهید ثانی؛
۲ – رساله در اشتباهات شیخ انصاری؛
۳ – رساله در قطع و ظن؛
۴ – رساله در برائت و اشتغال؛
۵ – رساله در استصحاب؛
۶ – رساله در تعادل و تراجیح؛
۷ – رساله در شکوک؛
۸ – رساله در قاعده لاضرر؛
۹ – رساله در رضاع؛
۱۰ – رساله در قاعده من ملک؛
۱۱ – رساله در جمع بین اصاله الوجود؛
۱۲ – رساله در بحث نفس؛
۱۳ – رساله در اعتقادات؛
۱۴ – رساله در علم اخلاق؛
۱۵ – رساله در علم درایه؛
۱۶ – رساله در علم منطق؛
۱۷ – رساله در علم فلسفه؛
۱۸ – رساله در علم اصول؛
۱۹ – رساله در علم فقه؛
۲۰ – رساله در کُر و حلّ اختلافات اقوال و جمع بین روایات؛
۲۱ – رساله در اقتباسات آخوند از دیگران؛
۲۲ – رساله در عصاره دوره منطق و معقول و فقه و اصول؛
۲۳ – رساله در جمع بین الرأیین.