فراز و فرودهای زندگی آیت الله سیدمهدی رودباری

صادق احسانبخش

اشاره: مرحوم حجت الاسلام والمسلمین صادق احسانبخش، نماینده ولی فقیه در گیلان و امام جمعه رشت، درباره خاندان موسوی رودباری در کتاب دانشوران و دولتمردان گیل و دیلم از ۴ نفر علمای مجاهد و معاصر این خاندان که در رشت سکونت داشته و به عنوان یکی از ارکان دین، نام برده و به صورت مستقل شرح حال شان را درج کرده و از آنها با عظمت و تجلیل بسیار یاد نمود: به ترتیب حضرات آیات حاج سیدمهدی رودباری، سیدتقی رودباری، سیدحسین رودباری، سیدمجتبی رودباری. این نوشته در آخرین روزهای حیات مرحوم احسانبخش نگاشته شده و در سال ۱۳۸۰ چند ماه بعد از فوتش منتشر گشت. شرح حال آیت الله سیدمهدی رودباری منتشر شد. متن زیر را با ویرایشی اجمالی و رفع اغلاط موجود، به خوانندگان رنگ ایمان تقدیم میشود:

***

حاج سیدمهدی رودباری

حاج سیدمهدی بن سیدموسی رودباری، فقیهی بزرگ و صاحب نفس زکیه بود و سجایای اخلاقی پاکی داشت. وی از علمای مشهور و فقهاء نامدار خطه گیلان، در سال ۱۳۰۷ هـ – ق، در رودبار چشم به جهان گشود و مقدمات علوم را در مدرسه حاج مجتهد، جنب مسجد حاج مجتهد که محفل دانشوران بود، شروع کرد. (این مدرسه، متاسفانه امروز به صورت تیمچه است.) پس از آن به تهران رفت و در محضر درس اکابر علمای تهران استفاده نمود، سپس راهی نجف اشرف شد و از محضر درس آقا ضیاء عراقی و نائینی و سیدابوالحسن اصفهانی بهره گرفت و به درجات عالیه اجتهاد نائل آمد، و پس از کسب اجازات، به رشت برگشت و در مسجد جامع کاسه فروشان (مسجدی که امروز، مؤلف در آن نماز میگذارد) به اقامه نماز جماعت پرداخت. در این مسجد، آوازه صیت و عظمتش همه جا را گرفت و با منبرهای بالطافت و مجذوب کننده، به ارشاد بندگان خدا پرداخت.

و پس از سقوط رضاخان اولین مدرسه ای که به نام حاج علی اکبر بود و ویران شده بود، بنای زیبائی ساخت و نام مدرسه را مهدوی گذاشت. پس از اتمام مدرسه، به سال ۱۳۲۲ ش، شروع به پذیرش طلاب نمود و از گوشه و کنار استان، برای ثبت نام آمدند. از جمله نگارنده این سطور در چهارده جمادی الثانی سال ۱۳۲۳ به عنوان طلبه پذیرفته شدم و حقیر از طلاب سابقین این مدرسه می باشم و خوشبختانه بسیاری از مجتهدین که از بحث و فحص فاصله گرفته بودند، به این مدرسه آمدند و از امثله و صرف میر و مقدمات با حالتی دلسوزانه برای طلاب درس میگفتند و مدرسه در فاصله کوتاه با رقابت درسی توانست طلاب فاضلی را بپروراند و هر کدام بعدها برای طلاب جدید الورود درس می گفتند و پس از طی دروس بعضی به قم و بعضی به نجف اشرف می رفتند و بحمدالله تا امروز این مدرسه محل استفاده علمی طلاب و محل اجتماع طلاب مثل فیضیه است.

بعضی از بدبینان به مرحوم سیدابوالحسن اصفهانی نوشتند که سیدمهدی مدرسه نساخته بلکه تیمچه ساخته است. به خوبی یاد دارم که ایشان حدود بیست نفر ما را جمع کرد و عکس گرفت و برای مرحوم سیدابوالحسن فرستاد و آن شب در مسجد صحبت کرد و گفت در بنای این مدرسه، بسیار تهمت شنیدم. لکن اگر از این مدرسه یک روحانی تحویل جامعه داده شود که جامعه از وجود آن روحانی استفاده کند، من به ثواب و پاداش می رسم.

صاحب ترجمه پس از آن که کار مدرسه را سروسامانی بخشید، در فکر شد مساجدی که در عصر پهلوی گرفته شده است، پس بگیرد و با ارتباطاتی که با خانواده شریعتمداری در تهران داشت، اول مسجد حاج مجتهد را که سوخته بود و به صورت ویرانه درآمده بود، احیاء کرد و موقوفاتی برای آن فراهم نمود و اکنون مسجد حاج مجتهد از مساجد معمور رشت میباشد و پس از آن در فکر شد تا مسجد جامع و مدرسه جامع را که در زمان محمدرضا پهلوی به بانک ملی فروخته شده بود برای بازپس گیری آن از مراجع نجف و قم بهره گرفت مخصوصاً مرحوم آیت الله بروجردی و بالاخره اوقاف که آن را فروخته بود، بازپس گرفت و زمانی که خواست آن را بسازد عمر شریفش به پایان رسید و پس از وی، مرحوم آیت الله ضیابری با عده ای از علما، مسجد جامع و مدرسه جامع را ساختند و امروز در بازار از مساجد و مدارس معتبر این شهر است. وی سال ۱۳۶۹ (هـ ق) مطابق سال ۱۳۲۹ شمسی وفات یافت[۱] و در [ایوان] مسجد کاسه فروشان که جزء مسجد نبود، به خاک سپرده شد. بعدها مرحوم آیه الله ضیابری در جوارش دفن شد.

___________________

[۱] . تاریخ رحلت آیت الله سیدمهدی رودباری را اشتباه درج کرده. به تاریخ ۹ آذر ۱۳۲۷ ش مطابق با ۲۸ صفر ۱۳۶۸ هجری قمری رخ داد.

منبع: دانشوران و دولتمردان گیل و دیلم، صادق احسانبخش، نشر: صادقین، رشت، اول، ۱۳۸۰، ص۳۱۱-۳۱۳٫