آیا کتاب اسنادی جبهه ایرانی ـ انقلاب جهانی درباره نهضت جنگل، اعتبار علمی دارد؟

میثم عبدالهی

به تازگی فردی به نام آقای گودرز رشتیانی، در صفحه اینستاگرامش با نوشتن یک یادداشت کوتاه، نسبت به نهضت جنگل و رهبر آن توهین کرده و نسبت های زشتی به آن مرد بزرگ و قهرمان ملی ایرانیان داده، مطابق با اسناد و منابع نهضت جنگل از اساس کذب است. (ر.ک. «انتشار اسناد مهمی درباره جنبش جنگل»، صفحه اینستاگرام گودرز رشتیانی ، به آدرس:  https://www.instagram.com/p/C0W-pa5MqbH/?igshid=NTc4MTIwNjQ2YQ==)

نام جمهوری میرزاکوچک «جمهوری شورایی سوسیالیستی ایران» نبود، بلکه «جمهوری شورایی ایران» بود.

وی به بهانه انتشار یک کتاب اسنادی درباره نهضت جنگل، علیه این نهضت سخن نمود، آن کتاب را معرفی نموده و محتوای آن را مورد واکاوی علمی قرار داده تا میزان اعتبار کتاب روشن گردد. کتاب با مشخصات کتابشناسی زیر منتشر شد:

جبهه ایرانی ـ انقلاب جهانی: اسنادی درباره تجاوز و تهاجم شوروی به گیلان ۱۹۲۰=۱۹۲۱، تالیف و تدوین: مویسی آرونوویچ پرسیتس، با همکاری: ک.م. آندرسون، س.م. مایر (مدیرمسئول)، آ.و. پانسوف، آ.ی. فورسف، و.ن. شپلوف، ناظر علمی: ت.آ. کنیاشکین، ترجمه: دکتر محمد نایب‌پور، نگارستان اندیشه، تهران، اول، ۱۴۰۲، ۶۰۶ص، وزیری، شومیز.

این کتاب از زبان روسی به فارسی ترجمه شده. از گرداورند روس، کتابی دیگر با عنوان بلشویکها و نهضت جنگل به زبان فارسی ترجمه شده بود. این کتاب شامل ۲۷۳ سند از آرشیو دولتی شوروی بعد از فروپاشی آن رژیم، توسط مراکز مطالعاتی روسیه منتشر گردید. ظاهرا اصل این کتاب در سه جلد بوده و این کتاب، گلچینی از آن سه جلد است.

ابتدای کتاب، دو مقدمه درج شده: اولی، ص۷-۱۱، شامل شرح حال و معرفی آثار مویسی آرونوویچ پرسیتس به قلم آ.و. پانسوف که تاریخ مرگ پرسیتس را نیز درج کرده است، مقدمه دوم هم پیشگفتار کنیاشکین، سردبیر، ص۳۱-۴۷ ، است و درباره محتوا کتاب و اسناد توضیحاتی درج نمود. این دو مقدمه را مترجم عینا ترجمه کرد. در ابتدای کتاب فهرست تفصیلی اسناد درج شده و سپس متن اصلی اسناد، از ص۴۹ تا ۵۶۷، قرار دارد. در آخر نام اشخاص قرار دارد و آن را به ترتیب الفبای روسی درج نمود و تغییری در آن نداد و سپس فهرست اعلام قرار دارد.

در شناسه کتاب، نام «مویسی آرونوویچ پرسیتس» به عنوان «تالیف و تدوین» ثبت شده که با امر «گرداوری» اسناد تاریخی این کتاب در تنافی است و روشن میکند اسناد این کتاب از ذ/هن این فرد روس و همکارانش تراوش کرده و ارتباطی با نهضت جنگل ندارد. این اعترافی است که مترجم و ناشر آن را انجام و تایید کرده اند.

علی رغم حجم زیاد کتاب در سراسر آن، حتی یک تصویر از اصل اسناد وجود ندارد.. دلیلی بر این امر که اصالت اسناد این کتاب را تایید کند، یافت نشده است.

این کتاب، سرنوشت عجیبی داشت و مراحل دریافت مجوز چاپ و نشر، به خاطر عدم اعتبار علمی، مدت ۵ سال طول کشید. از سال ۱۳۹۷ برای دریافت مجوز اقدام نمود، در سال ۱۴۰۰ با همین مشخصات و طرح جلدی دیگر منتشر شد و چاپ اول آن در شمارگان بسیار محدود چاپ ولی چیزی از آن توزیع نگشت تا در نهایت به سال ۱۴۰۲ چاپ اول، با طرح جلد جدید منتشر شد و روی آن چاپ اول درج شده است. چند نسخه از  چاپ ۱۴۰۰را هم این زمان توزیع نمودند.

جبهه ایرانی – انقلاب جهانی- سال ۱۴۰۰ – طرح جلد

ناشر درباره این کتاب حجیم مقدمه ننوشته و هیچ توضیحی نداده و حتی مترجم هم برای کتاب مقدمه یا موخره ای درج نکرده و صرفا به ترجمه مقدمه مولف و سایر محققین بسنده شده است. ظاهرا نسخه روسی این کتاب، اولین بار بعد از فوت گرداورنده، چاپ گردید. ابهامات بسیاری درباره این کتاب وجود دارد که لازم بود ناشر و مترجم درباره آنها توضیح دهند.

دو گروه از ساختن این کتاب، نفع می بردند: اول. عده ای از عوامل تاریخنگاری انگلیسی تا نهضت جنگل و میرزا کوچک جنگلی را جریانی وابسته به شوروی و کمونیست معرفی کرده و اقدام انگلیس و رضاخان در سرکوب نهضت را ماله بکشند. دوم. فسیل های تاریخنگاری چپ مارکسیستی که برای انتساب این نهضت به خودشان تلاش می کنند تا آن را به نفع خودشان مصادره کنند.

کتاب جبهه ایرانی – انقلاب جهانی- سال ۱۴۰۰ – پشت جلد سال ۱۴۰۰

متن کامل برخی از اسناد این کتاب در منابع اصلی سه گانه نهضت جنگل، خصوصا کتاب سردار جنگل، چاپ شده و با تطبیق این اسناد می بینیم که در این کتاب، اضافات و کاهش بسیاری در اسناد به نفع شوروی به این کتاب ایجاد شده که در هیچ کدام از منابع نهضت نهضت این روایت وجود ندارد.

یکی از معروف ترین اسناد و مکاتبات میرزا کوچک و نهضت جنگل، نامه اعتراضی اش به لنین بود که در کتاب جبهه ایرانی ـ انقلاب جهانی به عنوان سند شماره ۶۹ (ص۱۶۰-۱۶۲) درج شده است. متن کامل این نامه، با تفاوت اندکی در نقل کلمات، در این منابع سه گانه مندرج است و جزییات این سند، مورد اجماع منابع نهضت قرار دارد: سردار جنگل، ابراهیم فخرایی، ص۲۷۹-۲۸۳؛ قیام جنگل، میرزا اسماعیل جنگلی، ص۱۵۱ـ۱۵۸؛ تاریخ انقلاب جنگل، محمدعلی گیلک، ص۳۱۴-۳۱۹٫

متن سند مندرج در کتاب جبهه ایرانی ـ انقلاب جهانی را با متنی که در منابع اصلی سه گانه نهضت جنگل تطبیق دادیم، تقریبا شباهتی به هم ندارند از حیث متن و محتوا ندارند.

این نامه، مفصل است و در کتاب سردار جنگل ۵ صفحه را در بر دارد و موضوعات و مطالب متنوعی از خیانتها و خلف وعده های گوناگونی را که میرزا از بلشوییکها دیده را بر شمر ده و به او معترض شده و باید این رفتار کمونیستها اصلاح شود. ولی در نسخه کتاب جبهه ایرانی ـ انقلاب جهانی این نامه بسیار کوتاه و حدود ۲ صفحه است و اغلب مطالب میرزا را شامل نمی شود.

برخی مطالب را از سوی بلشوییکها در متن نامه اضافه شده که نسبتی با میرزا ندارد.

نامه ها از حیث آغاز و انجام، و محتوا، به هم شباهتی ندارد.

در این کتاب تصویری از اصل سند نامه مغلوط و ادعایی میرزا کوچک به لنین وجود ندارد و هیچ تصویری با مهر و امضای میرزا کوچک وجود ندارد. حتی یک دلیل وجود ندارد که اصالت این سند را تایید نماید.

کتاب جبهه ایرانی – انقلاب جهانی- سال ۱۴۰۰ – شناسه کتاب

شروع نامه در کتاب سردار جنگل با این عبارت است: «هنگامی که قشون فاتح کارگران و دهاقین روسیه به دشمنان شان را شکست داده، مظفرانه به  قلب لهستان پیش می روند و نیروی سرمایه‌داران انگلیس در برابر دستجات متحد ایران و روس عقب می نشینند، خیلی متأسفم از کار کناره‌گیری کرده، مطلبی را متذکر می شوم که ملال آور است. لیکن از ذکرش خودداری نمی توان نمود، چرا که همه در ایران واقع شده اند.» (سردار جنگل، ص۲۷۹)

ولی در کتاب جبهه ایرانی با این عبارت نامه شروع شده: «با اراده مردم ایران، دست دوستی ام را به سوی شما به عنوان میانجی انقلابیون جهان و مبارزان راه آزادی بشریت غارتگران دراز میکنم. من و مردم خویش صادقانه درخواست دارم حضور سخت کوشانه را در خیزش انقلابی و دستاورهای اعلان رویکرذ عدالت جویانه انترناسیونال را در همه کشورهای جهان بپذیرند»! (جبهه ایرانی ـ انقلاب جهانی، ص۱۶۰)

انتهای نامه در کتاب سردار جنگل به این صورت است: من تا رسیدن جواب مساعد به این نامه، به رشت برنخواهم گشت. به منظور حفظ ارتباط حتمی و لازم، دو تن از رفقا میرصالح مظفرزاده و هوشنگ [=گائوک] را خدمت شما فرستادم. کوچک.» (سردار جنگل، ص۲۸۳)

ولی در کتاب جبهه ایرانی با این عبارت متن پایان یافته و از اعضای هیئت ارسالی از سوی میرزا به مسکو یعنی میرصالح مظفرزاده و گائوک اثری نیست و «درود کمونیستی… » هم به نقل از میرزا نسبت داده شده که در منابع نهضت جنگل اثری وجود ندارد. در این قسمت پایانی، دو نوع تحریف به افزیش و هم تحریف به حذف صورت گرفته است: «امیدوارم که درخواست من اجابت شود و از همیاری دریغ نکنید. ضمنا از نتیجه مرا آگاه کنید. درود کمونیستی بر صدر شورای کمیساریای مردمی و ریاست شورای انقلابی جمهوری ایران میرزا کوچک.»!! (جبهه ایرانی ـ انقلاب جهانی، ص۱۶۲)

نامه مجعول و ادعایی میرزا کوچک به لنین که در این کتاب به خاطر حجم تحریف های مختلفی که در آن صورت گرفته، اعتباری ندارد و نمیتوان به آن استناد کرد و طور آشکاری این سند و سایر اسناد این کتاب تحریف شده و توسط تیمی تحریف گر به نفع شورویها و کمونیسم از نو تحریف و بازتولید شده تا روایتی آلوده به مارکسیسم را از چهره آن عالم مجاهد ارائه دهند. 

نتیجه

نامه مجعول و ادعایی میرزا کوچک به لنین که در این کتاب به خاطر حجم تحریف های مختلفی که در آن صورت گرفته اعتباری ندارد و نمیتوان به آن استناد کرد و طور آشکاری اسناد این کتاب تحریف شده و به نفع شورویها و کمونیسم مجدد توسط تیمی تحریف گر از نو تحریف و بازتولید شده تا روایتی آلوده به مارکسیسم را از چهره آن عالم مجاهد ارائه دهند. اینها حتی فراتر از تحریف عمل کردند بلکه دست به «مهندسی در اسناد» زدند که این کار در تاریخنگاری نهضت جنگل بی سابقه است.

تا پیش از این، جریانات مختلف و سیاسی سعی میکردند که در تاریخنگاری، از تحلیلها و تفسیرهای مختلف و تفسیر اسناد و مکاتبات میرزا کوچک و سایر رئوس نهضت، نهضت را به سمت جریان فکری همسو با خودشان بکشانند ولی هیچ وقت در کتاب های شان دست تغییر لفظی در اسناد موجود نزده بودند، ولی این برای اولین بار است که یک جریان فکری و سیاسی که جز نقش مخرب و خیانت و جنایت علیه میرزاکوچک و نهضت جنگل و مردم گیلان، چیز دیگری نداشت، با وقاحت تمام، دست مهندسی در اسناد موجود زده و دارند یک روایت جدید مطابق با انحرافات خودشان میزنند.

جریان چپ در ایجاد فعالیت های تبلیغی علیه دین و روحانیت و شخص میرزاکوچک، انتشار روزنامه های تبلیغاتی و تبلیغ مرام کمونیسم در رشت، ایجاد کودتای داخلی علیه نهضت جنگل و به شهادت رساندن چندین نفر از یاران میرزا کوچک، فرستادن نیروی نظامی به جنگل و تلاش برای به شهادت رساندن میرزا کوچک در جنگل فومنات، اختلاف افکنی و جدا کردن بخشی از بدنه نهضت جنگل و تنها گذاشتن میرزاکوچک، ایجاد فاجعه مهاجرت و فرار ۶۰ هزار نفر از مردم رشت با پای پیاده و بدون داشتن آذوقه به قزوین و تهران که تعداد زیادی از آنها در راه کشته شدند، همکاری با انگلیس برای شهادت میرزا و فرستادن کلانتروف، نماینده سفارت شوروی در تهران همراه با رضاخان در عملیات سرکوب آخر از جنایات این جریان علیه نهضت جنگل است. این جریان بعد از شهادت میرزا کوچک به خدمت رضاخان در آمد و تا سال ۱۳۰۴ برای سلطنت رضاخان مقدمه چینی کرد و با دیکتاتور همراه بود و تا سال ۱۳۲۰ کوچک ترین ناآرامی و بحرانی برای جلاد به وجود نیاوردند. حتی ده درصد مصائبی که این عده برای مردم میرزاکوچک جنگلی در دوران حدود یک و نیم ساله نهضت جنگل ایجاد کردند، علیه رضاخان که به طور رسمی عامل انگلیس بود و با کودتای سوم انگلیسی سوم اسفند ۱۲۹۹ سرکار آمده بود، به وجود نیاوردند.

وقتی که یک سند را که تقریبا از مشهورترین اسناد نهضت جنگل بوده و با یک جستجوی ساده متن کامل آن به راحتی قابل دسترسی برای عموم مردم است و دروغ های شان آشکار خواهد شد و خودشان رسوا میشوند، این گونه تحریف کردند و هر چیزی که خواستند به آن بستند و کم کردند، میزان اعتبار این کتاب روشن گشت. مجموع این کتاب جبهه ایرانی ـ انقلاب جهانی و مجموع اسناد مندرج در آن، اعتباری ندارند.

شما هم به جای این همه رسوایی و نوشتن حرفهای سست و ابلهانه، بهتر است که روزنامه جنگل و مکاتبات میرزا کوچک جنگلی را ببیند تا هم با شخصیت میرزا آشنا شوید و هم اینکه هیچ اثری از تجزیه طلبی در آن وجود ندارد. به جای نوشتن حرف های ابلهانه، کمی هم درباره نهضت جنگل و شخصیت مطالعه کنید و حداقل یکی از منابع مرتبط با نهضت جنگل خصوصا منابع سه گانه را بخوانید.

جمهوری اسلامی ایران میرزاکوچک تازه در خرداد ۱۲۹۹ تاسیس شده بود که اغتشاش و خرابکاری بلشویکهای شوروی و انقلابیهای سرخ آغاز شد. میرزا در تیر ۱۲۹۹ یعنی نزدیک به یک ماه پس از اعلام جمهوری به عنوان اعتراض از رشت به فومن رفت و قبل از حرکت دو نفر نماینده خود را با نامه اعتراضی مفصلی به عنوان لنین به روسیه فرستاد.

میرزا کوچک و نهضت جنگل بزرگترین سد و مانع برای ورود کمونیسم به ایران و گیلان بودند. مدت «جمهوری ایران» میرزا کوچک، فقط حدود ۴۰ روز بود و میرزا در اعتراض به خیانت، عهدشکنی و اقدامات ضددینی بلشوییکها در رشت، جمهوری را پایان داد و رشت را ترک کرد ولی حاضر نشد که حتی یک روز اقدامات ضددینی مارکسیستها به نامش نوشته شود و جمهوری را تمام کرد. در نهایت شوروی ها با انگلیس و عامل شان رضاخان، برای نابودی نهضت جنگل توافق کردند و سفیر شوروی نیروهایش را برای کشتار و سرکوب در گیلان با رضاخان همراه نمود. اگر میرزا کوچک عامل شوروی بود شورویها برای سرکوبی این نهضت وارد عمل میشدند و با انگلیس همپیمان میشدند؟!

شروع نهضت جنگل در تابستان ۱۲۹۴ شمسی همزمان با ابتدای جنگ جهانی اول در ایران و برای کسب استقلال ایران و بیرون کردن قوای متجاوز استعمار انگلیس و روسیه تزاری سالها با قوای نظامی این دولت های متجاوز مبارزه کرد و موفق شد که قوای متجاوز را از در دفعات متعدد شکست دهد.

نهضت جنکل یک نهضت ۷ ساله است و مدت ۵ سال آغازینش به دست هیئت اتحاد اسلام که شورای رهبری نهضت جنگل بود و شامل حدود ۱۰ نفر از بزرگترین فقها و مجتهدین مجاهد رشت اداره شد و میرزا کوچک خودش یک عالم دینی و جوان ترین عضو این شورا و بازوی اجرایی این شورا بود.

اگر این اسناد مرتبط با تاریخ نهضت جنگل است، چرا در این اسناد این کتاب هیچ رد پایی از نام و فعالیت های این علما وجود ندارد و صرفا با نام لنین و کمونیسم و بلشوئیسم مواجه هستیم؟ امکان دارد که آن دوران ۵ سال آغازین حتی در حد یک پاراگراف هم در مقدمه از این اسناد تاریخی سهمی ندارد ولی در عوض کل کتاب به دوران یک و نیم سال پایان نهضت با رویکردی تحریف آمیز و خیانت بار مواجه شده است.

سه شنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۲

سایر مطالب مرتبط 

پاسخ به یک پرسش: آیا هدف نهضت جنگل، تجزیه طلبی و جدا کردن گیلان از ایران بود؟