مقام معظم رهبری: در طول تاریخ، رنگ های گوناگون بر سیاست این کشور پهناور سایه افکند؛ اما رنگ ثابت مردم گیلان، رنگ ایمان بود.
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - Friday 29 Mar 2024
محتوا
بقعه خواهر امام (ع) رشت

بقعه خواهر امام (ع) رشت

محمدمهدی فقیه محمد جلالی (بحرالعلوم) گیلانی
بقعه خواهر امام رشت از آثار دوران صفوی و به احتمال قوی در زمان شاه عباس صفوی بنا شده و بارها با حوادث طبیعی از قبیل باران و برف و زلزله ویران گشته است. این بقعه از آثار تاریخی استان گیلان محسوب می‌شد که متاسفانه به جهت تعمیرات و توسعه، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۶۱، بخش اعظم آن نوسازی و اصالت خود را به کلی از دست داده است.

دوشنبه 22 ژوئن 2020 - 18:55

محمدمهدی فقیه محمد جلالی (بحرالعلوم) گیلانی

 

 

اشاره: این یادداشت با استفاده از سخنان مرحوم آیت الله شیخ محمد لاکانی نگارش یافته است و در اواخر حیات و تولیت ایشان بر بقعه خواهر امام رشت، نوشته شده است. این متن در ضمن کتابی درباره بقعه خواهر امام رشت درج شده که است. چون این متن حاوی اطلاعات مهمی درباره بقعه خواهر امام و تولیت وقت آن مرحوم آیت ایت الله لاکانی است، در اینجا بازنشر می گردد.

***

 

بقعه خواهر امام رشت از آثار دوران صفوی و به احتمال قوی در زمان شاه عباس صفوی بنا شده و بارها با حوادث طبیعی از قبیل باران و برف و زلزله ویران گشته است. این بقعه از آثار تاریخی استان گیلان محسوب می‌شد که متاسفانه به جهت تعمیرات و توسعه، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۶۱، بخش اعظم آن نوسازی و اصالت خود را به کلی از دست داده است.[۱]

این بقعه در قدیم به مزار «لاله شوی» معروف بود و در تاریخ گیلان (عبدالفتاح فومنی) از این نام یاد شده است.[۲]

ملکونوف و فرد ریچارد نیز در سفرنامه‌های خود از این بقعه یاد کرده‌اند.[۳]

قدیمی‌ترین اثر موجود در بقعه، یک لوح سنگی از دورۀ ناصرالدین شاه مبنی بر معاف بودن نانوایان از پرداخت مالیات می‌باشد که طبق تقاضای حاج ملاّ رفیع در شعبان ۱۲۷۲ هـ.ق (۱۸۵۶ میلادی) حکّاکی و بر پایه سمت چپ در ورودی بقعه نصب شده است.[۴] که متن آن در پاورقی آمده است.[۵]

به هر حال، تعمیر بقعه کنونی خواهر امام، با مساعی و زحمات بی دریغ حضرت استاد آیت الله لاکانی ـ اطال الله عمره ـ در سال ۱۳۶۱ شمسی آغاز شده و تاکنون نیز ادامه دارد؛ همانگونه که در تصویر مشاهده می‌شود، این بقعه دارای دو طبقه است که زیرزمین آن جهت پذیرایی عزاداران اباعبدالله الحسین(ع) در ایّام سوگواری استفاده می‌شود.

طبقه همکف به وسیله سه کفش‌کن به مسجد و روضه مطهّر فاطمه أخری(ع) متصل، و در وسط بقعه زیر گنبد، ضریح مطهّر فاطمه طاهر به چشم می‌خورد. ضریح قبلی چوبی و در سال ۱۳۴۵ شمسی با مساعی مردم و سازمان اوقاف و امور خیریه استان به صورت کنونی ـ که از برنج و نقره میباشد ـ تبدیل و نصب گردیده شد.

بالا سر امامزاده، مسجد بسیار بزرگی است که امام جماعت آن، حضرت علاّمه استاد آیت الله حاج شیخ محمّد لاکانی ـ مدظله العالی ـ می‌باشد که یکی از شلوغ‌ترین نماز جماعت شهر، در این مسجد اقامه می‌گردد.

بر فراز بقعه، گنبدی است عرقچینی که برنج کاری شده و ارتفاع آن از سطح بام به شش متر می‌رسد.

مسجد و روضه مطهّر و دفتر هیأت امناء و دیگر امکنه در سال ۱۳۶۱ شمسی مجهّز به شوفاژ که اخیراً گاز هم اضافه شده است.

احداث ۵۴ باب دکان در اطراف بقعه و دو باب خانه برای خادم بقعه و مسجد، باعث رونق بقعه گشته است. در اینجا از شهرداری رشت تقاضا می‌گردد تا نسبت به جمع آوری دستفروش‌ها و وضعیف اطراف بقعه که به بازاری بسیار زشت مبدّل گشته است، اقدامات لازم را مبذول فرمایند.

همچنین مدرسه علمیّه‌ای در جانب شمالی بقعه دایر بود که متأسفانه تعطیل و ساختمان مدرسه اجاره داده شد.

جهت اطلاع از مساحت کلّی بقعه باید گفت که:

مساحت مسجد و بقعه خواهر امام ۱۱۸۲ متر

مساحت کل دکانین متصل به محوطه ۴۹۱ متر

مساحت خانه مسکونی و مدرسه علمیه متصل به محوطه خواهر امام ۲۳۹ متر

مساحت سرویس بهداشتی ۳۹۰

مساحت محوطه بقعه خواهر امام ۲۰۹۵

مساحت دکانین جدا از بقعه خواهر امام ۲۴۰

بنابراین، مساحت کل بقعه خواهر امام، همراه با دکانین جدا و متصل، خانه مسکونی، سرویسهای بهداشتی، حیات، مسجد و بقعه روی هم به ۴۶۳۸ متر می‌رسد.

در پایان، با توجّه به تصاویر پیوستی و گزارش هیأت امنای حرم، بقعه خواهر امام رشت جهت سنگ کاری، آئینه کاری، تعمیر گنبد و فر ۸ صحن بقعه، احتیاج به مساعی مردمان خیّر دارد، از این رو علاقمندان به خاندان اهل بیت(ع) می‌توانند نذورات خود را به شماره حساب ۱۰۹۸ بانک ملی شعبه صیقلان رشت واریز نمایند. باشد که مورد عنایت پدر و برادر این سیّده جلیله واقع شویم.

 

 

__________________

[۱]. از آستارا تا استرآباد، ۱: ۲۹۳؛ ولایات دارالمرز گیلان: ۸۱ .

[۲]. کتاب گیلان، ۱: ۵۵۴ و ۵۶۹٫

[۳]. همان.

[۴]. از آستارا تا استرآباد، ۱: ۲۹۳؛ ولایات دارالمرز گیلان: ۸۱ .

[۵]. السلطان ابن السلطان ابن السلطان ناصر الدین شاه قاجار ـ یا حفیظ یا حافظ ـ پوشیده نماند که سرکار اقدس همیون این فرمانرا بخواهش جناب فخر العلماء و المجتهدین حاجی ملا رفیع مرحمت فرمودند ـ آنکه چون بشکرانۀ فضل و کرم و الانعم خداوند بی مثل و نظیر الذی لیس له شریک و لا وزیر خوان نعمتش در بسیط زمین گسترانیده و سایۀ رحمتش وجود سلاطین بافرّ و تمکین را زیب سریر سلطنت گردانیده دیهیم سلطنت را بوجود همیون ما مزّین فرمود و تخت خلافت را بدوم مارشک گلشن نمود همواره خاطر خورشید اشراق شاهنشاهی بآرایش بلاد و عباد متعلق است و رای پادشاهی را در رعایت رعیّت و ولایت توجه مطلق پیوسته همّت ملوکانه بر آن داشته‌ایم که سایۀ رحمت بر کافۀ عباد بگسترانیم و عامّۀ انام را به نعمت و رفاهیت بپرورانیم تا ملک از شمول عاطفت آراسته‌تر از گلشن گردد و دیدۀ ایام بفروغ معدلت خدیوانه روشن شود و وضیع و شریف رعیّت را دعاگوئی بقای این دولت و استدامت این شوکت و رد زبان آید از جمله از قراریکه بعرض مقیمان عتبۀ خلافت کبری رسیده بواسطۀ مالیاتی که بدکاکین خبازی دار المرز رشت از دیوان اعلی جمعست اهالی آنجا در خانه‌های خود از پختن نان ممنوعند و از این رهگذر سکنه و عابرین از غریب و بومی بعلّت قلت نان نوعی عسرت و تنگی واقع می‌شود محض مرحمت شاهانه از هذه السنه لوی ـ نیل و ما بعدها برای حصول دعای دولت و توسعۀ معیشت اهالی از قرار این همیون توقیع مالیات دیوانی دکاکین خبّازی دار المرز رشت را به تخفیف ابدی مقرّر و صنف مزبور را از تکالیف دیوانی معاف و مسلم فرمودیم که از این به بعد هر کس بخواهد دکان خبّازی در هر جا بگشاید و نان در خانه‌های خود پخته در بازار بفروشد و احدی قادر بر اذیّت و آزار آنها نبوده باشد مقرر آنکه سلاطین خجسته آئین دولت علیه و اخلاف و اعقاب خلافت عظمی از قرار همین فرمان قضا جریان معمول داشته ابد الدهر دیناری و حبّۀ مالیات و عوارض و صادر بر خباز بلدۀ رشت وارد نیاورند و خلاف آن را مخالف رضای خدا شمارند مقرر آنکه عالیجاهان رفیعجایگاهان حکام و مباشرین حال و استقبال گیلان حسب المقرر معمول داشته همه ساله بخرج گیلان مجری دانند ـ الحمدلله که اتمام این سنگ بسعی سلاله السادات العظام آقا میر ابوطالب تاجر رشتی در قزوین خلد آئین انجام گرفت ـ کتبۀ ملک محمد قزوینی فی شهر شعبان ۱۲۷۲ [قمری مطابق با بهمن سال ۱۲۳۴ش] 

 

 

منبع: فاطمه اخری ـ تذکره خواهر امام رشت، محمدمهدی فقیه محمد جلالی (بحرالعلوم) گیلانی، قم، فقه، اول، ۱۳۷۸ش، ص۱۱۲-۱۱۷

ارسال دیدگاه

enemad-logo