نبرد پیله داربُن + تصاویر

حنانه سفرگر

در دوره سلطنت فتح‌علی‌شاه قاجار، جنگ‌های بزرگ و سختی بین ایران و روسیه واقع شد که منجر به شکست‌هایی سنگین ومعاهداتی ننگین بود. اما این تمام ماجرا نبود؛

وقتی تمام نیروهای لشکری ایران در منطقه آذربایجان و گرجستان وقفقاز گرفتار نبرد با دشمن بودند، روس‌ها تصمیمی خطرناک گرفتند.

در تاریخ ۲۳ خرداد ۱۱۸۴، دوازده کشتی جنگی از طریق آب‌های دریای خزر به سواحل بندر انزلی نزدیک شد تا از راه میانبر گیلان بتواند تهران را،که دیگر نیروی نظامی در آن باقی نمانده بود،قیچی کند.

هفده روز گذشت. آفتاب تابستان بر درخت آزاد تنومند پیربازار می‌تابید. در آن دوشنبه ی دهم تیرماه، مردم غیور گیلک به یاری حاکم گیلان«میرزا موسی منجم باشی»شتافتند درحالیکه سپیدیِ کفن‌هایی که بر تن کرده بودند زیر تابش آفتاب به درخشش افتاده بود. میرزا موسی تمام سلاح‌هایی را که تا آن روز در اختیارش بود بین مردم تقسیم کرد.کشتی جنگی نیروهای ژنرال «پاول دیمیتریویچ سیسیانوف» در اسکله «پیربازار» پهلو گرفت و ژنرال «بولکونوک شفت sheft »به همراه سرهنگ« کرگینcarigin » و «کتلروسکی kotliarevski » و دیگر نیروهای روسیه با تجهیزات کامل نظامی وارد خاک گیلان شدند؛ گیلانی که حالا، روحانیون و مردم کفن پوشش،در یک دست قرآن داشتند و در یک دست اسلحه. اسلحه‌ای که هنگام نبرد آن را بر شانه‌ها و گُرده‌های خود گذاشتند: نبرد «گرده داری» شروع شد.

روس‌ها تصورش را هم نمی‌کردند! در چشم بر هم زدنی پشته‌ها از کشته‌های روس روی هم انباشته شد. آتش از کجا بود؟ نمی‌دیدند! چند نفر در کمین نشسته بودند؟ نمی‌دانستند! بیگانگان کورکورانه تیراندازی می‌کردند: تیری در تاریکی!

ژنرال شِفت فریاد زد: عقب نشینی! عقب نشینی!

نیازی به سوار شدن بر کشتی نبود. انقدر تعداد نفرات دشمن کم شده بود که حتی یکی دو قایق کوچک هم برای انتقال آنها کافی می‌نمود.

با این دلاور مردی و پایداری ملت مسلمان،راه دشمن بسته شد و ارتش روس علیرغم داشتن بالاترین تجهیزات نظامی و زبده‌ترین نیروهای جنگی نتوانست به حمله نعل اسبی خود ادامه دهد.

هرچند روس‌ها نفهمیدند که چند نفر از مردان غیرتمند گیلان مورد اصابت تیر مستقیم قرار می‌گیرند،اما، ریشه‌های درخت پیله دار بن خوب می‌دانست که خاک گیلان با خون چه جوانان کفن پوشی آبیاری شده است.

آری گیلان درختان سترگی همچون پیله داربن بسیار دارد. درختانی که ریشه‌هایشان خاک گرم گیلان را در آغوش دارند. ریشه‌هایی که هنوز زنده هستند و سبز: ریشه‌هایی از جنس میرزا موسی منجم باشی گیلانی، پیله ملا و همزمان شهیدشان…

یادشان سبز باد!

برای مطالعه بیشتر مراجعه کنید به:

فهرس التواریخ تالیف رضا قلی خان هدایت (۱۲۶۸ ه.ق) تصحیح دکتر عبدالحسین نوایی و میر هاشم محدث. صفحات ۳۴۶ و ۳۴۷